Γράφει ο Κωνσταντίνος Παναγιώτου.
Όταν ο Indiana Jones συνάντησε τη Lara Croft και η Ισπανία τη Disney, ε τότε γεννήθηκε και ο ήρωας - κινουμένων σχεδίων βεβαίως βεβαίως - με το όνομα Tadeus Jones (το πιάνετε φαντάζομαι το υπονοούμενο).
Βέβαια, αν θέλω να ακριβολογώ, πρέπει να ομολογήσω πως ο συμπαθής Tad είχε δει το φως της ημέρας έξι ολόκληρα χρόνια πριν.
Πιο συγκεκριμένα, το 2006 ο Enrique Gato, ο σκηνοθέτης της ταινίας, είχε ήδη συστήσει στο κοινό της Γαλλίας και της Αυστρίας τον Tadeus Jones, τον φιλόδοξο αλλά κομματάκι άτυχο και γκαφατζή ήρωα του.
Έξι χρόνια μετά - η ταινία προβλήθηκε στην Ισπανία στις 31 Αυγούστου του 2012 - έφτασε το πλήρωμα του χρόνου και ο Tadeus γίνεται σιγά-σιγά γνωστός σε ολόκληρο τον κόσμο...
Το ευτύχημα της υπόθεσης είναι πως οι Ίβηρες αποδεικνύουν πως κάτι έμαθαν από τα ιδιαίτερα μαθήματα που παραδίδουν στον χώρο των animation εδώ και χρόνια Disney και Pixar.
Το δυστύχημα ή μάλλον το στενάχωρο, είναι πως το νέο αυτό κύμα κινηματογράφησης, βρίσκεται ακόμα σε εμβρυακό στάδιο, με ό, τι αυτό συνεπάγεται.
Όπως ένα μωρό λοιπόν μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί άγγελος, δώρο της ζωής, ευλογία και άλλα παρόμοια όταν είναι ήσυχο, κοιμισμένο ή με ένα μπιμπερό κολλημένο στο στόμα, άλλο τόσο εύκολα μπορεί να παίξει το ρόλο του διαβόλου που δεν σε αφήνει λεπτό σε ησυχία όταν ξυπνήσει αρχίσει να πεινάει.
Έτσι και το Tad, the Lost Explorer.
Ενώ ξεκινάει εκπληκτικά, με πανέμορφα πλάνα εισαγωγής, τα οποία χαρακτηρίζονται από ένα γνωστό αλλά πανέξυπνο τρικ (zoom in-zoom out) , μέσω των οποίων γίνεται και η σύσταση του ήρωα στο κοινό, αλλά έπειτα η ...μανέστρα κάπου χαλάει, με την όλη φάση να θυμίζει υπερβολικά παιδικό παραμύθι το οποίο είναι αυστηρώς ακατάλληλο για ενηλίκους.
Το πρόβλημα εστιάζεται στη ροή της ιστορίας, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμα και ιδανική αν οι καταστάσεις ήταν λίγο διαφορετικές.
Εδώ είχα την αίσθηση πως μπήκα στη μηχανή του χρόνου και ταξίδεψα τουλάχιστον 12-13 χρόνια πίσω, όταν ξυπνούσα από τις έξι τα χαράματα προκειμένου να πιάσω προεδρική θέση στο σαλόνι και να προλάβω όλες τις παιδικές σειρές που έπαιζε τότε από το πρωί μέχρι το μεσημέρι η τηλεόραση.
Όλες όμως.
Από τα τίγκα αντρικά (Power Rangers, yeaaah) μέχρι και τα καθόλου αντρικά (Sailor Moon και τα τοιαύτα, ντροπή το ξέρω).
Είπαμε όμως, όλες!
Η δε φωνή που ανήγγειλε με το τέλος του κάθε επεισοδίου: «Η μεταγλώττιση έγινε στο studio…» και «ακούστηκαν οι φωνές: Ακίνδυνος Γκίκας -τεράστια λατρεία ο τύπος- κτλ…» έμεινε για πάντα χαραγμένη στο μυαλό μου, όπως και οι συγκεκριμένες μεταγλωττίσεις, οι οποίες ήξερα φυσικά πως δεν έφταναν το νυχάκι των αντίστοιχων των κινηματογραφικών παραγωγών αλλά παρέμεναν τίμιες.
Έτσι λοιπόν την έπαθα και με τον Tad.
Είχα συνεχώς την εντύπωση πως ήμουν βιδωμένος στον καναπέ (ούτε τουαλέτα δεν μπορούσα τότε να πάω μη τυχόν και χάσω το παραμικρό έστω και μία διαφήμιση), πρωί Σαββάτου, ντυμένος με πιτζαμούλες και με τα μάτια γεμάτα τσίμπλες (όπως είπα και πριν, πρώτα στηνόμουν μπροστά στη τηλεόραση, έπειτα άρχιζα να αναπνέω) αλλά και αδημονία.
Το περιεχόμενη δηλαδή της ταινίας δεν διέφερε σε πολλά από τις συμβατικές σειρές της τηλεόρασης και σίγουρα δεν ενέπνεε τη σοβαρότητα που οφείλει να έχει κάθε κινηματογραφικό έργο, ακόμα και αν πρόκειται για animation.
Η όλη δουλειά ξεχείλιζε προχειρότητα ή για να επανέλθω στα της εισαγωγής, πρώιμο στάδιο του συγκεκριμένου είδους κινηματογράφησης.
Οι Ισπανοί, εξερευνητές από τη φύση τους, θα έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα πως ένας νέος κόσμος δεν γίνεται να αφομοιωθεί την ίδια μέρα.
Χρειάζεται αγώνας, μόχθος, σκληρή προσπάθεια και μπόλικος ιδρώτας.
Τα διδάγματα της Disney δεν ήταν ποτέ δυνατό να γίνουν κτήμα των Ιβήρων με τη μία.
Θα χρειαστούν πειραματισμοί (ο Tad είναι ο πρώτος από αυτούς) και ένα συνεχές ρεύμα που θα προωθεί νέες ταινίες animation κατευθείαν βγαλμένες από τα ισπανικά σπλάχνα στο ευρύ ευρωπαϊκό – και μη - κοινό.
Πάντως για να μην είμαι τελείως άδικος με το εγχείρημα του Gato, πρέπει να παραδεχτώ πως προσπάθεια έγινε και μάλιστα αρκετά φιλότιμη.
Μάλιστα, όπως υπογράμμισα και παραπάνω, η ταινία ανοίγει με κάποια άκρως ενδιαφέροντα και αστεία πλάνα.
Η σκιαγράφηση του κεντρικού ήρωα είναι αρκούντος κατατοπιστική, τόσο για το μικρό όσο και το μεγάλο κοινό.
Ο Tadeus (Tad για τους φίλους) είχε από μικρός ένα όνειρο: να γίνει αρχαιολόγος.
Μεγαλώνοντας, κατάλαβε κάτι που μία τεράστια ψυχή (ο απίστευτος Φιλοκτήτης στο «Ηρακλής πέρα από το μύθο») είχε πει πρώτος: «Τα όνειρα είναι για τους ερασιτέχνες».
Έτσι, καταλήγει να δουλεύει ως χτίστης, δουλειά η οποία έρχεται σε τραγική αντίθεση με τις φιλοδοξίες του.
Βλέπετε, οι αρχαιολόγοι δεν χτίζουν αλλά μελετάνε τα κτίσματα των άλλων...
Πάντως η μοίρα αποφασίζει να του χαμογελάσει και έτσι ύστερα από ένα μπέρδεμα βρίσκεται μπλεγμένος στο κυνήγι της χαμένης πόλης Παϊτίτι!
Σύντροφοι του σε αυτή την περιπέτεια: ο πιστός του σκύλος, ένας Μεξικάνος απατεωνίσκος που επαγγέλλεται πωλητής των πάντων - από υπερσύγχρονες τανάλιες μέχρι κινητά έχει ο μπαξές - προκειμένου να μπορέσει να θρέψει την οικογένεια του, η οποία σαν τα προϊόντα που πουλάει χαρακτηρίζεται από… ποικιλία, η Sara Lavrof, κόρη του καθηγητή Lavrof και ο μουγγός (!) παπαγάλος της!
Το παρεάκι μόνο ταιριαστό δεν το λέει κανείς.
Τεράστιες αποκλίσεις στους χαρακτήρες, πράγμα που είναι και το ζητούμενο άλλωστε προκειμένου να υπάρξει η σχετική πλάκα.
Όσον αφορά τη τελευταία, εντοπίζεται κυρίως στις απίστευτες καταστάσεις και ατάκες που χαρακτηρίζουν την κόντρα παπαγάλου και σκύλου.
Βέβαια, ο πρώτος μιας και μουγγός προφανώς και δεν μπορεί να εκφραστεί όπως θα ήθελε, γεγονός που προσθέτει αρκετούς πόντους στο χιουμοριστικό κομμάτι της ταινίας.
Αναγκαστικά καταφεύγει σε μηνύματα γραμμένα σε ταμπέλες για να προειδοποιήσει, να φωνάξει, να διαμαρτυρηθεί ή να κλαφτεί, φέρνοντας μας στο νου το θρυλικό κογιότ που όταν έπεφτε στο κενό, γεγονός που προς τέρψιν του κοινού συνέβαινε συχνά, ύστερα από ακόμη μία ανεπιτυχή προσπάθεια να πιάσει τον Road Runner, πάντα μα πάντα αναρτούσε μία πινακίδα με την κραυγή αγωνίας: «Help!» αποτυπωμένη πάνω της.
Φόρος τιμής στο Κογιότ ή απλά έμπνευση, το εύρημα με τον μουγγό παπαγάλο και τις πινακίδες του ήταν όλα τα λεφτά.
Οι εκφράσεις του πετούμενου (που δεν θέλει να τον λένε έτσι) μάζεψαν κάπως το υπερβολικά παιδιάστικο χαρακτήρα της ιστορίας και πρόσθεσαν φινέτσα στο μέτριο πιάτο που σέρβιρε ο Gato.
Η συνέχεια της ιστορίας, βρίσκει τον Tad και την παρέα του να ψάχνουν απεγνωσμένα τη χαμένη πόλη, έχοντας μάλιστα στο κατόπι τους, την αδίστακτη οργάνωση «Οδυσσέας», η οποία φυσικά θέλει να βάλει χέρι στον αμύθητο θησαυρό που βρίσκεται σε αυτή.
Ρόλο στην όλη υπόθεση έχει και ο Max Mordon, ο οποίος εμφανίζεται ως το απόλυτο μανεκέν των αρχαιολόγων.
Όμορφος, φαντασμένος και κονιόρδος, συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά για να συνθέσει μία απίστευτα αστεία μορφή κινουμένων σχεδίων, μία μορφή που έχει εμφανιστεί πολλάκις στον παιδικό κινηματογράφο.
Διαβάζοντας κανείς μόνο το γενικότερο concept χωρίς τις «σάλτσες» της εισαγωγής, θα πειθόταν αμέσως πως πρόκειται για ιδανική ευκαιρία για επιστροφή στα της παιδικής ηλικίας.
Με τη συνηθισμένη δικαιολογία περί παιδιών, ανιψιών, μικρότερων αδελφών κτλ θα μπορούσε άνετα να γίνει κανείς μύστης της απέλπιδας προσπάθειας του Tad για πραγματοποίηση των παιδικών του ονείρων.
Ο καθένας μας άλλωστε δεν έχει μεγαλώσει με κάποιο απραγματοποίητο όνειρο να τον τρώει σαν το σαράκι;
Ειδικά όσοι πρόλαβαν τον Indiana Jones στο ζενίθ του αλλά και τον Δόκτωρ Alan Grant στο επικό πρώτο Jurassic Park (μεταξύ των οποίων και ο υπογράφων), πάντα ήθελαν μεγαλώνοντας, να σκαλίσουν είτε τα ερείπια κάποιας αρχαίας πόλης είτε τον σκελετό ενός T-Rex.
Έτσι ο Tad θα μπορούσε να γίνει η ενσάρκωση των παιδικών και ενήλικων μου πόθων.
Από το πουθενά και μέσω μίας πεζής καθημερινότητας, δίνει ραντεβού με τη μοίρα, ραντεβού στο οποίο, όπως είναι εύκολο να υποθέσει κανείς, είναι απόλυτα συνεπής.
Όλα τα παραπάνω υποτίθεται πως θα έδεναν με την καλύτερη κόλλα του κόσμου, το γέλιο, και έτσι θα παρουσιαζόταν ένα από τα πιο βιωματικά (όσο απίθανο κι αν ακούγεται) και απολαυστικά animation των τελευταίων χρόνων.
Η συγκεκριμένη προοπτική πάει περίπατο τελικά όμως, μέσω του απλού - ακόμα και για μικρά παιδιά - σεναρίου αλλά και της ελάχιστης πλάκας, η οποία διαχέεται στον θεατή με το… σταγονόμετρο.
Ο Gato λες και φοβάται να υποπέσει στο αμάρτημα του γέλιου, καταλήγει να εκβιάζει το μειδίαμα του θεατή και αυτό μόνο μέσω των προαναφερθέντων συγκρούσεων ανάμεσα σε σκύλο και παπαγάλο.
Από εκεί και πέρα, παραδίδει ένα ρηχό και χωρίς νόημα animation, το οποίο αναλώνεται στην περιπέτεια - ούτε καν αυτή δεν είναι τίποτα το ιδιαίτερο - αφήνοντας τελείως απ’ έξω το χιούμορ.
Αν υπήρχε ο παράγοντας αγωνία ή αν τα έντονα συναισθήματα με έπαιρναν από το χεράκι, κατάσταση στην οποία έχω περιέλθει πολλάκις με άλλες παραγωγές κινουμένων σχεδίων, θα ήμουν σαφώς πιο διαλλακτικός.
Ήταν τόσο επίπεδη όμως, ακόμα και από άποψη συναισθημάτων η ροή της υπόθεσης που - πράγμα πρωτοφανές για animation ταινία - βρέθηκα να χασμουριέμαι!
Η εν λόγω αστοχία πάντως εντοπίζεται λογικά στην άγουρη φύση του ισπανικού animation και όχι απαραίτητα σε ανικανότητα του σκηνοθέτη και των έξι (!) σεναριογράφων.
Δεν πειράζει, χρόνος υπάρχει και μάλιστα μπόλικος προκειμένου να εξευρωπαϊστεί και αυτό το μοντέλο κινηματογράφου.
Το όλο εγχείρημα άλλωστε θετικά προδιαθέτει καθώς πρόκειται για μία αρκετά σοβαρή προσπάθεια της Ισπανίας να βαδίσει στα χνάρια των Disney και Pixar.
Όταν διορθωθούν τα κακώς κείμενα, που αφορούν κυρίως το απλοϊκό σενάριο και διαλόγους, τους επίπεδους χαρακτήρες και την σοβαρή έλλειψη χιούμορ στη μεγαλύτερη διάρκεια της ταινίας, θα μπορέσει να γίνει λόγος και για άλλα, πιο πολύπλοκα χαρακτηριστικά του σύγχρονου animation, όπως είναι ο πολύπλευρος ηλικιακά πλέον χαρακτήρας του (έξυπνες ατάκες και εξίσου εμβληματικοί χαρακτήρες, που περνάνε διαφορετικά μηνύματα σε μικρούς και μεγάλους θεατές).
Παρ’ όλα αυτά αξίζει να τιμηθεί το Tad με τον οβολό και την παρουσία σας καθώς πρόκειται για μία ιδιαίτερη ευρωπαϊκή προσπάθεια.
Ίσως αποτελέσει τη μαγιά για κάτι εξαιρετικό στο μέλλον.
Οι προοπτικές άλλωστε υπάρχουν, είναι χειροπιαστές όπως και η Παϊτίτι…
* Αν και είμαι φαν των ελληνικών μεταγλωττίσεων - πίστευα και πιστεύω πως μπολιάζουν την εκάστοτε ταινία με χιούμορ που αφουγκράζεται την ελληνικη πραγματικότητα - η συγκεκριμένη μεταγλώττιση ήταν από τις πιο επίπεδες και ανιαρές που έχω ακούσει τελευταία.
Κρίμα…
Στις αίθουσες από 14 Μαρτίου.
Tad, Ο Χαμένος Εξερευνητής trailer (Greek dub) από FilmBoy-gr
1.jpg)
