Τρείς γνωστές και αμφιλεγόμενες ταινίες θα μας απασχολήσουν σε αυτή την ενότητα.
Η καθεμία έχει τον δικό της ιδιαίτερο χαρακτήρα, αλλά και τα.. προβληματάκια της.
Σήμερα η πρώτη ταινία, από τον σκηνοθέτη Wim Wenders, όπου προσπαθούμε να τονίσουμε την σημασία της διάρκειας.
O Wim Wenders βραβεύτηκε στο φεστιβάλ των Καννών το 1987, για την ταινία του «Wings of Desire» (άλλο ένα παράξενο τερτίπι των μεταφραστών, καθώς το Γερμανικό «Der Himmel über Berlin» - Τhe Heavens over Berlin, γίνεται Wings of Desire -"Φτερά της επιθυμίας" και κατόπιν "Φτερά του έρωτα").
Με το ποιητικό –αλλά κινηματογραφικά αβανταδόρικο- κείμενο του Peter Handke να γεμίζει απ’ άκρη σ’ άκρη την ταινία, ο Wenders δημιουργεί μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες και αξέχαστες ενάρξεις ταινιών ever!
Πλάνα από φτερά αγγέλων συνοδευόμενα από τον ήχο της λύρας –τι άλλο;- ατέλειωτες περιπλανήσεις των δύο πρωταγωνιστών-αγγέλων στον κόσμο των ανθρώπων όπου μπορούν να γίνουν ορατοί μόνο σε αυτούς που βλέπουν διαφορετικά από τους μεγάλους, δηλαδή στα παιδιά, ή σε αυτούς που δεν βλέπουν καθόλου, δηλαδή στους τυφλούς- σκόρπιες καταγραφές λεπτομερειών και εντυπώσεων, ψίθυροι και κρυφές σκέψεις των ζωντανών.
Η αίσθηση που δημιουργεί ο ποιητικός λόγος του Hanke, η ασπρόμαυρη φωτογραφία σε τόνο σέπια -χωρίς μεγάλο δυναμικό βάθος και αντιθέσεις- και ο ρυθμός με τον οποίο κινείται (ή περισσότερο αιωρείται) η κάμερα αργά αλλά σταθερά στον χώρο, περνώντας σαν αερικό μέσα από τις καθημερινές έγνοιες των ανθρώπων, αποτυπώνει οπτικά και ακουστικά τη ροή και τη διάρκεια του χρόνου, κάτι από την ηχώ της ζωής των αγγέλων και την υφή της αιωνιότητας της ψυχής.
Αυτή η αιωνιότητα για τον Wenders βρίσκεται πριν την πτώση (των αγγέλων από τον ουρανό, για να γίνουν θνητοί από επιλογή και περιέργεια) και δεν δηλώνεται ξεκάθαρα αν συνεχίζεται με κάποιον τρόπο και μετά τον θάνατο.
Μόνο που, κατά τη γνώμη μου, αυτό που τόσο επιτυχημένα κάνει ο Wenders στο πρώτο μέρος της ταινίας, δηλαδή ένα απροσδόκητο πάντρεμα ιμπρεσιονιστικών εντυπώσεων κινήσεων και εικόνων, δοσμένων με σχεδόν εξπρεσιονιστική ένταση και δύναμη, δημιουργώντας μια οπτική –δηλαδή κινηματογραφική- εμφάνιση της διάρκειας του χρόνου, αλλά και την εικόνα της απροσδιόριστης θλίψης που αισθάνονται οι άγγελοι (αυτή είναι η δική τους έλλειψη), το γκρεμίζει στο δεύτερο μέρος.
Και ενώ έχει ήδη εμφανίσει τις ρωγμές στη σκέψη των αγγέλων, σε έγχρωμη φωτογραφία, τις στιγμές εκείνες που η αιωνιότητα του ασπρόμαυρου δίνει τη θέση της στους εφήμερους πειρασμούς των αισθήσεων και των χρωμάτων, ο Wenders θέλει να χτίσει τους χαρακτήρες του μετά την πτώση, να δημιουργήσει δράση και πλοκή, ακολουθώντας όμως την ίδια συνταγή με το πρώτο μέρος.
Το αποτέλεσμα, πέρα από πλάνα αισθητικής απόλαυσης σε έγχρωμο φιλμ, είναι να δημιουργείται μια ανισορροπία μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου μέρους.
Το τέλος της ταινίας είναι τουλάχιστον κακόγουστο και σχηματικό, ενώ η ποιητικότητα του λόγου των πρωταγωνιστών καθιστά το πιο «γήινο» κομμάτι της ταινίας, απλώς λιγότερο πιστευτό.
Η γνώμη μου είναι πως η Wenders επιχείρησε και πέτυχε απόλυτα να μορφοποιήσει και να εμφανίσει την αίσθηση ενός άλλου κόσμου, ενός άλλου χρόνου και μιας κίνησης διαφορετικού μέτρου και διάρκειας από την ανθρώπινη δική μας διάσταση, αλλά παρέλειψε να υπολογίσει και να ζυγίσει σωστά τη διάρκεια της ίδιας του της ταινίας.
Την επόμενη βδομάδα μια ταινία του Κρόνεμπεργκ γίνεται αφορμή για να ζυγίσουμε ...μια εικόνα, χίλιες λέξεις.
Γιώργος Παυλίδης.
1.jpg)
