Γράφει ο Κωνσταντίνος Παναγιώτου.
Από τη μία έχουμε μία ταινία ωδή στις ανοιχτές πληγές του πολέμου, οι οποίες δεν κλείνουν ακόμα και χρόνια μετά το τέλος του, και από την άλλη ένα προμοτάρισμα, μία διαφήμιση σε μία από τις πιο δημοφιλείς αιρέσεις, θρησκείες, φιλοσοφικές κινήσεις (κανείς δεν είναι σίγουρος) των ημερών μας.
Για να μην χάσουμε τα αυγά και τα πασχάλια, ας αναλύσουμε το πρώτο σκέλος που είναι και το πιο εύκολο και έπειτα χανόμαστε στην άβυσσο της συνομωσιολογίας του δευτέρου.
Ο Paul Thomas Anderson (There Will Be Blood, Magnolia) προσθέτει ακόμα ένα λιθαράκι στο παγκόσμιο μνημείο κληρονομιάς που έχουν οικοδομήσει πριν από αυτόν αρκετοί σκηνοθέτες, ηθοποιοί και σεναριογράφοι αναφορικά με τις χαμένες ψυχές των στρατιωτών...
Ο Freddie Quell (Joaquin Phoenix) αντιπροσωπεύει όλους εκείνους τους στρατιώτες που, γυρνώντας στην πατρίδα τους, βρήκαν μόνο μία σμπαραλιασμένη ζωή, ένα ερείπιο, το οποίο δεν μπορούσαν με κανένα τρόπο να αναστηλώσουν.
Η κοινωνία ποτέ δεν θα είναι ίδια για αυτούς τους ανθρώπους και ο Freddie δεν αποτελεί εξαίρεση.
Έχοντας μόλις λήξει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, προσπαθεί να επιστρέψει στην καθημερινότητα του, ανεπιτυχώς όμως μιας και βασανίζεται από μετα-τραυματική διαταραχή (Post Traumatic Stress Disorder).
Η επανένταξη του στο κοινωνικό σύνολο είναι ανώμαλη και γεμάτη «αγκάθια».
Μόνιμη και μοναδική του συντροφιά είναι το αλκοόλ, που ως «καλός» φίλος των ωθεί σε άνομες πράξεις που του στερούν και τις λίγες δουλειές που μπορεί να βρει.
Η βάρκα της ελπίδας όμως δεν έχει σαλπάρει ακόμα και όντας συνοδευόμενος από τον προαναφερθέντα «κολλητό» του, ο Freddie μπαίνει ένα βράδυ λαθρεπιβάτης στο γιοτ του Lancaster Dodd ή αλλιώς The Master (Philip Seymour Hoffman, Moneyball).
Ο Dodd είναι το πρόσωπο που θα διατελέσει το ρόλο του μοχλού στη ροή της ταινίας.
Πρόκειται για την καρικατούρα ενός διανοούμενου, ο οποίος έχει ιδρύσει μία φιλοσοφική κίνηση, την Αιτία (The Cause).
Η συνάντηση των δύο ιδιαίτερων προσωπικοτήτων είναι αναπόφευκτη και συνάμα συναρπαστική.
Ο Dodd αποφασίζει να παίξει το ρόλο του πατέρα και του μέντορα ενώ ο Freddie βρίσκει επιτέλους έναν άνθρωπο να στηριχτεί, και μία Αιτία για να συνεχίσει τη μίζερη – μέχρι τότε - ζωή του.
Οι προσπάθειες του Freddie να ενσωματωθεί στην κίνηση της Αιτίας είναι μεν φιλότιμες, αλλά σκοντάφτουν πάντα στο σκόπελο του αλκοόλ - το μόνιμο πρόβλημα του πρωταγωνιστή μας, το εφαλτήριο του για τα όσα έζησε στον πόλεμο, ο φίλος και συνοδοιπόρος του αρχίζουν πλέον να διαμορφώνουν το χαρακτήρα του.
Η προσπάθεια εκ μέρους του Dodd αρχικά φαίνεται να έχει αποτέλεσμα καθώς ο σεβασμός που απορρέει ο ιδρυτής της Αιτίας, επηρεάζει τον Freddie, ο οποίος δεν αργεί να φέρει στο φως όλα όσα έκρυβε μέσα του τόσο καιρό και τα οποία σε μεγάλο βαθμό έθεσαν σε τροχιά το υπόλοιπο της ζωής του.
Από εκεί και πέρα, ο Freddie παίζει το ρόλο του «δεξιού χεριού» του Dodd ενώ δεν είναι λίγες οι στιγμές που λειτουργεί σαν σωματοφύλακας του.
Βλέπετε, η συγκινητική πίστη του δεύτερου σε ένα «καμένο χαρτί» σαν τον πρώτο δεν μπορεί παρά να αποφέρει τους ανάλογους καρπούς.
Αν η απόλυτη πίστη του Freddie στο πρόσωπο του Dodd και σε όσα πρεσβεύει σας φαίνεται παράλογη, για σκεφτείτε πόσο εύκολα θα «ντύνατε» Μεσσία το μόνο άτομο σε ολόκληρη τη ζωή σας, που πίστεψε σε εσάς, στοιχημάτισε σε εσάς παρά τις κόντρα αποδόσεις, εμπνεύστηκε από εσάς και γενικά έδωσε αξία σε εκείνο το κουρέλι που μέχρι τώρα αποκαλούσατε ζωή.
Η συνέχεια φυσικά δεν είναι ανάλογη.
Πώς θα μπορούσε άλλωστε, από τη στιγμή που μιλάμε για μία «ωρολογιακή βόμβα» συναισθημάτων όπως ο Freddie.
Τα προβλήματα του με το αλκοόλ συνεχίζονται, ενώ πλέον τίθεται και θέμα κλονισμού της πίστης του.
Έτσι λοιπόν δημιουργείται το τέλειο σκηνικό για τη δημιουργία ενός πεσιμιστικού φινάλε ή μίας πανηγυρικής ανατροπής.
Δεν θα σας τα δώσουμε όλα στο πιάτο φυσικά καθώς αξίζει να παρακολουθήσετε μόνοι σας τη διακύμανση των συναισθημάτων των ηρώων αλλά και την αέναη προσπάθεια του Freddie να αποτυπώσει στο μυαλό του, τη φιλοσοφία της Αιτίας.
Ο βασικός θεματικός άξονας όμως της ταινίας δεν είναι ούτε η προσπάθεια του Freddie για επανένταξη στην κοινωνία, ούτε η σκιαγράφηση του προφίλ του Dodd.
Ο Thomas Anderson μας παραθέτει από την αρχή τον πραγματικό πρωταγωνιστή του έργου αναμασώντας ξανά και ξανά το όνομα του.
The Cause.
Μία αίρεση, η οποία θα μπορούσε άνετα να χαρακτηριστεί και διακριτική (;) παραπομπή στη Σαηεντολογία.
Οι ομοιότητες πολλές, τόσες πολλές που αναρωτιόμαστε αν τελικά παρακολουθούμε ένα διαφημιστικό της εκκλησίας της Σαηεντολογίας.
Ο άνθρωπος είναι ένα θνητό ον που έχει χάσει το δρόμο του.
Μόνο μέσα από την ενδοσκόπηση και την πνευματική επαναφορά σε δυσάρεστα και επίπονα γεγονότα μπορεί να επέλθει η κάθαρση και η γαλήνη.
Διδάγματα τόσο του Dodd όσο και του Ron Hubbard, ιδρυτή της σαηεντολογίας.
Βέβαια και προς αποφυγή παρεξηγήσεων, να τονίσουμε πως άπαντες στο στρατόπεδο του The Master προτίμησαν να απαντήσουν διά της πλαγίας οδού σε ερωτήσεις δημοσιογράφων αναφορικά με το κατά πόσο η Αιτία είναι ουσιαστικά η Σαηεντολογία.
Από την πλευρά της εκκλησίας της Σαηεντολογίας, επίσης τηρείται σιγή ιχθύος οπότε θα πρέπει τελικά να καταλήξετε μόνοι σας σε συμπεράσματα.
Οι ομοιότητες επαναλαμβάνω, παρ’ όλα αυτά είναι τρομακτικές.
Ακόμα και ο Dodd «φέρνει» λίγο στον Hubbard!
Δεν παίρνουμε κανέναν όρκο πως ο Anderson προσπάθησε να κινηματογραφήσει μία μικρή βιογραφία του Hubbard αναφορικά με τη γέννηση της Σαηεντολογίας, δεν μπορούμε όμως παρά να ξύσουμε το κεφάλι μας σκεπτικοί αντικρίζοντας τόσα κοινά.
Όπως και να έχει, όπως είπαμε και παραπάνω την απάντηση σε όλα αυτά θα την δώσετε μόνοι μας.
Περνάμε στα καθαρά κινηματογραφικά τώρα για να σταθούμε στη φιγούρα του Freddie και άρα στην ερμηνεία του Joaquin Phoenix.
Ο φλεγματικός ηθοποιός παραδίδει για ακόμη μία φορά μαθήματα υποκριτικής.
Χωρίς επιτηδευμένες εκφράσεις αλλά αντίθετα υιοθετώντας το μοναδικό του, ξινό, μπλαζέ και σκληρό αλλά παράλληλα αγαθό, ευγενικό και ενίοτε αλτρουϊστικό ύφος, καταφέρνει να κερδίσει τις εντυπώσεις.
Τα κοντινά του Anderson στο πρόσωπο του και στο θρυλικό «μούτρωμα» του είναι πραγματικά όλα τα λεφτά.
Υπήρξαν στιγμές που τον λυπάσαι και κάποιες άλλες που τον φοβάσαι.
Προσοχή, όλη η μαγεία έγκειται στο γεγονός ότι περνάγαμε από το ένα συναίσθημα στο άλλο εν ριπή οφθαλμού, δείγμα και αυτό της τεράστιας ικανότητας του Phoenix να μεταμορφώνεται ψυχικά και συναισθηματικά από σκηνή σε σκηνή.
Τεράστιος και ο Seymour Hoffman.
Δεν ξέρουμε αν τελικά έπαιζε τον Hubbard, πάντως ενσάρκωσε καταπληκτικά τον ονειροπόλο φιλόσοφο που σχεδιάζει δικούς του κόσμους πάνω στο χαρτί και στο μυαλό.
Θεϊκή η σκηνή της πρώτης συνάντησης των δυο τους αλλά και η αντίστοιχη στο φινάλε.
Διθυράμβους είχαμε όλη την καλή διάθεση να πλέξουμε και για το υπόλοιπο καστ, αλλά αν εξαιρέσει κανείς την Amy Adams (The Muppets), η οποία υποδύεται τη γυναίκα του Dodd, δεν μπορούμε να πούμε πως μας «γυάλισε» κάποιος άλλος.
Στην πραγματικότητα εξάλλου, η ταινία έχει μόλις τρεις κύριες φιγούρες.
Ο καθοδηγητής (Dodd), ο χαμένος (Freddie) και το μέσο για τη σωτηρία (The Cause).
Επειδή όμως είμαστε γκρινιάρηδες και δεν μπορούν να μας αρέσουν όλα, σημειώνουμε πως η σκηνοθεσία του Anderson μας άφησε μάλλον αδιάφορους ίσως να μας «χάλασε» μάλιστα λίγο.
Περιμέναμε πολλά, μη βλέποντας τελικά σχεδόν τίποτα από τον ταλαντούχο σκηνοθέτη.
Σκηνές που θα μπορούσαν να μείνουν χαραγμένες στο νου, καταντούσαν εύκολα κουραστικές υπό το βάρος των μακροσκελών διαλόγων και τα υπερβολικά πολλά κοντινά πλάνα.
Εξαίρεση αποτελεί φυσικά, όπως είπαμε και παραπάνω, η σκηνή της «ανάκρισης» του Freddie από τον Dodd.
Ωδή ή όχι στη Σαηεντολογία, το The Master μας «άγγιξε» αρκετά, αλλά τελικά μάλλον όχι στο βαθμό που είχε τις δυνατότητες να το πράξει.
The Master trailer από FilmBoy-gr
1.jpg)
