Γράφει ο Γιώργος Καραμάνος.
Ένα μεγάλο θέμα συζήτησης στους χώρους της κριτικής κινηματογράφου είναι εάν πρέπει να συγκρίνουμε ταινίες, με τα βιβλία στα οποία βασίζονται.
Αν ρωτάτε έμενα, η απάντηση είναι όχι.
Κυρίως γιατί η ταινία όσο καλή και να είναι, συνήθως θα είναι κατώτερη του βιβλίου.
Διαφορετικό μέσω έκφρασης και διαφορετικός σκοπός, βλέπετε.
Διαφορετικές δυνατότητες και διαφορετικά νοήματα.
Όμως όταν το ζήτημα φτάνει σε κλασσικά μυθιστορήματα ιστορικών συγγραφέων τότε το πράγμα αλλάζει.
Γιατί δεν γίνεται παραδείγματος χάριν, να παρακολουθήσεις την ταινία «Οι περιπέτειες του Χωκ Φιν» και να μην την συγκρίνεις με την αρχική ιδέα, πόσο μάλλον όταν πηγαίνουμε σε πιο σοβαρά έργα όπως το «Έγκλημα και Τιμωρία» ή την «Άννα Καρένινα».
Μια από αυτές τις περιπτώσεις είναι και το Great Expectations του Charles Dickens.
Είτε έχεις διαβάσει το μυθιστόρημα, είτε έχεις παρακολουθήσει την ιδιαίτερη κινηματογραφική διασκευή του 1998, είτε το έχεις δει σε θεατρική παράσταση, πάνω κάτω την ιστορία την γνωρίζεις καλά, οπότε η σύγκριση δεν γίνεται για φιλολογικούς λόγους αλλά συμβαίνει σχεδόν αυτόματα στο μυαλό σου.
Η coming-of-age ιστορία μας μεταφέρει στην Αγγλία της Βικτοριανής εποχής όπου ένα μικρό αγόρι, ο Pip (Jeremy Irvine, War Horse), πηγαίνοντας στον τάφο της μητέρας του συνάντα έναν εγκληματία που έχει αποδράσει.
Τον βοηθάει προσφέροντας του φαγητό για να επιβιώσει και μια λάμα για να σπάσει τα δεσμά του.
Ο κατάδικος, ονόματι Magwitch (Ralph Fiennes, Skyfall) τελικά συλλαμβάνεται, αλλά οι περιπέτειες της παιδικής ηλικίας του Pip δεν σταματούν σε αυτό το σημείο αφού λίγο καιρό μετά, ο μικρός πρωταγωνιστής δέχεται μια πρόσκληση για να παίξει με την Estella (Holliday Grainger, Anna Karenina) στην αρχοντική της έπαυλη.
Αυτή η συνάντηση έχει κανονιστεί από την «μητέρα» του νεαρού κοριτσιού, την παράξενη κύρια Havisham (Helena Bonham Carter, Les Miserables), και μόνο τυχαία δεν είναι για τον μικρό μας ήρωα.
Γρήγορα η φιλία των δυο παιδιών μετατρέπεται σε έναν πλατωνικό έρωτα, όμως τόσο οι κοινωνικές διαφορές - αυτός φτωχό χωριατόπουλο και εκείνη μεγαλωμένη για να γίνει κύρια - όσο και ένα ατυχές συμβάν, θα τερματίσει την γνωριμία τους πρόωρα.
Τα χρόνια περνούν και ο Pip πλέον έχει γίνει ένας νεαρός άντρας που δουλεύει ως σιδεράς στην οικογενειακή επιχείρηση.
Τότε η ζωή του αλλάζει ξαφνικά για ακόμα μια φορά, όταν ένας άντρας, ο Mr. Jaggers (Robbie Coltrane, Harry Poter and the Deathly Hallows: Part 2) τον ενημερώνει πως ένας ανώνυμος προστάτης θέλει να τον πάρει υπό την κηδεμονία του, να τον πάει στο Λονδίνο, και να τον κάνει gentleman.
Αυτό ένα πράγμα σημαίνει για τον Pip, ότι έτσι ίσως καταφέρει να είναι και πάλι κοντά στην αγαπημένη του Estelle.
Το ταξίδι του Pip ξεκινά, ωστόσο πολλά μυστικά κρύβονται στην πορεία του προς την κοινωνική άνοδο.
Το Great Expectations είναι μια από τις πιο γνωστές ιστορίες ωριμότητας (bildungsroman novel).
Σαφώς τα νοήματα που κρύβει είναι πολλά και περίπλοκα και αυτός είναι ο λόγος που το κάνει δύσκολο να διασκευαστεί σε σενάριο.
Πόσο μάλλον όταν προσλαμβάνεις τον David Nicholls, σεναριογράφο και συγγραφέα του One Day, να κάνει την βρώμικη δουλειά.
Από εκεί ξεκινάνε όλα τα προβλήματα της συγκεκριμένης κινηματογραφικής μεταφοράς και εκεί καταλήγουν.
Το σενάριο από την μια προσπαθεί να κρατήσει την κλασσική ιστορία και από την άλλη να προσθέσει νέες πινελιές.
Να περάσει τον προβληματισμό της εποχής και παρόλα αυτά να κάνει την ταινία να δείχνει φρέσκια στο μάτι του κοινού.
Και τίποτα από όλα αυτά δεν επιτυγχάνεται με ακρίβεια.
Η ιστορία κυλά με αργούς ρυθμούς μη μπορώντας να εκφράσει σε βάθος την περίοδο εκείνη και την κεντρική ιδέα του μυθιστορήματος.
Ίσως το μόνο που αξίζει στο εν λόγω σενάριο να είναι η έξυπνη "αλλοίωση" των χαρακτήρων, ώστε να ταιριάζουν καλύτερα στους ηθοποιούς που τους υποδύονται.
Βέβαια, αν εξαιρέσεις το μετριότατο σενάριο, σε όλους τους υπόλοιπους τομείς τα πράγματα πάνε πολύ καλύτερα.
Η σκηνοθεσία του εμπείρου Mike Newell είναι υψηλών προδιαγραφών.
Τόσο τα εξωτερικά πλάνα όσο και οι εσωτερικές λήψεις (ειδικά στο αρχοντικό της Helena Bonham Carter) είναι εξαιρετικές.
Ακόμα περισσότερο, ο τρόπος που ο σκηνοθέτης αναδεικνύει την διαφορά ανάμεσα στην πλουσιοπάροχη ζωή της πόλης με την εξαθλίωση της επαρχίας, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Σε εξίσου υψηλά επίπεδα στέκεται και η παράγωγη.
Με ένα αξιοσέβαστο budget τα πάντα είναι προσεγμένα και η αναπαράσταση των τοπίων έχει γίνει με ακρίβεια.
Η ενδιαφέρουσα φωτογραφία και τα γοτθικά κτήρια μόνο, φτάνουν για να καταλάβεις ότι όλα κυλούν σωστά σε αυτόν το τομέα.
Ενώ στις ερμηνείες συναντάμε το έξης οξύμωρο: Η πλειοψηφία του cast κάνει απίστευτη δουλειά και ο μόνος που αποτυγχάνει παταγωδώς είναι ο πρωταγωνιστής, Jeremy Irvine.
Η Helena Bonham Carter και ο Ralph Fiennes δίνουν δυο πολύ σοβαρές ερμηνείες στους ενδιαφέροντες ρόλους τους, ο Robbie Coltaire συναρπάζει ως Mr. Jaggers και η Holliday Grainger μας παρουσιάζει την πιο ψυχρή Estella που έχουμε συναντήσει μέχρι στιγμής - κάτι που φυσικά είναι απολύτως σωστό εάν κανείς αναλογιστεί τον ρόλο της.
Όμως όλα αυτά δεν μπορούν να αναιρέσουν το ποσό κακός είναι ο Jeremy Irvine ως Pip.
Για την ακρίβεια, στο υπενθυμίζουν με την κάθε ευκαιρία.
Δεν υπάρχει διάλογος ή αναμέτρηση που να μην καταλαβαίνεις την διαφορά βεληνεκούς ανάμεσα στους υπόλοιπους ηθοποιούς και τον κεντρικό ήρωα.
Όπως και να 'χει, τα προβλήματα είναι πολλά με το Great Expectations.
Όχι μόνο η ροη του έργου είναι αργή και αδιάφορη, αλλά κάπου αρχίζεις να κουράζεσαι με την έλλειψη ρίσκου της ταινίας.
Δεν επαναπροσδιόρισαν τίποτα και δεν κατάφεραν να πουν παρά μόνο λίγα σε σχέση με το μυθιστόρημα του Charles Dickens.
Θα μπορούσα να κάνω τόσες παρατηρήσεις για το σενάριο, αλλά για λόγους συντομίας θα περιοριστώ σε μια.
Ότι δηλαδή χάθηκε ο βασικός άξονας του έργου.
Το Great Expectations δεν είναι απλά ένα love story εποχής, αλλά μια σπουδή που αναλύει τις απαιτήσεις της κοινωνίας απέναντι στον άντρα.
Οπότε, όσο καλές και να είναι οι ερμηνείες, όσο προσεγμένη και να είναι η σκηνοθεσία, τίποτα δεν είναι αρκετό για να μπορέσει να δώσει ζωή στο συγκεκριμένο έργο.
Ανώριμο και βαρετό, αναίμακτο και ξενέρωτο δεν έχει ούτε την ατμόσφαιρα ούτε τον προβληματισμό του μυθιστορήματος.
Είναι μια ακόμα ταινία εποχής που διστάζει να πάρει πρωτοβουλίες.
Το έχετε ξαναδεί, το έχετε ήδη νιώσει.
Στις αίθουσες από 18 Απριλίου.
Great Expectations trailer από FilmBoy-gr
