Γράφει ο Κωνσταντίνος Χατζηπαπάς.
Πάντα απορούσα με την τακτική των studio να προωθούν μια ταινία ως κάτι που δεν είναι.
Αλήθεια, έχει τόσο μεγάλη σημασία το να γεμίσεις αίθουσες με παραπλανημένο κόσμο και όχι η γνώμη τους μόλις βγουν από αυτές;
Το Tinker Tailor Soldier Spy βγήκε στην ‘αγορά’ ως ένα κατασκοπευτικό θρίλερ με γρήγορο ρυθμό και αρκετή δράση (αρκεί να ρίξετε μια ματιά στο trailer) αλλά είναι ακριβώς το αντίθετο: ένα αργόσυρτο, γεμάτο ίντριγκα και ένταση, old fashioned spy movie.
Και, αν και αυτό από μόνο του δεν είναι καθόλου κακό – άλλωστε λατρεύω τα παιχνίδια κατασκόπων, η ταινία έχει άλλα προβλήματα...
Ο George Smiley (Gary Oldman, Harry Poter and the Deathly Hallows: Part 2) είναι ένας πρώην κατάσκοπος της Μυστικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Βρετανίας (γνωστή και ως "The Circus"), ο οποίος έχει συνταξιοδοτηθεί μαζί με τον φίλο του και αφεντικό του "Control" (John Hurt, Immortals), μετά από μια αποτυχημένη αποστολή στη Βουδαπέστη.
Ως υψηλόβαθμο στέλεχος της Υπηρεσίας και μάλλον ο πιο σεβάσμιος σε όλα τα κλιμάκια της, καλείται να αποκαλύψει έναν διπλό κατάσκοπο των Σοβιετικών που έχει εισχωρήσει στα υψηλά πατώματα της ιεραρχίας του Circus.
Προκειμένου να προστατεύσει την Υπηρεσία, οι ύποπτοι παίρνουν κωδικοποιημένα ονόματα που βασίζονται σε ένα παιδικό τραγούδι: ο Percy Alleline (Toby Jones, My Week With Marilyn) είναι ο «Tinker», ο Bill Haydon (Colin Firth, The King's Speech) είναι ο "Tailor", ο Roy Blant (Ciaran Hinds, The Woman in Black) είναι ο «Soldier», ο Toby Esterhase (David Dencik, The Girl With the Dragon Tattoo) είναι ο " Poor Man " και ο ίδιος ο Smiley είναι ο "Spy ".
Ο Smiley και ο νεαρός βοηθός του Peter Guillam (Benedict Cumberbatch, War Horse) σκάβουν βαθιά και επιδέξια στο παρελθόν και το παρόν των υπόπτων προκειμένου να ξεγελάσουν τον προδότη και να αποκαλυφθεί.
Σκηνοθετημένο από το σταθερό - σχεδόν ακίνητο - χέρι του Σουηδού Tomas Alfredson (του τεχνικά αριστοτεχνικού Let the Right One In), η ταινία είναι γεμάτη από μακρά και αργά πλάνα.
Η φωτογραφία χρησιμοποιεί τη δομή γραφείων, πάρτι και κτιρίων για να δημιουργήσει μια χαρακτηριστική οπτική αίσθηση που σμιλεύει τον τόνο και την αισθητική του φιλμ.
Αλλά όπως θα περιμένατε από μια ταινία που χρησιμοποιεί ως υλικό το 400 σελίδων βιβλίο του John Le Carre, του κατασκόπου που έγινε συγγραφέας κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων, έχει πολλά προβλήματα στο στόρι.
Γιατί σε ένα βιβλίο, ειδικά το συγκεκριμένο που είναι τόσο σφιχτό και περίπλοκο, υπάρχει άφθονος χώρος να παίξεις και να αναπτύξεις, αλλά σε μια ταινία το ίδιο αποτέλεσμα είναι δύσκολο να επιτευχθεί.
Καταλαβαίνω τη διάθεση να μείνουν πιστοί στην πηγή, αλλά στη περίπτωση αυτή θα χρειαζόταν σειρά (που άλλωστε έγινε από το BBC) και όχι ταινία.
Επιβαρύνοντας τη κατάσταση, ο Alfredson κάνει το λάθος να αναλωθεί σε περιττά, χάνοντας τα σημαντικά.
Για παράδειγμα, δεν γνωρίζουμε καθόλου τους χαρακτήρες, έστω κι αν τους υποδύονται μερικοί από τους καλύτερους Βρετανούς ηθοποιούς.
Επίσης, στο βιβλίο (το οποίο by the way δεν απόλαυσα ιδιαίτερα, αν και fan) υπάρχουν σημαντικά πράγματα της προσωπικής ζωής των χαρακτήρων, με τα οποία η ταινία ασχολείται επιδερμικά και με κάποια καθόλου.
Το πιο σημαντικό ίσως, η σχέση της γυναίκας του Smiley (την οποία δεν βλέπουμε το πρόσωπο της ποτέ) με τον χαρακτήρα του Firth ο οποίος έχει πολλά βαθιά μυστικά που δείχνονται προς στιγμήν και μετά αφήνονται στη τύχη τους.
Αντ’αυτού, η ταινία αργεί να ‘ξεκινήσει’ κανένα μισάωρο χάνοντας υπερπολύτιμο χρόνο σε μακρόσυρτα πλάνα χωρίς να προκρίνουν τη πλοκή, χωρίς σχεδόν να αφορούν το στόρι.
Είναι σχεδόν αστείο να βλέπεις τον Smiley να μιλά με το πρωτοπαλίκαρο της αποστολής της Βουδαπέστης (Tom Hardy, Warrior) και να του αποκαλύπτει το αποτέλεσμα …και το άλλο δευτερόλεπτο να βλέπεις την ιστορία κανονικά.
Αφού ξέρεις τι έγινε, το είπε πριν ένα λεπτό ο Hardy!
Και αυτό δε γίνεται λίγες φορές.
Φυσικό αποτέλεσμα όλης αυτής της σπατάλης του χρόνου είναι να τρέχουμε στο τέλος να κλείσουμε τη ταινία στα 130 λεπτά, περνώντας στα γρήγορα την αποκάλυψη του προδότη, την επιχείρηση σύλληψης και το σκληρό φινάλε.
Στις ερμηνείες, ξεχωρίζει αυτή του …Benedict Cumberbatch.
Όταν επιχειρεί να μπει στα κεντρικά γραφεία της Υπηρεσίας για να ανακτήσει κάποια έγγραφα για τον Smiley, εναλλάσσεται επιδέξια από προσεχτικός σε φοβισμένος και αναρωτιέται ενδόμυχα αν κάνει πραγματικά το σωστό ή αν προδίδει τη πατρίδα του.
Μια από τις πιο έντονες συναισθηματικά σκηνές της ταινίας και μια απίθανη ερμηνεία.
Όσο για τον υποψήφιο για Όσκαρ Gary Oldman, ναι μεν είναι ένας καταπληκτικός ηθοποιός (ποιος ξεχνά το Leon), αλλά εδώ χαραμίζεται σε έναν κενό χαρακτήρα.
Περνά αρκετή ώρα για να δείξει έστω το παραμικρό συναίσθημα ο Smiley και όταν το κάνει, είναι ένα – δυο ξεσπάσματα που διαρκούν ελάχιστα.
Είναι μια ερμηνεία υπέροχη, αλλά σε έναν τέτοιο ρόλο χωρίς συναισθηματισμούς και διαβαθμίσεις, ένας ηθοποιός του βεληνεκούς ενός Oldman το έχει για πλάκα.
Ή το κάνει να φαίνεται απλοϊκό.
Οι Βρετανικές spy movies έχουν τη τάση να είναι εξαιρετικά cool, αλλά δε θυμάμαι να έχω δει τόσο μεγάλη έλλειψη συναισθημάτων όσο στο Tinker Taylor Soldier Spy.
Σίγουρα όμως, είναι η μόνη που συνδυάζει αυτή την έλλειψη με τη τεχνική αρτιότητα των τεχνικών του κινηματογράφου.
Στην Ελλάδα στις 16 Φεβρουαρίου από τη Village Films.
Tinker Tailor Soldier Spy trailer από FilmBoy-gr
1.jpg)
