Περισσότερο “διαβάζουμε” τις ταινίες, παρά τις βλέπουμε ως σινεμά.
Έχουμε εκπαιδευτεί περισσότερο ως αναγνώστες, παρά ως θεατές.
Και αυτό είναι ήδη άδικο για μια τόσο ιδιαίτερη τέχνη όπως ο κινηματογράφος.
Γιατί όμως το σινεμά είναι τόσο ιδιαίτερη τέχνη;
Ο κινηματογράφος αποκαλείται έβδομη τέχνη, ίσως όχι απλώς επειδή οι υπόλοιπες έξι προηγούνται χρονικά.
Το σινεμά μοιάζει να είναι το +1 των τεχνών.
Όταν ο Βαγκνερ είχε κατά νου να ενοποιήσει μουσική, θέατρο, ποίηση και χορό σε μία τέχνη – την όπερά - πέτυχε ό,τι καλύτερο μπορούσε για τα δεδομένα της εποχής.
Το σινεμά όμως δανείζεται πολλά στοιχεία από τις υπόλοιπες τέχνες και μοιάζει να πετυχαίνει εκείνο που τόσο επιθυμούσε ο Βάγκνερ.
Από την λογοτεχνία παίρνει τη μυθοπλασία, την ιστορία, το σενάριο, καθώς και την ικανότητα να αντιμεταθέτει τη σειρά των γεγονότων στο χρόνο (όπως στις ταινίες «Memento»,«5X2», «Irreversable», ή ακόμα και στον κλασικό «Πολίτη Κέην» με το συνεχές πηγαινέλα από το παρόν στο παρελθόν).
Από το θέατρο παίρνει τον ηθοποιό και την ερμηνεία του, από την ζωγραφική παίρνει τα χρώματα και τις μορφές, τις φωτοσκιάσεις και την σύνθεση του κάδρου, από τον χορό παίρνει τα σώματα και την ρυθμική κίνησή τους στο χώρο, από την μουσική παίρνει ασφαλώς την συγκίνηση και τον ρυθμό κλπ.
Ταυτόχρονα όμως ο κινηματογράφος έχει δική του αλήθεια, μεταποιεί όλα τα στοιχεία που δανείζεται και τα μετατρέπει σε κάτι μη-συγκρίσιμο, μη-αναγώγιμο σε καμιά από τις υπόλοιπες τέχνες.
Έτσι, μιλάμε για καδραρίσματα στο σινεμά (το κάδρο αναφέρεται πρωτογενώς στην ζωγραφική, αλλά εδώ έχουμε καδράρισμα κινηματογραφικό), την ίδια στιγμή όμως αυτό το κάδρο δεν είναι στατικό.
Το σινεμά δημιουργεί κίνηση.
Μέσα σε αυτή την εικόνα-κίνηση βλέπουμε ηθοποιούς, αντικείμενα, τοπία.
Αλλά στο θέατρο ο ηθοποιός είναι σωματικά παρόν πάνω στη σκηνή, όπως και όλα τα υπόλοιπα αντικείμενα.
Στο σινεμά είναι μονάχα η μορφή τους αυτή που βλέπουμε.
Μιλάμε για την "ιστορία" μιας ταινίας, για την υπόθεση.
Αλλά η υπόθεση αφορά εξίσου και το θέατρο και την λογοτεχνία.
Μιλάμε για ρυθμό στην ποίηση, στη μουσική αλλά και στον κινηματογράφο, μιλάμε για εκφραστικότητα χρωμάτων στην ζωγραφική αλλά και στο σινεμά.
Ο κινηματογράφος είναι μια γενετικά υβριδική τέχνη, γι' αυτή και θαυμαστά μοναδική.
Διαβάστε όλα τα άρθρα Περί Φιλ(μ)οσοφίας ΕΔΩ.
Γιώργος Παυλίδης.
1.jpg)
