Σίγουρα έχετε νιώσει κάποια στιγμή στη ζωή σας ότι κάποια γεγονότα τα έχετε ξαναζήσει.
Το κοινώς λεγόμενο déjà-vu.
Σας έχει συμβεί, μήπως, και όταν παρακολουθείτε μια ταινία;
Πολύ πιθανόν!
Τότε, όμως, δε μιλάμε για déjà-vu, αλλά απλά clichés, μοτίβα δηλαδή που είθισται να συμβαίνουν για να προχωράει καλά η υπόθεση της ταινίας και να υπάρχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Τι γίνεται, όμως, όταν κάποια πράγματα ξεπερνάνε τα όρια της μιας ταινίας και εξαπλώνονται σαν επιδημία, κάνοντας τον θεατή να νιώθει ότι σίγουρα ξέρει τι θα συμβεί στις επόμενες σκηνές ή χειρότερα, να νιώθει ότι δε βλέπει κάτι καινούριο, κι ας έχει μόλις δώσει το 10ευρο για να μπει στην αίθουσα.
Είναι αποδεκτή αυτή η ‘σκηνοθετική αδεία’ για να μπορεί να προχωρήσει η πλοκή ή, παρόλο που μπορεί να ‘κράζουμε’ κατά περιπτώσεις, ουσιαστικά περιμένουμε να δούμε κάτι τέτοιο πλέον;
Για να δούμε μερικές περιπτώσεις, κατά πόσο είναι εξόφθαλμες και το αποτέλεσμα.
- Οι foot soldiers των κακών δεν ξέρουν να πυροβολούν
Από τα πιο τρανά παραδείγματα, όσον αφορά τα adventure και action movie genres.
Συνήθως, συνοδεύονται κι από κυνηγητό είτε με τα πόδια, είτε με κάποιο όχημα.
Οι αναλώσιμοι παλικαράδες των κακών διαθέτουν άπλετα αποθέματα σε σφαίρες και λοιπά πυρομαχικά, αλλά δεν καταφέρνουν ποτέ να πετύχουν το στόχο τους - που ως επί το πλείστον είναι ο πρωταγωνιστής action hero.
Πολύ σπάνια, κάποιος από τους κύριους villains μπορεί να βρει στόχο ένα χέρι ή ένα πόδι, αλλά αν είσαι απλώς ένας έμμισθος λακές δεν υπάρχει περίπτωση να πετύχεις τον ήρωα, ακόμη κι αν χρησιμοποιείς την οπλική πλατφόρμα/jetpack του Optimus Prime από το Transformers: Dark of the Moon και ο στόχος σου κουτσάνει με ακατάσχετη αιμορραγία.
- Το ασχημόπαπο του σχολείου που γίνεται κύκνος
Σίγουρα τη σήμερον εποχή θεωρώ δεν υπάρχει άσχημη γυναίκα - στο μεγαλύτερο ποσοστό του έστω, απλώς απεριποίητη.
Το Hollywood, βέβαια, πάντα έφτανε αυτή την άποψη στο άκρον άωτον, ιδίως στις ταινίες που περιέγραφαν ένα τυπικό αμερικανικό λύκειο.
Πάντα το κορίτσι που ήταν στο επίκεντρο της ταινίας φαινόταν συμπαθητική και γλυκούλα ίσως, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν έφτανε την queen bee του εκπαιδευτικού ιδρύματος, η οποία είχε πάει με τη μισή τάξη και ήταν ο κρυφός πόθος της άλλης μισής (τους οποίους φυσικά και θα έφτυνε κοροϊδευτικά!).
Η πρωταγωνίστρια ενίοτε θα ήταν και θύμα πειραγμάτων και λεκτικής βίας εξαιτίας της εμφάνισης της.
Ωστόσο, όταν θα την ερωτευόταν το αγόρι των ονείρων της, θα μεταμορφωνόταν στην απαστράπτουσα πριγκίπισσα, που η ‘φυσική και εσωτερική’ ομορφιά της θα έριχνε την πλαστική bitch στον πάτο.
Και όλα αυτά, μόνο με ένα make-up!
Ούτε άσκηση, γιατί είναι ήδη κορμάρα, παρόλο που ‘δεν τη νοιάζει η εικόνα’, ούτε κάποια ενημέρωση πάνω στις επιταγές της μόδας, γιατί είναι ‘κενόδοξη ασχολία’, ούτε κάποια προσφυγή σε κάποιον πλαστικό/διαιτολόγο/image maker, γιατί όπως είπαμε πρέπει να βγαίνει η φυσική ομορφιά.
Αυτός ήταν και ένας λόγος που είχα κάποιες ολίγες αμφιβολίες για το casting της Anne Hathaway στο ρόλο της Selina Kyle, αλλά το αποτέλεσμα του Dark Knight Rises ευτυχώς με διέψευσε.
- Ο κακός πρέπει να πεθάνει πάνω από μία φορά
Εντάξει, δε συμβαίνει πάντα, αλλά πλέον δεν προκαλεί καμία έκπληξη στο κοινό το ότι ο main villain της ταινίας θα επιστρέψει για εκδίκηση στο sequel.
Είτε γιατί ήταν τόσο ‘καλός’ κακός, είτε γιατί το κοινό τον αγάπησε, είτε γιατί ο σεναριογράφος θέλει να κάνει την ‘ανατροπή’, είτε απλώς η παραγωγή δε θέλει να βρει ή να πληρώσει κάποιον άλλο ηθοποιό για να ενσαρκώσει έναν διαφορετικό villain χαρακτήρα.
Από τον καιρό που πήγαινα δημοτικό και περίμενα πως και πως κάποιο κανάλι να βάλει το Darkman, αυτό το θέμα με είχε σημαδέψει και αναφέρομαι στην ‘Επιστροφή του Durant’.
Αυτό με τον κακό που δεν πεθαίνει μπορεί να συμβαίνει και μέσα στην ίδια ταινία.
Ο ήρωας ή οι ήρωες μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με τον κακό ή τους κακούς, να παίξουν τόσες μπουνιές που να λιώσει το δέρμα και να βρουν κόκαλο, να ρίξουν τόσες σφαίρες ώστε να φαλιρίσει η βιομηχανία όπλων των αμερικανών, να ρίξουν τόσες εκρήξεις ο ένας στον άλλο, που η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι να μοιάζουν στρακαστρούκες, και παρόλα αυτά ο κακός να καταφέρει να ξεφύγει για να καταφύγει κάπου και να σχεδιάσει την επόμενη αναμέτρηση του με τους καλούς σε παρόμοιες καταστάσεις.
- Το πάρτι-έκπληξη
Μια από τις πιο κλασσικές εικόνες σε ταινίες horror ή μυστηρίου, όπου ο πρωταγωνιστής ή η πρωταγωνίστρια γυρνάει στο διαμέρισμα του τη νύχτα (γιατί όλοι δουλεύουν πια τόσο πολύ) και βλέπει την πόρτα ανοιχτή ή παραβιασμένη.
Ακόμα κι αν φαντάζεται ότι ο διαρρήκτης/βιαστής/δολοφόνος/ψυχάκιας που έχει μπει μέσα στο σπίτι είναι πιο δυνατός ή πιο αδίστακτος ή - εννοείται - πιο οπλισμένος, κάνει τη σίγουρη κίνηση και μπαίνει μέσα.
Και τότε, προς έκπληξη του ατόμου (για το κοινό παίζεται), είναι ένα πάρτι-έκπληξη, το οποίο σκάρωσαν οι φίλοι, οι συνάδελφοι και οι συγγενείς πίσω από την πλάτη του και επίτηδες άφησαν έτσι την πόρτα για να τον τρομάξουν.
Αμέσως ο φόβος αντικαθίσταται με ανακούφιση και ευχαρίστηση που όλοι οι οικείοι δεν ξέχασαν τα γενέθλια ή την επέτειο και ήρθαν για να γιορτάσουν όλοι μαζί.
Δεν μπορείτε να μαντέψετε σε τι εξυπηρετεί αυτό, ε!;
Δύσκολο…
Μα φυσικά στο να γίνει το ίδιο σκηνικό σε κάποια επόμενη σκηνή της ταινίας και ο άντρας ή η γυναίκα που την πάτησαν με τη φάρσα πριν, να την πατήσουν και τώρα.
Γιατί τώρα, μπαίνοντας μέσα στο σπίτι το άτομο, θα δει την πόρτα πάλι ανοιχτή ή παραβιασμένη, αλλά θα θεωρήσει ότι πρόκειται πάλι για αστείο της παρέας και πίσω από την πόρτα κρύβεται πάλι ένα πάρτι έκπληξη - άσχετα αν πέρασαν τα εν λόγω γενέθλια ή η επέτειος.
Και - ω Παναγία μου, τι απρόσμενο! - το άτομο πέφτει στην παγίδα του παρανοϊκού διαρρήκτη/βιαστή/δολοφόνου/ψυχάκια, για να του κάνει στη συνέχεια τη ζωή κόλαση.
- Δεν υπάρχει το concept της ομαδικής δουλειάς
Είτε πρόκειται για την ομάδα των καλών, είτε για το μικρό στρατό των κακών, όταν δουλεύουν εναντίον ενός μόνο αντιπάλου, κανείς δε σκέφτεται να επιτεθούν όλοι μαζί, αλλά πηγαίνουν ένας-ένας ή δύο-δύο.
Περιπτώσεις όπως το ‘fair play’ δύσκολα ευδοκιμούν σε τέτοιες συνθήκες, οπότε κάποιος άλλος λόγος πρέπει να υπάρχει που οι ομάδες των ατόμων θεωρούν ότι θα υποτάξουν καλύτερα τον μοναχικό αντίπαλο τους πηγαίνοντας σε σειρά αφ’ ενός ζυγού.
Πάρτε παράδειγμα το Matrix Reloaded, όπου οι Smiths (όχι αυτοί με τον Morrissey, αυτοί με τον Hugo Weaving), πριν αποφασίσουν να την πέσουν όλοι ταυτόχρονα στον Neo, περίμενε ο ένας πότε ο διπλανός του θα βγει εκτός μάχης.
Δεν υπάρχει αλληλεγγύη, δυστυχώς, σε αυτά τα θέματα.
- Ο αστυνομικός και το σήμα του
Στο συντριπτικά μεγάλο ποσοστό των αστυνομικών ταινιών (και με τη στενή και με την ευρεία έννοια), ο πρωταγωνιστής, που δουλεύει για να προστατεύει τους δρόμους και την ασφάλεια των πολιτών, κάποια στιγμή θα κινδυνέψει να ‘χάσει το σήμα’ του, να απολυθεί.
Μα στην αρχή της ταινίας, μα στη μέση, μα προς το τέλος, ο μονίμως θυμωμένος σε βαθμό ‘ένα βήμα πριν από τα χάπια’ διοικητής του τμήματος που δουλεύει ο πρωταγωνιστής αστυνομικός θα του ζητήσει να του παραδώσει το σήμα και το όπλο του, θέτοντας τον σε διαθεσιμότητα, και θα τον προειδοποιήσει να αφήσει την υπόθεση την οποία έχει αναλάβει, γιατί αλλιώς θα τον διώξει από το σώμα.
Φυσικά, ο αστυνομικός έχει πάντα δεύτερο, τρίτο, δέκατο, πεντηκοστό όπλο και, παρόλη τη διαθεσιμότητα, θα κυνηγήσει την υπόθεση μέχρι τέλους.
Φυσικά, όταν όλα τελειώνουν και η δικαιοσύνη αποκαθίσταται, ο αστυνομικός, όχι μόνο δεν απολύεται που παράκουσε τη σαφή και ρητή εντολή του ανωτέρου του και βγήκε trigger-happy παγανιά, αλλά του παραδίδεται πίσω το σήμα του και το δικαίωμα του στην εργασία και -γιατί όχι- και μια προαγωγή που η πόλη τώρα θα μαστίζεται από έναν κακοποιό λιγότερο!
- Υπολογιστές και τεχνολογία
Είτε πρόκειται για μυστική κυβερνητική οργάνωση, είτε για undercover ομάδα πρακτόρων, είτε για εγκληματίες με υψηλές βλέψεις στη μαύρη αγορά, πάντα αυτοί θα έχουν υπολογιστές και εξαρτήματα τα οποία κάνουν ακριβώς αυτό που θέλουν ή χρειάζονται εκείνη τη στιγμή.
Φυσικά, στο team θα υπάρχει και ο ανάλογος χακεράς, που μόνο χαϊδεύοντας τα πλήκτρα του keyboard (ποτέ, μα ΠΟΤΕ, δεν τα κοιτάει) θα βρει λύση στο πρόβλημα, μέσα από το υπερσύγχρονο σύστημα του.
Οι οθόνες θα είναι πάντα τόσο τεράστιες, ώστε εκατό άτομα σε καφετέρια βλέπουν άνετα το ματσάκι -μέχρι και το όνομα του ποδοσφαιριστή στη φανέλα, οι εκτυπωτές θα εκτυπώνουν με τέτοια ακρίβεια τις εικόνες, ώστε να φαίνεται η ρωγμή στους φακούς επαφής του εικονιζόμενου, και το photoshop θα γίνεται με τέτοια ακρίβεια, που όχι μόνο δε θα φαίνονται οι hard lines, αλλά θα γίνεται και σε κλάσματα δευτερολέπτου.
Και ερωτώ: τι κάνουν η Apple, η Microsoft και τόσες άλλες εταιρίες και δεν παίρνουν ιδέες από όλα αυτά;
- Που σκόνταψες;
Ένα σύνηθες φαινόμενο, ιδίως στα highschool/teenage horror films είναι το κυνηγητό ανάμεσα στον serial killer και το wannabe θύμα του.
Σχεδόν σε όλες τις ταινίες, υπάρχει πάντα μια κοπέλα η οποία θα τρέχει σε ανοιχτό χώρο, είτε στο δρόμο, είτε σε μεγάλο γκαράζ, είτε στο δάσος και από πίσω της θα είναι ο μανιακός.
Συνήθως η τύπισσα είναι η bitch της παρέας, με το μεγαλύτερο μέγεθος σουτιέν (συγκριτικά με τις υπόλοιπες κοπέλες της ταινίας, τουλάχιστον), δε φέρεται και πολύ καλά, αλλά δε χάνει και την ευκαιρία για εξόρμηση και σεξ χωρίς φόβο μην την πιάσει ο μπαμπάκας.
(Αλλά και bitch να μην είναι, αυτό με το σεξ θα το ‘χει!)
Αυτή θα πεθάνει σίγουρα.
Συγνώμη που σας το χαλάω, αλλά είναι πλέον σταθερά του Hollywood, ότι γι αυτήν δεν υπάρχει ζωή μετά τα 18.
Κι επειδή μιλάμε για λύκειο, παίζει να είναι και μαζορέτα.
Το τελευταίο είναι ένα προσόν στην προκειμένη περίπτωση, καθώς η αθλητική της κορμοστασιά θα τη βοηθήσει να διαφύγει του διώκτη της… τουλάχιστον για μερικά λεπτά.
Αλλά ο ψυχάκιας δεν πάει πίσω.
Φορώντας κάτι ρεταλιασμένα ρούχα που θα έκαναν ακόμη και τον Κώστα Κεντέρη να σαβουριαστεί και κρατώντας ένα όπλο που ζυγίζει τα μισά του κιλά, καταφέρνει παρόλα αυτά να μένει πίσω της μόλις δυο-τρία μέτρα.
Ώσπου ο πολιούχος άγιος των διαταραγμένων φονιάδων θα κάνει το θαύμα του: η κοπέλα θα σκοντάψει.
Μα σε κράσπεδο, μα σε κλαδί, μα στο σκέτο το ίσωμα, δεν υπάρχει περίπτωση να μην σφουγγαρίσει το έδαφος με τη μούρη της.
Και μπορεί αυτή η αναποδιά να μην προκαλεί κάταγμα, θλάση, σπάσιμο ή εσωτερική αιμορραγία στην κοπέλα, αλλά δίνει τα απαραίτητα πέντε με δέκα δευτερόλεπτα στον διώκτη της για να την πλησιάσει και να αρχίσει το κονσέρτο για στριγκλίσματα.
- Νεοϋορκέζικο γκαράζ
Όλοι στη Νέα Υόρκη έχουν μεγάλο γκαράζ.
ΟΛΟΙ!
Μπορεί το σπίτι τους να είναι μια ‘καμαρούλα μια σταλιά, δύο επί τρία, κόγχη και λατρεία, τοίχος και φιλιά’, αλλά το γκαράζ είναι άλλη υπόθεση.
Το γκαράζ είναι το καταφύγιο του άντρα, οπότε εκεί θα περνάει τον δικό του προσωπικό χρόνο.
Το θέμα είναι ότι όσο και χαμηλό να είναι το budget με το οποίο επιβιώνει η οικογένεια, το γκαράζ θα είναι τόσο μεγάλο, ώστε να χωράει να παρκάρει ολόκληρο το διαστημόπλοιο Enterprise - άσχετα αν μέσα θα βρίσκεται μια σαραβαλιασμένη Dodge.
Το μόνο πράγμα που θα υπάρχει εκεί μέσα, εκτός από το αμάξι, είναι το ψυγείο με τις μπύρες.
Από κει και πέρα το χάος.
Ο υπόλοιπος αχανής χώρος μπορεί να είναι ότι θέλει, μπορεί να είναι και άδειος, αρκεί να υπάρχει απλώς.
- Τα αυτοκίνητα συγκρούονται και εκρήγνυνται
Δε μιλάω, φυσικά, για τις περιπτώσεις που μπορεί να υπάρχει βόμβα στη μέση.
Ωστόσο, πλέον είναι ηλίου φαεινότερο ότι αν ένα αμάξι πέσει από γκρεμό ή συγκρουστεί με μάντρα, με άλλο αμάξι ή έστω με μια κολόνα της ΔΕΗ, θα εκραγεί.
Θέλετε για να κάνουν την έξοδο του ήρωα από το όχημα πιο δραματική, θέλετε το αντίθετο, να σιγουρέψουν ότι κανείς δε θα βγει ζωντανός, τα αυτοκίνητα του Hollywood αναφλέγονται, δημιουργώντας ένα ‘πυρηνικό μανιτάρι’, μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου από την πρόσκρουση.
Καμία ασφάλεια, καμία προστασία του επιβαίνοντος, καμία προφύλαξη για βλάβες.
Μην οδηγήσετε ποτέ αυτοκίνητο σε ταινία!
- Ο Sean Bean πρέπει να πεθάνει!
Απορώ πως οι απανταχού σεναριογράφοι του Hollywood δεν έχουν μαζευτεί όλοι μαζί να συγκεντρώσουν χρήματα, να προσλάβουν έναν ακριβοπληρωμένο επαγγελματία δολοφόνο για να εξαλείψει αυτή την πλανητική απειλή που ονομάζεται Sean Bean.
Πραγματικά δεν έχω καταλάβει το λόγο που σε κάθε ταινία ο Bean πρέπει να πεθαίνει.
Είναι ένας πολύ καλός ηθοποιός, παίρνει ωραίους ρόλους και τους ερμηνεύει σε βάθος, γιατί πρέπει πάντα να τον πηγαίνουν τέσσερις κι παπάς πέντε;
Ο θεατής με το που τον βλέπει, ξέρει ότι δε θα είναι όρθιος μέχρι το τέλος του φιλμ.
Είναι μια συμπαντική συνωμοσία που θέλει τον Bean να πέφτει σε ρόλους που δεν βγάζουν όλη την ταινία ή, μήπως, οι παραγωγοί με το που βλέπουν χαρακτήρα που μας αφήνει χρόνους, σκέφτονται αυτόν με τη μία;
Ώρες-ώρες σκέφτομαι ότι και τον Ιησού να τον έβαζαν να παίξει, δε θα τον ανέσταιναν, μόνο και μόνο επειδή είναι ο Sean Bean.
Και μπορεί να φανεί κλισέ, αλλά κάπου εδώ ολοκληρώνεται και αυτό το αφιέρωμα.
Και ξέρω ότι το έχω ξαναπεί και δεν είναι κάτι που διαβάζετε πρώτη φορά, αλλά για σχόλια και παρατηρήσεις, στο γνωστό σημείο.
Αργύρης Σταματόπουλος.
