Οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας, έχουν κατά βάση δυο αφετηρίες.
Να παρακινήσουν την φαντασία μας με βάση εικόνες του μέλλοντος που είναι απλά απολαυστικές και διασκεδαστικές, είτε να παρακινήσουν τον προβληματισμό μας, στη βάση φιλοσοφικών ζητημάτων για την ανθρωπότητα και το μέλλον της.
Οι ταινίες τέτοιου τύπου είναι το κατάλληλο πολλές φορές όχημα, για να σχολιάσεις σε υπερβολικό και σχηματικό βαθμό τις αντιθέσεις του παρόντος, να εξάγεις πολιτικές και κοινωνικές αναζητήσεις για το σήμερα.
Ταινίες όπως το 2001 - Space Odyssey, 12 Monkeys, Matrix, V for Vendetta, Children of Men κτλ, ανήκουν στην δεύτερη κατηγορία και έτσι αποκτούν μια πιο ισχυρή θέση και μπορούν και ανταγωνίζονται νοηματικά τις δραματικές κοινωνικές ταινίες ρεαλισμού, αν και το ρεαλισμό δεν τον έχουν καθόλου ως πλαίσιο αφήγησης.
Συνέχεια σε αυτή την κατηγορία δίνει και το Snowpiercer, μια δυστοπική επική αφήγηση ενός μέλλοντος καταπιεστικού, δικτατορικού, όπου η κοινωνία στριμώχνεται μέσα σε ένα μικρόκοσμο, όπου όλες οι αντιθέσεις τις κοινωνίας υπάρχουν και οι άνθρωποι παλεύουν ενάντια σε απροσπέλαστα εμπόδια για να νικήσουν και να επιβιώσουν.
Εδώ δεν υπάρχουν εξωγήινοι, αόρατες απειλές, εξωτερικοί ανίκητοι εχθροί, μα μέσα σε ένα κάδρο βλέπουμε την ίδια σημερινή κοινωνία σε σχηματικό βαθμό, ώστε να εξάγουμε συμπεράσματα μέσα από τους προβληματισμούς του δημιουργού.
Κάπου στο 2031μ.χ, η ανθρωπότητα και ο πλανήτης έχει παγώσει, λόγω χρήσης ενός χημικού παράγοντα, για την διαχείριση του κλίματος.
Οι μόνοι επιζήσαντες ζούνε σε ένα τρένο, μια σύγχρονη «κιβωτό» που τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα γύρω γύρω το πλανήτη δίχως κάποιο προορισμό.
Στα πίσω βαγόνια ζούνε οι φτωχοί, τρώγοντας χημικά επεξεργασμένα τρόφιμα που τους δίνουν οι επιβάτες των πρώτων βαγονιών, που είναι ένα μίγμα αστών, προνομιούχων, μελών της Άριας φυλής.
Η Τάξη πρέπει να διατηρηθεί και έτσι ο στρατός ελέγχει κάθε κίνηση, κάθε σκέψη, καταστέλλει κάθε αντίδραση.
Η εξέγερση όμως ετοιμάζεται και στόχος των εξεγερμένων είναι να πάρουν τον έλεγχο της μηχανής, αλληγορικό σχήμα των δομών της εξουσίας.
Η ταινία έχει όλα τα χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να την κάνουν αριστούργημα.
Ο κορεάτης σκηνοθέτης και σεναριογράφος Joon-Ho Bong, στην πρώτη του αγγλόφωνη ταινία, βασισμένη σε γαλλικό graphic novel, προσπαθεί μέσα από το σχήμα ενός τρένου, να δείξει σε όλο τους το μεγαλείο τον ταξικό διαχωρισμό της κοινωνίας και την πάλη της για το ποιος θα επικρατήσει.
Κάθε βαγόνι και μια άλλη εικόνα της κοινωνίας, άλλο ένα εμπόδιο προς τον στόχο.
Μοιάζει με video game που ο ήρωας προχωρά σε διαφορετική πίστα κάθε φορά, μέχρι να φτάσει στον τελικό αρχηγό.
Αυτό δεν μειώνει την ποιότητα του φιλμ, μα είναι και ενδιαφέρον.
Ο ίδιος ο τίτλος, ορίζει το περιεχόμενο.
Οι φτωχοί σκίζουν το χιόνι, την «παγωνιά» της καταπίεσης.
Οι εικόνες έντονες, η φωτογραφία ουδέτερη και σκοτεινή εξελίσσεται σε φωτεινή, ψεύτικη, υποκριτική όσο προχωράμε στα μπροστινά βαγόνια.
Τα πρόσωπα των φτωχών βρώμικα μα αξιοπρεπή, της άρχουσας τάξης, πεντακάθαρα μα εκφυλισμένα και άρρωστα.
Έντονα τα στοιχεία της ειρωνείας των αξιών, των ηθών, των αρχών, του φιλοτομαρισμού των πλουσίων, έντονη και η αλληλεγγύη των φτωχών.
Η μαζική ψυχολογία του φασισμού, παρούσα.
Ενοχές και φοβίες δημιουργούν την βάση για την λατρεία του σωτήρα, αρχηγού που κρατάει τον έλεγχο της Ιερής Μηχανής.
Γνωστοί και μεγάλοι ηθοποιού ολοκληρώνουν το cast.
Δεν φτάνουν στα όρια τους μα λειτουργούν ολόσωστα στα πλαίσια του σεναρίου, της πλοκής, της ατμόσφαιρας και των απόψεων του δημιουργού.
Πιο ενδιαφέρουσα η ερμηνεία της αγνώριστης Tilda Swinton (Only Lovers Left Alive).
Ενσαρκώνει έντονα τον φιλοτομαρισμό και την έπαρση των κοινωνικά ανωτέρων.
Κάποιες στιγμές όμως η ταινία, μοιάζει να χάνει τον ρυθμό της, λόγω κάποιων δύσκολα σκηνοθετικά εξηγήσιμων σκηνών, slow motion, σκηνών χιούμορ που απότομα μειώνουν την ένταση.
Ο σκηνοθέτης, δεν εντάσσει κατάλληλα πάντα τους πολλούς χαρακτήρες στην ταινία.
Δεν προλαβαίνει να τους βαθύνει δραματικά και έτσι η είσοδος στο φιλμ μοιάζει προβληματική, η ίδια ανάλυση μοιάζει ελλιπής, και έτσι τα φιλοσοφικά ζητήματα χάνουν σε αξία.
Οι αντιδράσεις και οι συγκρούσεις δεν μοιάζουν σωστά δομημένες.
Δεν μπορεί να συγκεκριμενοποιήσει τις θέσεις και έτσι πλατειάζει, γενικεύει.
Θα έπρεπε να είναι πιο σφιχτή νοηματικά, σκηνοθετικά και από άποψη μοντάζ.
Ήθελε να βάλει πολλά ζητήματα και κάπου στην πορεία το έχασε.
Οι αδυναμίες φαίνεται να είναι συνέπεια, μιας αδύνατης δόμησης του κινηματογραφικού υλικού, της πλοκής και του σεναρίου.
Ο τρόπος κλιμάκωσης είναι πολυδιασπασμένος, φτάνει συχνά σε κορύφωση και σε κάθαρση, και επιστρέφει στο δράμα, έχει κάποια λάθη μελό και τετριμμένων συμπερασμάτων.
Αυτά τα προβλήματα μειώνουν την είσοδο της, στα αριστουργήματα της 7ης τέχνης, επιτρέποντας την όμως, να την υπολογίζουν σαν μια δυνατή ταινία, δυνατής ιδέας και σωστής υλοποίησης που ενθουσιάζει.
Ο Joon-Ho Bong, δημιουργεί ένα κράμα ταινίας τέχνης, κορεάτικης βίας και αισθητικής, με έντονα όμως και τα στοιχεία των blockbuster.
Το κάνει συνειδητά, ώστε η ταινία να διεισδύσει πιο εύκολα σε μεγάλο κοινό.
Δημιουργεί μια πεσιμιστική σπουδή στο μέλλον - και το παρών - της ανθρωπότητας με εκλάμψεις ελπίδας στην αρχέτυπη εικόνα της νεαρής γυναίκας και του παιδιού.
Άκρως πανέξυπνο και ευφυές έργο επιστημονικής φαντασίας, που εγείρει το ενδιαφέρον και μας κρατά κολλημένους στην πολυθρόνα.
Δείτε το.
Στις αίθουσες από 24 Απριλίου.
Χρήστος Σκυλλάκος.
Snowpiercer trailer από FilmBoy-gr
