Πριν από τρία χρόνια παρακολουθήσαμε στριμωγμένοι στις σκοτεινές αίθουσες το The Social Network.
Όχι ακριβώς βιογραφικό όσο ντοκιμαντερίστικα γυρισμένο, από πολλούς θεωρήθηκε σαν μία ακόμα περιττή καταγραφή της ζωής μιας ιδιαίτερης φιγούρας του 21ου αιώνα.
Όμως, κανείς από αυτούς δεν υπολόγισε ότι ο David Fincher κρατούσε τα ινία της σκηνοθεσίας, ότι ο Andrew Garfield θα παρέδιδε μια ερμηνεία οσκαρικών προδιαγραφών και πως η τελευταία σκηνή της ταινίας θα άφηνε τους πάντες με το στόμα ανοικτό.
Όλα αυτά τα αναφέρω για να καταστήσω σαφές πως η ιδέα μιας ταινίας βασισμένης στην ζωή ενός σύγχρονου πρoσώπου, δεν είναι απαραίτητα μια άσχημη ιδέα.
Ωστόσο, αυτό που ασταμάτητα τριγυρνάει στο μυαλό μου είναι το έξης ερώτημα:
'Πώς πρέπει να συμπεριφερθώ στο συγκεκριμένο έργο;
Να το απορρίψω ευγενικά αποκαλώντας το μια "βαρετή βιογραφία" ή να προβληματιστώ με την διακαή ανάγκη του δυτικού πολιτισμού να θεοποιεί τους σπουδαίους άντρες της εποχής του;'
Αρχικά, να ξεκαθαρίσω πως δεν είμαι εγώ εκείνος που θα κρίνει την ζωή και το έργο του Steve Jobs.
Ωστόσο, σίγουρα μπορώ να πω την γνώμη μου για τον Jobs που παρουσιάζει η ταινία.
Γι'αυτόν τον τύπο που παράτησε το πανεπιστήμιο επειδή περιόριζε το ευφυέστατο μυαλό του.
Γι'αυτόν τον τύπο που επιδίωξε να φέρει μια τεχνολογική επανάσταση μέσα από το γκαράζ των γονιών του.
Βέβαια, στη συνέχεια θα γνωρίσεις και την άλλη πλευρά του Jobs.
Έναν άνθρωπο που συμπεριφέρεται άσχημα στους γύρω του - κάτι το οποίο στην ταινία σιωπηλά δικαιολογείται - με το πρόσχημα ότι είναι ιδιοφυΐα.
Ακόμα, θα γνωρίσεις τον Jobs που «πούλησε» τους επιστήθιους συνεργάτες του και που ποτέ δεν αναγνώρισε το παιδί του.
Έτσι όπως το περιγράφω, ίσως το κάνω να ακούγεται ενδιαφέρον.
Στην πραγματικότητα δεν είναι.
Η αφήγηση διατηρεί τη γνωστή κλισέ αμερικάνικη σεναριακή ανάπτυξη της ακμής του ήρωα, της πτώσης και της τελικής επαναφοράς του στην κορυφή.
Και αυτό είναι κάτι που μπορείς να το ξεπεράσεις.
Βιογραφική ταινία θα παρακολουθήσεις, εξάλλου.
Αυτό που δεν μπορείς να ξεπεράσεις όμως είναι η παντελής έλλειψη οποιουδήποτε είδους συναισθήματος.
Ο κεντρικός χαρακτήρας όπως "καταγράφεται" έχει μεγάλη ένδεια περιεχομένου και εν τέλει δεν παρουσιάζει κανένα στοιχείο που θα μπορούσε να μαγνητίσει τον θεατή.
Σίγουρα επρόκειτο για μια επιχειρηματική προσωπικότητα που δεν θα συναντήσουμε ξανά.
Όμως που πήγε το προσωπικό δράμα;
Που πήγε ο προβληματισμός και η αυτοκριτική του χαρακτήρα;
Οπού κι αν υπήρχαν αυτά τα στοιχεία, για τον σκηνοθέτη Joshua Michael Stern πέρασαν σαν αδιάφορα στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής του ήρωα.
Ένας σκηνοθέτης που δεν έχει παραδώσει ιδιαίτερα δείγματα γραφής και που δεν έχει καταφέρει να τραβήξει τα βλέμματα πάνω του.
Και πάνω απ'όλα ένας σκηνοθέτης που φαίνεται πλήρως αποκομμένος από έργο του.
Αν συνδυάσεις δε, την αδιάφορη σκηνοθεσία με το απαράδεκτο μοντάζ, το οπτικό επίπεδο της ταινίας πέφτει κατακόρυφα.
Και στο συγκεκριμένο επίπεδο, δεν μιλάμε απλά για κακή συνεννόηση μεταξύ μοντέρ και σκηνοθέτη αλλά για προβλήματα συνοχής και μπερδεμένες σκηνές.
Αν αφήσω τα τεχνικά μέρη στην άκρη, θα αναγκαστώ να δω την ταινία από ένα περισσότερο κοινωνικό πρίσμα, κάτι το οποίο δεν ξέρω αν είναι σωστό.
Ωστόσο θα τολμήσω να αναφέρω πως, τουλάχιστον στα μάτια μου, η όλη διαμάχη του καλού Steve Jobs με τους διαβολικούς διευθύνοντες συμβούλους της Apple, φαντάζει υποκριτική.
Επίσης, δεν είναι λίγες οι φορές που αντιλαμβάνεσαι πως η ταινία αποτελεί φόρο τιμής στην Apple.
Και δεν θα είχα πρόβλημα να συμβαίνει αυτό, αρκεί να γινόταν με κομψότερο τρόπο.
Όμως στην συγκεκριμένη περίπτωση, εάν κάτι από την ζωή του Jobs δεν αφορούσε την Apple, γινόταν αυτόματα περιττό για την ταινία.
Ακόμα και όταν έρχεται η πτώση του χαρακτήρα, τα χρόνια περνούν βολικά για τον σκηνοθέτη μέχρι να φτάσει στις σκηνές όπου ο Jobs κατακτά και πάλι τον θρόνο του.
Ο Ashton Kutcher (New Year's Eve) ως Jobs φαίνεται να προσπαθεί, κάτι που αξίζει να του αναγνωριστεί.
Από τον περίεργο βηματισμό μέχρι τις εκφράσεις του προσώπου του, φαίνεται να έχει δουλέψει τον χαρακτήρα που του ανέθεσαν.
Φυσικά, απέχει πολύ από το να γίνει ηθοποιός πρώτης γραμμής, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως όπως είναι δομημένο το σενάριο, δεν του δίνει και πολλά περιθώρια για να αναπτύξει τις περιπλοκές προεκτάσεις που θα μπορούσε να πάρει ο ήρωας του.
Για το μόνο που μπορώ να σας βεβαιώσω πάντως είναι πως ο Aston Kutcher δεν θα αποτελέσει παρά την τελευταία σας ανησυχία για το Jobs.
Νομίζω πως ο μοναδικός τρόπος για να αναδείξω σωστά αυτό που θέλω να πω για τη ταινία, είναι να επαναφέρω την αρχική σύγκριση που έκανα μεταξύ αυτού και του The Social Network.
Υποθέτω πως η διαφορά βρίσκεται στη τελευταία σκηνή της ταινίας του Fincher, όπου παρακολουθείς έναν απομονωμένο Zuckerberg σε μια κρύα αίθουσα συνεδριάσεων να πατάει αδιάκοπα refresh στο προφίλ της πρώην κοπέλας του, ενώ το Jobs τελειώνει με μια μαύρη οθόνη και κάτι άσπρα γράμματα που σου λένε: «Η Apple το 2012 έγινε η πιο πλούσια εταιρία στον κόσμο».
Ναι, αυτή πρέπει να είναι η διαφορά.
Στις αίθουσες από 19 Σεπτεμβρίου.
Γιώργος Καραμάνος.
Jobs trailer από FilmBoy-gr
