Ο κριτικός κινηματογράφου και φίλος Γιάννης Πεντσερετζιδης μας παραχώρησε τη συνέντευξη που πήρε από τον Βαρδή Μαρινακη, με αφορμή τη ταινία του Το Μαύρο Λιβάδι, που έκανε πρεμιέρα στους ελληνικούς κινηματογράφους μόλις χθες.
Αν και δεν ασχολούμαι όσο θα’θελα με τον ελληνικό κινηματογράφο η ταινία ξεχώρισε αμέσως από το trailer κιόλας, γι’αυτο και τα σχόλια μου περί υπερπαραγωγής.
Χωρίς πολλά λόγια, δείτε τι λέει στο Γιάννη για το υψηλών προδιαγραφών ντεμπούτο του και τις ομοιότητες της ταινίας του με τον Αντίχριστο του Lars Von Trier.
1. Βαρδή συγχαρητήρια για την άψογη ταινία που μας παρουσιάζεις. Με το Μαύρο Λιβάδι έχεις θέσει πολύ ψηλά τον πήχη από το ξεκίνημα σου. Το αισθάνεσαι αυτό λίγο σαν βάρος ή μήπως προτιμάς να το αγνοείς για να αισθάνεσαι λιγότερο δεσμευμένος;
Ο πήχης πήγε σίγουρα πολύ ψηλά για έναν πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη. Και σαν παραγωγή αλλά και σαν θέμα, για να σκηνοθετήσω χωρίς την ανάλογη εμπειρία. Δεν πειράζει όμως … βουτιά στα βαθιά. Βέβαια εγώ μιλάω για τη διαδικασία. Όσον αφορά το αποτέλεσμα, το αν ο πήχης είναι ψηλά θα το καταλάβω τώρα, με την προβολή της ταινίας στους κινηματογράφους και από τις αντιδράσεις που θα πάρω. Περισσότερο σημαντικότερο για μένα είναι το να διεισδύω ολοένα και πιο βαθιά στα θέματα που επιλέγω να κινηματογραφώ.
2. Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο το γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε με μια ελληνική ταινία με σχετικά απλή σεναριακή δομή, που όμως είναι και δυνατή και δεμένη, μάλιστα χωρίς ιδιαίτερες extravagant εξάρσεις. Έτυχε ή πέτυχε; Το ρωτάω αυτό για να ξέρουμε αν πρέπει βάσιμα να περιμένουμε ανάλογη συνέχεια, σε ένα πεδίο –το σενάριο- που αποτελεί την μεγαλύτερη αδυναμία του ελληνικού σινεμά.
Το σενάριο της ταινίας είναι όντως αρκετά απλό και ο ρυθμός με τον οποίο εξελίσσονται τα πράγματα ήπιος. Βέβαια υπάρχουν έντονες ανατροπές και μια συνεχόμενη αναβράζουσα ένταση. Σίγουρα πειραματίστηκα σε κάποια σημεία σε σχέση με το σενάριο. Όλο το πράγμα έχει να κάνει με την ισορροπία, του πόσο χρειάζεται να δώσεις από κάποια πληροφορία, του πως και σε πιο σημείο. Είναι σα να κάνεις ένα ελιξίριο ή ένα φαγητό που δεν έχει φτιαχτεί ποτέ ξανά.
Σίγουρα όταν το ξανακάνω, θα επαναλάβω αυτά που θεωρώ πως πέτυχαν και θα τα αναπτύξω ακόμα περισσότερο. Επίσης θα επιδιώξω πιο στενή συνεργασία με κάποιον σεναριογράφο. Η συγγραφή του Μαύρου Λιβαδιού ήταν επώδυνη διαδικασία. Βέβαια δεν υπάρχουν και πολλοί σεναριογράφοι και πόσοι μάλλον που να έχουν συγγένεια με τον δικό μου κινηματογραφικό κόσμο. Είμαι όμως βέβαιος πως με κάποιον θα κολλήσουμε!
3. Το Μαύρο Λιβάδι είναι η πρώτη ελληνική ταινία γυρισμένη με red one camera. Το τελικό αποτέλεσμα κρίνεται θετικό πέρα από κάθε προσδοκία, μιας και το φιλμικό look λειτουργεί περισσότερο από το ψηφιακό. Ποιοι όμως ήταν οι βασικοί λόγοι που σε οδήγησαν ώστε να κάνεις αυτή την επιλογή;
Τη red την επιλέξαμε αρχικά επειδή ήταν φτηνή. Αν είχαμε χρήματα θα το κάναμε με μια 35mm. Με 16mm δε θα το έκανα γιατί ήθελα να κάνω αρκετά γενικά πλάνα και με το 16mm οι άνθρωποι μέσα σε αυτά θα ήταν θολοί. Tα τεστ με την red one μας έδωσαν αυτοπεποίθηση πως θα τραβήξουμε την ταινία χωρίς καμία έκπτωση στο εικαστικό μας όραμα, αλλά κι όσον αφορά τη διεύθυνση των ηθοποιών, γιατί είχα τη δυνατότητα να αφήνω τις σκηνές να απλώνονται και να τραβάω παραλλαγές των ερμηνειών, χωρίς να αγχώνομαι για το φιλμ που ξοδεύεται. Βεβαίως, δεν το έκανα αλόγιστα γιατί ο χρόνος του γυρίσματος είναι περιορισμένος και πρέπει να είσαι εύστοχος στις επιλογές σου.
4. Τι έχεις να πεις για το γεγονός ότι το contrast μοναστηριού-φύσης (καταπίεση VS ελευθερία έκφρασης/πρωταρχικά ένστικτα), η φυγή στο δάσος αλλά και η ατμόσφαιρα μέσα σε αυτό, θυμίζει την τελευταία ταινία του Lars Von Trier, Antichrist?
Όταν ξεκίνησε η ταινία του Τρίερ μου φάνηκε πολύ λιγουρευτή! Όλο το setting μου φάνηκε κομμένο και ραμμένο για μένα. Μπορεί μάλιστα να κάνω κάτι τόσο απλό, αλλά χωρίς να έχω από πίσω την ιδέα πως οι γυναίκες είναι σατανάδες! Εκεί πέρα με έχασε τελείως η ταινία του Τρίερ κι απομακρύνθηκε παρασάγγας από την δική μου. Πιστεύω στην σκοτεινή πλευρά μιας σχέσης, αλλά νομίζω ότι ο Τρίερ δεν πήγε βαθιά. Έκανε κάτι σχηματικό. Νομίζω πως η Περσόνα του Μπέργκμαν είναι η ταινία που κάνει το πιο τολμηρό ψυχολογικό πορτραίτο μιας σχέσης που έχω δει ποτέ.
5. Στην ταινία διακρίνονται δύο βασικά δομικά στοιχεία. Το πρώτο αφορά την διαδικασία του να γνωρίσουν οι ήρωες τους εαυτούς τους. Το δεύτερο είναι η ερωτική ιστορία, μαζί με το στοιχείο του σεξουαλικού περιθωρίου. Σου πέρασε ποτέ απ’ το μυαλό, στη διάρκεια συγγραφής ή ανάπτυξης του σεναρίου, το ενδεχόμενο να είναι η ερωτική ιστορία πιο mainstream; Πχ. ανάμεσα σε έναν γενίτσαρο και μια γυναίκα καλόγρια, να αφαιρέσεις δηλαδή το στοιχείο του σεξουαλικού περιθωρίου (περιθωρίου από κοινωνικής πλευράς);
Ναι, σε διάφορες φάσεις αναρωτήθηκα αν η ταινία θα έστεκε αν απλά η μοναχή ήταν γυναίκα. Αν θα έφτανε ο εγκλωβισμός της από ένα ίδρυμα όπως ένα μοναστήρι για να περιγράψω τα συναισθήματα που χρειαζόμουν. Τελικά ποτέ δεν προχώρησε αυτή η ιδέα γιατί ήθελα να κάνω όσο πιο έντονο μπορούσα το χάσιμο του/της πρωταγωνίστριας και την ανάγκη του/της να βρει την ταυτότητά της. Ίσως να ισχύει ότι όσο πιο περιθώριο είναι στην κοινωνία ένας έρωτας, τόσο πιο έντονα συναισθήματα σε κάνει και νοιώθεις.
6. Μετά τις πρώτες προβολές της ταινίας, πριν ακόμα την επίσημη έναρξη (11 Φεβρουαρίου), ποιο ήταν το feedback που είχες από το κοινό αλλά και τους ειδήμονες, σε σχέση με το στοιχείο της εναλλακτικής σεξουαλικότητας ή των σκηνών full frontal; Υπήρξαν σφοδρές αντιδράσεις ή αρνητικές κρίσεις;
Κανείς δε διαμαρτυρήθηκε για τις σκηνές όπου φαίνεται πέος. Οι πιο πολλές αντιδράσεις έχουν να κάνουν με μια σκηνή σεξ που έχει η ταινία, όχι τόσο για τη γύμνια, αλλά για τη ρεαλιστικότητα με την οποία το περιγράφουμε. Το σεξ μεταξύ δυο ανθρώπων του ίδιου φύλλου πάντως, φέρνει οπωσδήποτε ένα μούδιασμα στο κοινό.
7. Μετά την “θυσία” που έκανες, χάριν του “κινήματος της ομίχλης” και προς ένα καλύτερο ελληνικό κινηματογράφο (η ταινία δεν προβλήθηκε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), ποια πιστεύεις ότι μπορεί να είναι η καλύτερη εξέλιξη και πορεία για τo «Μαύρο Λιβάδι», το επόμενο διάστημα; Ποιες είναι οι φιλοδοξίες σου για αυτήν;
Θα ήθελα η ταινία να παιχτεί όσο καιρό της πρέπει στους κινηματογράφους, να αρέσει σε όποιον πάει να τη δει, να ταξιδέψει έξω και να με φέρει σε επαφή με άλλες χώρες. Προς το παρόν περιμένουμε απαντήσεις από τα φεστιβάλ.
8. Ξέρεις ποια θα είναι η επόμενη σου ταινία; ‘Έχεις στο μυαλό σου κάποιο project έστω και σε αρχικό στάδιο;
Σκέφτομαι μήπως έκανα κάτι σαν κασαβετικό θρίλερ τοποθετημένο σε ένα σπίτι στη φύση. Παράξενο έ; Βασικά, θέλω σίγουρα η διαδικασία της κατασκευής της ταινίας να ελαφρύνει, από όλο αυτό το δυσβάσταχτο όγκο που έπρεπε να σύρω με το “Μαύρο Λιβάδι”.
9. Προερχόμενος από τον χώρο της διαφημιστική σκηνοθεσίας αντιμετώπισες ποτέ την προκατάληψη ανθρώπων του κινηματογράφου; Από τη σκηνοθεσία διαφημιστικών spots έχεις ωφεληθεί ή κρατήσει κάποια πράγματα. Νιώθεις ότι πρέπει να αποδεσμευτείς από κάποια άλλα?
Η διαφήμιση είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να εξασκείς κάποιους σκηνοθετικούς μυς. Όπως και να το κάνουμε είναι κι αυτά γυρίσματα, πολλά από αυτά έχουν ατμόσφαιρα και καλείσαι να κάνεις το σκηνοθέτη. Βέβαια, οι ποιότητες που αφορούν έναν σκηνοθέτη κινηματογράφου, όπως το άπλωμα του χρόνου και η διείσδυση σε ένα χαρακτήρα, απουσιάζουν από τη διαφήμιση, ο εμπορικός χαρακτήρας της οποίας προκαλεί φθορά κυρίως στη διάθεση. Νομίζω πως οι ταινίες που κάνω είναι τόσο μακριά από την αισθητική των διαφημίσεων που ορισμένες φορές απορώ που κάνω διαφημιστικά.
Προκατάληψη στο χώρο υπάρχει για οτιδήποτε είναι διαφορετικό. Τώρα αν οι όμορφες εικόνες της ταινίας είναι για κάποιον διαφημιστικές, επειδή έχουμε συνηθίσει την ασχήμια, αυτό δεν μπορώ να το δεχτώ με τίποτα.
10. Ποιοι σκηνοθέτες σε έχουν εμπνεύσει και ειδικότερα ποιές ταινίες σε έχουν επηρεάσει? Αν και είναι πολύ νωρίς, ποιο νιώθεις ότι θα είναι το σκηνοθετικό σου στίγμα στη συνέχεια?
Όσον αφορά τους σκηνοθέτες που με εμπνέουν, θα αναφέρω τον Αντρέι Ταρκόφσκι με τον Καθρέφτη και το Σολάρις και τον Μπέργκμαν με το Περσόνα.
Όσον αφορά το σκηνοθετικό στίγμα, είναι πολύ νωρίς να μιλήσουμε για κάτι τέτοιο. Ας περιμένουμε και την επόμενη ταινία και το ξανασυζητάμε. Πάντως, παρατηρώ μια έλξη προς ανθρώπους με διπλή φύση, πλάσματα μεταλλαγμένα που ψάχνουν την ελευθερία.
1.jpg)
