Γράφει ο Κωνσταντίνος Τσώκος.
Χαιρόμαστε πάντα να ακούμε για προβολές/επανεκδόσεις παλιών ταινιών και δη ευρωπαϊκών.
Έτρεξα λοιπόν πριν λίγες μέρες στο θερινό σινεμά Ελληνίς, όπου προβάλλονταν σε πρεμιέρα η ταινία Yo yo του 1965 του Pierre Etaix, στα πλαίσια της εκδήλωσης που διοργάνωσε το 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας Conn-x, σε συνεργασία με τη Filmtrade.
Καθήσαμε, φάγαμε και τα ωραιότατα σερβιριστά σαντουιτσάκια μας, ακούσαμε και τον Ορέστη Ανδρεαδάκη να φλυαρεί, είδαμε και την Βαλέρια Χριστοδουλίδου στους θεατές (αυτή που φώναζε στο Γυναίκες Δηλητήριο του Νίκου Ζερβου: ''Τρέλανε με παππούλη,τρέλανε με''!).
Να πω την αλήθεια, δεν το χω και πολύ με ευρωπαϊκά, ασπρόμαυρα κλπ.
Παλιά ή καινούρια και ασχέτως δράματος ή κωμωδίας.
Ίσως γιατί ξεφεύγω πάντα περισσότερο με το παραμυθάκι της blockbuster-ιάς.
Αξίζει όμως να τρέχει κανείς καλοκαιράκι, ειδικά στις επανεκδόσεις.
Θυμάμαι να χω περάσει πολύ ευχάριστα, βλέποντας ...
...από Rear Window του Hitchcock μέχρι Manhattan του Woody Allen.
Για να μην πω για το πρόσφατο κάψιμο/λιώσιμο με τους πολυαγαπημένους Monty Pythons στο Meaning of Life!
Eδώ έχουμε μια ιδιάζουσα περίπτωση όπου βλέπουμε ένα αριστούργημα της κλασικής περίπτωσης δημιουργού που άργησε να αναγνωριστεί.
Και αυτό γιατί ο κωμικός, κλόουν και σκηνοθέτης Pierre Etaix, κινούμενος στη σκιά της 'σοβαρής' εκείνη την εποχή Nouvelle Vague (που τον θεωρούσε ...ξεπερασμένο), έμεινε για αρκετά χρόνια μακριά από το προσκήνιο του γαλλικού σινεμά.
Τον Jacques Tati (Οι διακοπές του κυρίου 'Ιλο) του οποίου διετέλεσε σεναριογράφος όταν ξεκινούσε την καριέρα του, τον Robert Bresson (Ημερολόγιο ενός εφημέριου, Πορτοφολάς, Το Χρήμα, Πιθανόν ο Διάβολος) και τον Nagisa Oshima (Η αυτοκρατορία των αισθήσεων, Ταμπού).
Το ''Yo Yo'' αρχικά μας περιγράφει τη ζωή του πατέρα του ομώνυμου ήρωα (γιο και πατέρα τους υποδύεται ο ίδιος ο Etaix), ενός δισεκατομμυριούχου στη μεταπολεμική Γαλλία, ο οποίος ζει σε μια απίστευτo κάστρο.
Και έχει τα πάντα.
Γκουρμέ φαγητά, πολυτελη δωμάτια, αμάξια, υπηρέτες ακόμα και για το παραμικρό.
Αλλά η ευτυχία που είναι;
Ζει μια μίζερη, βαρετή ζωή, αναπολώντας τον έρωτα του για μια χορεύτρια τσίρκου.
Και σε μας δίνεται η ευκαιρία για το ξεκίνημα των απολαυστικών γκαγκ.
Καταρχάς η αρχική σεκάνς της ζωής του πατέρα είναι ένας φόρος τιμής στο βωβό κινηματογράφο.
Στην αρχή φοβήθηκα.
No μπούρου μπούρου;
Πως θα την παλέψω;
Και όμως είναι εξαιρετική, δεν βαρέθηκα καθόλου και γέλασα πολύ!
Τα γκαγκ θύμιζαν τις βουβές κωμωδίες του Charlie Chaplin με μια έντονη δόση μελαγχολίας από αυτές του Buster Keaton, συν τις επιρροές από Laurel και Hardi, Max Linder, Harry Langdon.
Θα λεγες ότι η ταινία μιλαέι πιο πολύ με τη μουσική και τον ήχο.
Δεν θα ξεχάσω τον χαρακτηριστικό ήχο που έκανε κάθε μα κάθε πόρτα, που άνοιγαν οι υπηρέτες!
Εξοχη σε όλη την ταινία και η ασπρόμαυρη φωτογραφία.
Α, και το μουσικό θεματάκι που έπαιζε και ξανάπαιζε διάσπαρτα σε όλη την τανία, κάθε φορά με άλλο στυλ και τονισμό, πότε πιο jazz, πότε πιο latin!
Ποσό γλυκό και πόσο προσέδιδε αυτή τη γλυκιά παιδική μελαγχολία...
Τα χορογραφημένα οπτικά γκαγκ αλά Buster Keaton δίνουν ρέστα!
Κάτι που πέφτει, οδηγεί σε κάτι άλλο και αυτό με τη σειρά του φέρνει άλλο ευτράπελο.
Αξέχαστες σκηνές:το επικό στριπτίζ, όπου βλέπουμε μία ώρα μια χορεύτρια να προσπαθεί να βγάλει ένα ...παπούτσι, τη βόλτα του σκύλου γύρω γύρω απ΄το κάστρο ...με αμάξι ...με το λουρί απ'έξω ...και το αφεντικό του μέσα στο αμάξι!
Μετά το οικονομικό κραχ του 1929 και μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, ο δισεκατομμυριούχος αποφασίζει να βρει την χορεύτρια με τον κλόουν γιο τους και να φύγουν μαζί, περνώντας την υπόλοιπη ζώη τους κάνοντας οδοιπορικό με το δικό τους τσίρκο.
Στη συνέχεια μεταφερόμαστε στα τέλη των 40's, με τον ενήλικα πια Γιο Γιο να εγκαταλείπει κάποια στιγμή το τσίρκο και βγάζοντας λεφτά να προσπαθεί να 'αναστήσει' το κάστρο του πατέρα του, ενώ παίζει και φλερτάκι με μια ακροβάτισσα.
Εκεί έχουμε περάσει πλέον στον ομιλούντα κινηματογράφο, αλλά ως επί τω πλείστον η ταινία διατηρεί την αίσθηση του βωβού.
Αμ,πριτς!
Τα γκαγκ παραμένουν, αλλά η ταινία αρχίζει να γίνεται λίγο αποσπασματική.
Σαν να φαίνεται πιο έντονα να μην υπάρχει σενάριο αλλά μια συρραφή από ευτράπελα.
Και τι έγινε η σχέση με την ακροβάτισσα;
Προφανώς αυτό ήταν και το στυλ της ταινίας όμως.
Και τα ευτράπελα, με το γλυκό τους χιούμορ συνεχίζονται, οπότε δεν χαλιόμαστε.
Επική σκηνή στη μάζωξη των πλουσίων, όπου βλέπουμε ένα μαργαριτάρι να καταλήγει από λαιμό σε φουστάνι, σε ...παρολίγον χούφτωμα και παρεξήγηση και μετά σ'ένα ποτήρι!
Και πολλές ακόμα!
Στην ουσία όμως ο ήρωας είχε καταλήξει να ζει σαν τον πατέρα του.
Πάντα αναπολούσε μικρός το σπίτι, του φαινόταν παραμυθένιο, μακριά απ'τη φτώχια του τσίρκου.
Βλέποντας όμως όλη αυτή τη ψευτιά και υποκρισία, της δύστυχης καταναλωτικής ζωής των πλουσίων, αποφασίζει ότι αρκεί να παραμένεις παιδί, έχοντας τα λίγα και καλά.
Αγάπη και παιχνίδι.
Όπου παιχνίδι, βάλε μια 'επική' ελεφαντένια απόδραση!
Και το μήνυμα της ταινίας;
Αντίσταση στη ψεύτικη ζωή της κοινωνίας των 'μεγάλων', με διατήρηση της φαντασίας και της αγνής παιδικής αθωώτητας.
Κάτι που ξεχνάμε καμιά φορά με τα χρόνια, στον ψυχαναγκασμό του να 'μεγαλώσουμε' και δήθεν να ωριμάσουμε.
Τρέξτε τώρα στα θερινά παιδιά!
Μια πολύ καλή ταινία,βγαλμένη από άλλες εποχές!
Γλυκιά, χιουμοριστική, μελαγχολική, παιδική (όχι παιδιάστικη) και, αν και μινιμαλιστική ποτέ βαρετή.
Άντε γιατί έχουμε πήξει στη ψευτοκουλτούρα, της ασυνάρτητης σκηνοθεσίας με σενάρια χωρίς συνοχή και αίσθηση ταινίας, που όλο κάτι συμβολίζουν.
Τι να τα κάνεις;
Είναι σαν να σου φωνάζει ο σκηνοθέτης ότι είσαι πολύ mainstream μυαλό για την 'ιδιοφυια' του.
Προβάλλεται από τις 9 Ιουνίου σε λίγες αίθουσες από τη Filmrade.
* Η αρχική κόπια του φιλμ είχε μισοκαταστραφεί από τον χρόνο και την αμέλεια αλλά αποκαταστάθηκε πλήρως στις αρχές των 00's και επανεκδόθηκε για πρώτη φορά στις Κάννες το '06.
Γιογιο - Yo Yo (1965) by FilmBoy-gr
1.jpg)
