Μιας και λόγω των καταστάσεων που επικρατούσαν τις τελευταίες μέρες μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας και εξαιτίας της εκτεταμένης χρήσης του προσφιλούς σε πολλούς συνθήματος που παρομοιάζει τους τηρητές του νόμου με την πρώτη ύλη για το μπέικον, σκέφτηκα να κάνω μια γύρα στα σκοτεινά και απόμερα σοκάκια των γειτονιών, που συχνάζουν τα κατακάθια του σώματος.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, η έννοια του διεφθαρμένου αστυνομικού στο σινεμά είναι ευρείας χρήσεως και έχει απασχολήσει πολλάκις τους σεναριογράφους.
Γενικότερα, η σαπίλα που έχει διεισδύσει μέσα στις τάξεις της αστυνομίας, σύμφωνα πάντα με το Hollywood, είναι αποκαρδιωτική και αναρωτιέσαι αν είσαι όντως ασφαλής ή αν κινδυνεύεις περισσότερο από την τσιμπίδα του νόμου, παρά από τα ίδια τα κακοποιά στοιχεία.
Ιδού και τα πιο φανταχτερά παραδείγματα...
Ο Υπαστυνόμος (Harvey Keitel) - Bad Lieutenant
Έχει και το όνομα, έχει και τη χάρη.
Ναρκομανής, τζογαδόρος, κάνει κατάχρηση εξουσίας και τον λατρεύουμε γι αυτό.
Δεν χρειάζεται να εμβαθύνει ο θεατής στην ψυχοσύνθεση του, γιατί τα κάνει όλα πολύ straightforward, χωρίς να υπάρχει κάτι πίσω από τις πράξεις του.
Είναι αυτός που είναι. Τελεία.
Γι' αυτό και απορώ πως του τη δίνει ξαφνικά να αλλάξει.
Norman 'Stan' Stansfield (Gary Oldman) - Leon the Professional
Ο Stan έφτασε τη διαφθορά στο απόγειο της.
Ο πράκτορας της δίωξης ναρκωτικών που, όχι μόνο κάνει παρέα με τη μαφία και χρησιμοποιεί τη θέση του για να έχει εξουσία, αλλά και έχει ο ίδιος τη δική του 'φάμπρικα' με ναρκωτικά και μάλιστα, έχει τα ένστολα παλικάρια του να ποδοπατούν κάθε είδους ανταγωνισμό.
Δεν διστάζει στο να προσλάβει επαγγελματίες να κάνουν τις 'δουλείες' του, αλλά όταν αποφασίζει ο ίδιος να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, το απολαμβάνει όσο τίποτα.
Η ειρωνεία?
Ο 'καλός' της υπόθεσης είναι ένας επαγγελματίας δολοφόνος.
Pete Davis (Ray Liotta) - Unlawful Entry
Πως είναι όταν πίσω από το καλοσυνάτο πρόσωπο του καθημερινού αστυνομικού κρύβεται μια αρρωστημένη προσωπικότητα?
Ο Ray Loitta ξέρει και ξεγέλασε μια χαρά το ανυποψίαστο ζευγάρι Russell-Stowe.
Από προστάτης της ασφάλειας της οικογένειας, ο Davis μετατρέπεται σε stalker και βίαιο τύπο, που μοιάζει αψυχολόγητος και ανεξέλεγκτος.
Και πως μπορείς να γλυτώσεις από αυτόν όταν παρακολουθεί την κάθε σου κίνηση;
Alonzo Harris (Denzel Washington) - Training Day
Το να είσαι καλός δεν αποδίδει πάντα και δεν βρίσκεις και το δίκιο σου στο φινάλε-φινάλε.
Κάπως έτσι πρέπει να σκέφτηκε ο 'brotha' Denzel και από καλός και ηθικός που τον ξέραμε τόσα χρόνια, είπε να περάσει, έστω μια φορά, στην απέναντι μεριά του νόμου.
Έτσι βγάζει τον 'ψάρακα' Ethan Hawke για τη μέρα εκπαίδευσης του, δείχνοντας του όλα τα καλά του επαγγέλματος: ναρκωτικά, 'προστασία', οργανωμένο έγκλημα και διάφορα άλλα.
Και ξέρετε κάτι;
Το έγκλημα αποδίδει.
Τουλάχιστον για τον Denzel απέδωσε ένα Όσκαρ καλύτερου ηθοποιού.
Colin Sullivan (Matt Damon) - The Departed
Εντάξει να έχεις μπει στο Σώμα με αρχές και ιδανικά και να καταλήγεις να γίνεσαι χειρότερος κι από αυτούς που υποτίθεται ότι κυνηγάς.
Τι γίνεται, όμως, όταν αυτός που μπαίνει στην αστυνομία είναι ήδη στην 'αντίπερα όχθη';
Σε αυτή την ερώτηση απαντά ο Matt Damon (όχι, μην μπερδεύεστε με το Team America, o κανονικός μπορεί να λέει κι άλλα εκτός από το όνομα του!).
Ο Sullivan είναι πρωτοπαλίκαρο της μαφίας, ο οποίος έχει εισχωρήσει στην αστυνομία για να λειτουργεί ως προδότης των κινήσεων της αστυνομίας, αλλά και ως αντίπαλο δέος του infiltrator στη μαφία DiCaprio.
Υπολογιστικός, αποτελεσματικός, αδίστακτος, είναι ό,τι πρέπει για κάθε crime lord που θέλει να είναι ένα βήμα μπροστά.
Αν και στο τέλος δεν την κάνει αυτός της ανατροπή, αλλά την κάνουν ο Scorsese και ο Monahan.
Will Teasle (Brian Dennehy) - Rambo: First Blood
Για να πω τα σύκα σύκα, δεν πρόκειται για διεφθαρμένο αστυνομικό.
Πρόκειται όμως για έναν πωρωμένο, ξενοφοβικό παλιοχαρακτήρα που κι αυτός, μαζί με τους υφισταμένους του, κάνει κατάχρηση της εξουσίας που του δίνει το κράτος.
Επειδή απλώς δεν γουστάρει τη φάτσα του ταλαιπωρημένου και μοναχικού ήρωα του Βιετνάμ, John Rambo, του κάνει το βίο αβίωτο, με αποτέλεσμα να εξαπολύσει τα άγρια ένστικτα του πολεμιστή.
Εξαιτίας του υπερβάλλοντα ζήλου και της υπερηφάνειας του, στέλνει τους άντρες του μέσα στα δάση και τα κατσάβραχα να συλλάβουν έναν άνθρωπο, που τη μισή του ζωή μάθαινε να επιβιώνει και στο πιο αφιλόξενο περιβάλλον.
Και... μαντέψτε ποιος από τους δύο πήρε πάνω του τα sequels;
Mark McCluskey (Sterling Hayden) - The Godfather
Η δύναμη της διαφθοράς και του υποκόσμου είναι τέτοια, που και αυτός ο διοικητής couldn’t refuse.
Αν και δεν ήταν μεγάλη η παραμονή του μπροστά στην κάμερα, ο Hayden είχε αποτυπώσει καλά τον ένστολο που γίνεται φίλα προσκείμενος με τη μαφία.
Σε αυτό βοήθησε και η χρόνια 'προπόνηση' σε ρόλους κακοποιού σε άλλες ταινίες, οπότε για τον Scorsese ήταν σαν έτοιμος από καιρό.
Γιατί ποιος στη θέση του θα αρνείτο να τα τσεπώνει κι από τις πέντε Οικογένειες;
Βέβαια, πήγε σαν το σκυλί στ' αμπέλι από τον Michael Corleone (ακόμα προσπαθώ να καταλάβω γιατί του την έριξε και στο λαιμό).
Dudley Smith (James Cromwell) - L.A. Confidential
Κατά τη γνώμη μου, δεν είναι μόνο το ταλέντο και η υποκριτική ικανότητα του Cromwell, αλλά και η απίστευτα πειστική φάτσα του, που κάνει τη διαφορά.
Έχει το ύφος και αποπνέει το κύρος του σοβαρού και του ατόμου που έχει τον έλεγχο, αλλά, κατά κάποιο τρόπο, τον προδίδει κιόλας ότι αυτός είναι ο mastemind.
Ο Smith χρησιμοποιεί τη θέση του και την εικόνα του για να καλύψει τα νώτα του, 'αδειάζοντας' τους άλλους διεφθαρμένους του σώματος, με το πρόσχημα της κάθαρσης, και απομακρύνοντας τα αφεντικά της μαφίας, ώστε να έχει στα χέρια του την διακίνηση των ναρκωτικών στην πόλη.
Ο άνθρωπος το 'χει. Τι να λέμε τώρα;
Lamar Burgess (Max von Sydow) - Minority Report
Γιατί και τα sci-fi μπορούν να έχουν βρώμικους αστυνομικούς.
Και στην προκειμένη περίπτωση, τον διευθυντή του προγράμματος Πρόληψης Εγκλήματος.
Σκότωσε τη ναρκομανή μητέρα μιας από τους precogs, ενοχοποίησε άλλον για το φόνο με αριστοτεχνικά σχεδιασμένο τρόπο, έστησε το σκηνικό για να φανεί δολοφόνος ο πρωταγωνιστής Cruise, δωροδοκώντας το υποψήφιο θύμα, σκότωσε τον αστυνομικό που είχε αναλάβει την υπόθεση και όλα αυτά για χάρη της 'δικαιοσύνης' και της 'ασφάλειας'.
Ή μήπως ήταν προσωπικό όφελος, μόλις το πρόγραμμα θα έπαιρνε το OK για επέκταση σε εθνικό επίπεδο.
Αυτός όμως μας τα χάλασε με τη γυναίκα του πρωταγωνιστή.
Το ερώτημα είναι: αφού σου ξέφυγε και, εμμέσως πλην σαφώς, της μαρτύρησες την αλήθεια, γιατί δεν την σκότωσες κι αυτήν και να είσαι καθαρός μια και καλή;
Και φυσικά υπάρχει και το Serpico, μόνο που εκεί ήταν σχεδόν όλοι εκτός από τον Al Pacino και θα θέλαμε μέρες γι’ αυτό.
Και μετά από αυτή την ενημερωτική αναδρομή, μπορείτε να κοιμάστε ήσυχοι, σίγουροι ότι είστε ασφαλείς και προστατευμένοι από αυτούς που διόρισε ο νόμος για να σας φυλάνε...
Ε!;
Δυστυχώς ή ευτυχώς, η έννοια του διεφθαρμένου αστυνομικού στο σινεμά είναι ευρείας χρήσεως και έχει απασχολήσει πολλάκις τους σεναριογράφους.
Γενικότερα, η σαπίλα που έχει διεισδύσει μέσα στις τάξεις της αστυνομίας, σύμφωνα πάντα με το Hollywood, είναι αποκαρδιωτική και αναρωτιέσαι αν είσαι όντως ασφαλής ή αν κινδυνεύεις περισσότερο από την τσιμπίδα του νόμου, παρά από τα ίδια τα κακοποιά στοιχεία.
Ιδού και τα πιο φανταχτερά παραδείγματα...
Ο Υπαστυνόμος (Harvey Keitel) - Bad Lieutenant
Έχει και το όνομα, έχει και τη χάρη.
Ναρκομανής, τζογαδόρος, κάνει κατάχρηση εξουσίας και τον λατρεύουμε γι αυτό.
Δεν χρειάζεται να εμβαθύνει ο θεατής στην ψυχοσύνθεση του, γιατί τα κάνει όλα πολύ straightforward, χωρίς να υπάρχει κάτι πίσω από τις πράξεις του.
Είναι αυτός που είναι. Τελεία.
Γι' αυτό και απορώ πως του τη δίνει ξαφνικά να αλλάξει.
Norman 'Stan' Stansfield (Gary Oldman) - Leon the Professional
Ο Stan έφτασε τη διαφθορά στο απόγειο της.
Ο πράκτορας της δίωξης ναρκωτικών που, όχι μόνο κάνει παρέα με τη μαφία και χρησιμοποιεί τη θέση του για να έχει εξουσία, αλλά και έχει ο ίδιος τη δική του 'φάμπρικα' με ναρκωτικά και μάλιστα, έχει τα ένστολα παλικάρια του να ποδοπατούν κάθε είδους ανταγωνισμό.
Δεν διστάζει στο να προσλάβει επαγγελματίες να κάνουν τις 'δουλείες' του, αλλά όταν αποφασίζει ο ίδιος να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, το απολαμβάνει όσο τίποτα.
Η ειρωνεία?
Ο 'καλός' της υπόθεσης είναι ένας επαγγελματίας δολοφόνος.
Pete Davis (Ray Liotta) - Unlawful Entry
Πως είναι όταν πίσω από το καλοσυνάτο πρόσωπο του καθημερινού αστυνομικού κρύβεται μια αρρωστημένη προσωπικότητα?
Ο Ray Loitta ξέρει και ξεγέλασε μια χαρά το ανυποψίαστο ζευγάρι Russell-Stowe.
Από προστάτης της ασφάλειας της οικογένειας, ο Davis μετατρέπεται σε stalker και βίαιο τύπο, που μοιάζει αψυχολόγητος και ανεξέλεγκτος.
Και πως μπορείς να γλυτώσεις από αυτόν όταν παρακολουθεί την κάθε σου κίνηση;
Alonzo Harris (Denzel Washington) - Training Day
Το να είσαι καλός δεν αποδίδει πάντα και δεν βρίσκεις και το δίκιο σου στο φινάλε-φινάλε.
Κάπως έτσι πρέπει να σκέφτηκε ο 'brotha' Denzel και από καλός και ηθικός που τον ξέραμε τόσα χρόνια, είπε να περάσει, έστω μια φορά, στην απέναντι μεριά του νόμου.
Έτσι βγάζει τον 'ψάρακα' Ethan Hawke για τη μέρα εκπαίδευσης του, δείχνοντας του όλα τα καλά του επαγγέλματος: ναρκωτικά, 'προστασία', οργανωμένο έγκλημα και διάφορα άλλα.
Και ξέρετε κάτι;
Το έγκλημα αποδίδει.
Τουλάχιστον για τον Denzel απέδωσε ένα Όσκαρ καλύτερου ηθοποιού.
Colin Sullivan (Matt Damon) - The Departed
Εντάξει να έχεις μπει στο Σώμα με αρχές και ιδανικά και να καταλήγεις να γίνεσαι χειρότερος κι από αυτούς που υποτίθεται ότι κυνηγάς.
Τι γίνεται, όμως, όταν αυτός που μπαίνει στην αστυνομία είναι ήδη στην 'αντίπερα όχθη';
Σε αυτή την ερώτηση απαντά ο Matt Damon (όχι, μην μπερδεύεστε με το Team America, o κανονικός μπορεί να λέει κι άλλα εκτός από το όνομα του!).
Ο Sullivan είναι πρωτοπαλίκαρο της μαφίας, ο οποίος έχει εισχωρήσει στην αστυνομία για να λειτουργεί ως προδότης των κινήσεων της αστυνομίας, αλλά και ως αντίπαλο δέος του infiltrator στη μαφία DiCaprio.
Υπολογιστικός, αποτελεσματικός, αδίστακτος, είναι ό,τι πρέπει για κάθε crime lord που θέλει να είναι ένα βήμα μπροστά.
Αν και στο τέλος δεν την κάνει αυτός της ανατροπή, αλλά την κάνουν ο Scorsese και ο Monahan.
Will Teasle (Brian Dennehy) - Rambo: First Blood
Για να πω τα σύκα σύκα, δεν πρόκειται για διεφθαρμένο αστυνομικό.
Πρόκειται όμως για έναν πωρωμένο, ξενοφοβικό παλιοχαρακτήρα που κι αυτός, μαζί με τους υφισταμένους του, κάνει κατάχρηση της εξουσίας που του δίνει το κράτος.
Επειδή απλώς δεν γουστάρει τη φάτσα του ταλαιπωρημένου και μοναχικού ήρωα του Βιετνάμ, John Rambo, του κάνει το βίο αβίωτο, με αποτέλεσμα να εξαπολύσει τα άγρια ένστικτα του πολεμιστή.
Εξαιτίας του υπερβάλλοντα ζήλου και της υπερηφάνειας του, στέλνει τους άντρες του μέσα στα δάση και τα κατσάβραχα να συλλάβουν έναν άνθρωπο, που τη μισή του ζωή μάθαινε να επιβιώνει και στο πιο αφιλόξενο περιβάλλον.
Και... μαντέψτε ποιος από τους δύο πήρε πάνω του τα sequels;
Mark McCluskey (Sterling Hayden) - The Godfather
Η δύναμη της διαφθοράς και του υποκόσμου είναι τέτοια, που και αυτός ο διοικητής couldn’t refuse.
Αν και δεν ήταν μεγάλη η παραμονή του μπροστά στην κάμερα, ο Hayden είχε αποτυπώσει καλά τον ένστολο που γίνεται φίλα προσκείμενος με τη μαφία.
Σε αυτό βοήθησε και η χρόνια 'προπόνηση' σε ρόλους κακοποιού σε άλλες ταινίες, οπότε για τον Scorsese ήταν σαν έτοιμος από καιρό.
Γιατί ποιος στη θέση του θα αρνείτο να τα τσεπώνει κι από τις πέντε Οικογένειες;
Βέβαια, πήγε σαν το σκυλί στ' αμπέλι από τον Michael Corleone (ακόμα προσπαθώ να καταλάβω γιατί του την έριξε και στο λαιμό).
Dudley Smith (James Cromwell) - L.A. Confidential
Κατά τη γνώμη μου, δεν είναι μόνο το ταλέντο και η υποκριτική ικανότητα του Cromwell, αλλά και η απίστευτα πειστική φάτσα του, που κάνει τη διαφορά.
Έχει το ύφος και αποπνέει το κύρος του σοβαρού και του ατόμου που έχει τον έλεγχο, αλλά, κατά κάποιο τρόπο, τον προδίδει κιόλας ότι αυτός είναι ο mastemind.
Ο Smith χρησιμοποιεί τη θέση του και την εικόνα του για να καλύψει τα νώτα του, 'αδειάζοντας' τους άλλους διεφθαρμένους του σώματος, με το πρόσχημα της κάθαρσης, και απομακρύνοντας τα αφεντικά της μαφίας, ώστε να έχει στα χέρια του την διακίνηση των ναρκωτικών στην πόλη.
Ο άνθρωπος το 'χει. Τι να λέμε τώρα;
Lamar Burgess (Max von Sydow) - Minority Report
Γιατί και τα sci-fi μπορούν να έχουν βρώμικους αστυνομικούς.
Και στην προκειμένη περίπτωση, τον διευθυντή του προγράμματος Πρόληψης Εγκλήματος.
Σκότωσε τη ναρκομανή μητέρα μιας από τους precogs, ενοχοποίησε άλλον για το φόνο με αριστοτεχνικά σχεδιασμένο τρόπο, έστησε το σκηνικό για να φανεί δολοφόνος ο πρωταγωνιστής Cruise, δωροδοκώντας το υποψήφιο θύμα, σκότωσε τον αστυνομικό που είχε αναλάβει την υπόθεση και όλα αυτά για χάρη της 'δικαιοσύνης' και της 'ασφάλειας'.
Ή μήπως ήταν προσωπικό όφελος, μόλις το πρόγραμμα θα έπαιρνε το OK για επέκταση σε εθνικό επίπεδο.
Αυτός όμως μας τα χάλασε με τη γυναίκα του πρωταγωνιστή.
Το ερώτημα είναι: αφού σου ξέφυγε και, εμμέσως πλην σαφώς, της μαρτύρησες την αλήθεια, γιατί δεν την σκότωσες κι αυτήν και να είσαι καθαρός μια και καλή;
Και φυσικά υπάρχει και το Serpico, μόνο που εκεί ήταν σχεδόν όλοι εκτός από τον Al Pacino και θα θέλαμε μέρες γι’ αυτό.
Και μετά από αυτή την ενημερωτική αναδρομή, μπορείτε να κοιμάστε ήσυχοι, σίγουροι ότι είστε ασφαλείς και προστατευμένοι από αυτούς που διόρισε ο νόμος για να σας φυλάνε...
Ε!;