Ο Αύγουστος στην Ελλάδα είναι ένας μήνας ...ειδικών συνθηκών, όλα λειτουργούν στο ρελαντί, οι διακοπές είναι στο φόρτε τους, οι ζέστες έχουν σφίξει αλλά και το θέρος πλησιάζει προς το τέλος του.
Με αφορμή τον καλοκαιρινό παραθερισμό και το σινεμά, σήμερα στο Περί Φιλ(μ)οσοφίας κάνουμε λόγο για δύο “είδη” κινηματογράφου, βασιζόμενοι περισσότερο σε ένα παιχνίδι με τις λέξεις..
Ακούμε και λέμε συχνά ότι το σινεμά είναι μια διαφυγή από την πραγματικότητα – ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες - μας ξεκουράζει, μας κάνει να ξεχνάμε τα προβλήματά μας, διασκέδάζει (δηλαδή σκορπίζει) τις έγνοιες μας.
Στο πλαίσιο αυτής της αντίληψης για τον κινηματογράφο ταιριάζουν, θα λέγαμε, ταινίες βατές, διασκεδαστικές, κάπως συνηθισμένες, ταινίες που δεν απαιτούν πάρα πολύ προσπάθεια για να τις παρακολουθήσουμε και να τις καταλάβουμε.
Τέτοιες (δοκιμασμένες στο κοινό και στον χρόνο) ταινίες παράγονται κατά κύματα στις μερες μας: κλασσικές ιστορίες έρωτα ή δράσης, αναγνωρίσιμοι χαρακτήρες, γραμμική αφήγηση των γεγονότων, άνοδος και πτώση του ήρωα, αίσιο τέλος.
Ποιός δεν έχει περάσει βράδια παρέα με φίλους χαζεύοντας τέτοιες ταινίες;
Ποιός δεν έχει σκοτώσει την ώρα του ένα κυριακάτικο μεσημέρι, με ντάλα ήλιο και 40 βαθμούς έξω;
Ποιός δεν έχει συγκινηθεί, δεν έχει δακρύσει, δεν έχει πιάσει την κοιλία του από το γέλιο;
Ποιός δεν έχει σκεφτεί (έστω και χωρίς να το ομολογήσει): θα ήθελα να το ζήσω αυτό, θα ήθελα να το ζήσω έτσι;
Αυτό είναι το σινεμά που με μεγάλωσε, γεμάτο γλυκές και αναντικατάστατες αναμνήσεις, αυτό μου έμαθε να βλέπω ταινίες, έστω και αν μου έδειξε έναν κυρίως τρόπο βλέμματος.
Δίπλα σε αυτό το οικείο σινεμά -που θρέφει κυρίως το συναίσθημα-, υπάρχει και ένα άλλο, λιγότερο δημοφιλές.
Εκείνο που για να το δούμε, πρέπει πρώτα να ξεμάθουμε λίγο τον κόσμο, τέτοιον που τον βρήκαμε, πρέπει να βγούμε από το φάσμα της συνήθειας και της (καλοκαιρινής) ραστώνης που μέσα του τα μάτια μας έμαθαν να κινούνται με ευκολία.
Αυτό το σινεμά δεν μας μαθαίνει να βλέπουμε δανείζοντάς μας τα μάτια του, αλλά διεγείροντας την επιθυμία να χρησιμοποιήσουμε τα δικά μας διαφορετικά.
Δεν μας δανείζει τη σκέψη του, αλλά διεγείρει την επιθυμία μας να σκεφτούμε βαθύτερα και δεν αναλαμβάνει για λογαριασμό μας αυτό που εμείς δεν θα τολμούσαμε να επιχειρήσουμε ή να βιώσουμε.
Αυτό το σινεμά χαρακτηρίζεται συχνά "βαρύ", "δύσκολο", "μπερδεμένο", “σκοτεινό” (πού καιρός για τέτοια σε περίοδο παραθερισμού).
Δεν είναι ένα σινεμά διαφυγής από την πραγματικότητα, αλλά ακολουθεί την αντίστροφη πορεία: ανοίγει διόδους για να εισβάλλει στην καθημερινότητα και καταλήγει κάποιες φορές να απαιτεί από εμάς μια εργασία που δεν σηκώνει αναβολή, δύσκολη αλλά και καρποφόρα.
Δίπλα στο σινεμά του παραθερισμού (ευχάριστο και συγκινητικό), υπάρχει το σινεμά του θερισμού (επίπονο μα και καρποφόρο).
Μεγάλωσα με το πρώτο, του χρωστάω κάτι μη εξαγοράσιμο.
Την ίδια στιγμή εύχομαι να ήταν λίγο περισσότερο το σινεμά ένας θερισμός βλεμμάτων.
Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού σε όλους.
Γιώργος Παυλίδης.
1.jpg)
