Καθώς πήγαινα προς την αίθουσα δημοσιογραφικών προβόλων το ερώτημα «ποιος συγκινείται από Βιβλικές ιστορίες την σημερινή εποχή;» στριφογυρνούσε στο μυαλό μου.
Με το πέρας της προβολής του Exodus: Gods and Kings, το ερώτημα αυτό όχι μόνο οξύνθηκε αλλά απέκτησε και νέες προεκτάσεις όπως: «γιατί ένας σκηνοθέτης σαν τον Ridley Scott να ασχοληθεί με την ιστορία του Μωυσή;»
Απ'ότι φαίνεται αυτές οι απορίες θα συνεχίσουν να παραμένουν άλυτες.
Επειδή όμως μιλάμε για κινηματογράφο και κανείς δεν μπορεί να ξέρει με ακρίβεια τί περνάει από την σκέψη ενός κινηματογραφιστή ή μιας εταιρίας παραγωγής, το μόνο που μου μένει να κάνω είναι να αναλύσω το τελικό αποτέλεσμα.
Δηλαδή ένα «ιστορικό» έπος δυόμισι ωρών, φτιαγμένο από τα χέρια ενός αναγνωρισμένου και αμφιλεγόμενου σκηνοθέτη που, αν μη τι άλλο, ξέρει να επικοινωνεί με την εικόνα.
Και για να είμαι ειλικρινής, δυσκολεύομαι να μιλήσω άσχημα για τον Ridley Scott όσο το Blade Runner είναι χαραγμένο στην μνήμη μου.
Όμως, όπως το έκανα και με το Noah του επίσης σπουδαίου Aronofsky, έτσι πρέπει να το κάνω και τώρα.
Γιατί, για έναν σκηνοθέτη σαν τον Ridley Scott, το να κάνει μια ταινία σαν το Exodus δεν είναι απλά μια «ξεπέτα» ή μια λύση για εύκολο χρήμα, μιας και από τέτοιες δεν έχει ανάγκη.
Αντίθετα, είναι μια τάση παλινδρόμησης.
Κάτι το εξαιρετικά ανησυχητικό για έναν άνθρωπο του σινεμά.
Η πασίγνωστη ιστορία του Exodus μας μεταφέρει στην αρχαία Αίγυπτο όπου ο Μωυσής (Christian Bale, American Hustle) μοιράζεται μια αδελφική φιλία με τον πρίγκιπα και μετέπειτα Φαραώ, Ramses (Joel Edjerton, The Great Gatsby).
Μια προφητεία και η αποκάλυψη του γεγονότος ότι ο Μωυσής δεν είναι Αιγύπτιος αλλά έχει Εβραϊκές ρίζες, θα ταράξουν την σχέση των δυο με αποτέλεσμα την απέλαση του κάποτε περήφανου στρατηγού και συμβούλου του Φαραώ, Μωυσή.
Το ταξίδι του στις αχανείς έρημους της Αιγύπτου θα είναι βίαιο και γεμάτο κακουχίες αλλά θα τον οδηγήσει στην ειρηνική περιοχή της Midian.
Εκεί, θα είναι και η πρώτη φόρα που θα επικοινωνήσει με τον Θεό.
Με έναν διαφορετικό Θεό από αυτούς που δοξάζουν οι Αιγύπτιοι και πιο κοντινό στις θρησκευτικές αντιλήψεις των υποδουλωμένων Εβραίων.
Κάπως έτσι η ζωή του Μωυσή γίνεται ξεκάθαρη και αποκτά νόημα.
Πλέον αυτό που μετράει για τον βιβλικό ήρωα, είναι να διασώσει τους εξακόσιες χιλιάδες Εβραίους σκλάβους και να εκπληρώσει το Θεϊκό σχέδιο που του ανατέθηκε.
Η δουλειά που έχει γίνει στο σενάριο είναι τουλάχιστον επιδερμική, αφού οι τέσσερις (!) συγγραφείς που χρειάστηκαν για να αποκτήσει η ιστορία του Μωυσή κινηματογραφική υπόσταση το μόνο που κατάφεραν ήταν να χωρέσουν το Exodus στο γνωστό Χολιγουντιανό καλούπι.
Καμία μορφή σοβαρού δράματος, καμία ουσιαστική απεικόνιση της δουλείας των Εβραίων και μηδαμινή ανάπτυξη των χαρακτήρων είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο σενάριο.
Ενώ αυτό που μου προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη ήταν η πρωτοφανής έλλειψη σασπένς και αγωνίας.
Η αλήθεια είναι πως όλοι ξέρουμε τι θα γίνει στο τέλος και ποιος θα επικρατήσει σε βάθος χρόνου, αλλά σε δυόμιση ώρες ταινίας ούτε μια φόρα δεν χρειάζεται να ανησυχήσεις για το τελικό αποτέλεσμα.
Οι διαμάχες είναι ελάχιστα εξανθρωπισμένες και πάντοτε υπάρχει ο "από μηχανής θεός" που σώζει την κατάσταση, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά κουραστικό και ιδιαιτέρα προβλέψιμο.
Αντίστοιχα και ο Ridley Scott, που παραδοσιακά έχει κάποια σκαμπανεβάσματα στην καριέρα του, αυτή την φόρα μας παρουσιάζει την πιο απρόσωπη δουλειά του.
Με πρωτοφανή έλλειψη ταυτότητας και οράματος σε όλη την διάρκεια της ταινίας, το μόνο που φροντίζει να μας υπενθυμίζει είναι η εικονοκλαστική του ικανότητα.
Κάτι το οποίο όμως ξεπερνιέται εύκολα αφού από ένα σημείο και μετά καταντά σχεδόν επιδεικτικός.
Σαν να λέει: «κοίτα πόσο ωραία μπορώ να παρουσιάσω το σμήνος των Ακρίδων που καταστρέφει την γη ή πόσο εντυπωσιακά μπορώ να διαχωρίσω την θάλασσα με την βοήθεια του 3D».
Και μιας και αναφέρθηκα στο 3D, δεν μπορώ παρά να επεκταθώ σε αυτό το γλυκόπικρο κινηματογραφικό θέμα.
Από το Life Of Pi μέχρι το Gravity, αυτή η νέα τεχνολογία μας έχει βοηθήσει να θέσουμε καινούργιους ορίζοντες για το πώς αντιλαμβανόμαστε ένα κινηματογραφικό έργο.
Όταν όμως ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα ακόμα μέσω και το κάνουμε αυτοσκοπό της ταινίας, τότε οι συνέπειες είναι κωμικοτραγικές.
Όπως ακριβώς και το ίδιο το Exodus που με ένα εκπληκτικό 3D προσπαθεί να χτίσει έναν ολόκληρο αρχαίο κόσμο.
Και στην αρχή ίσως και να το καταφέρνει.
Όταν όμως οι κινήσεις εύκολου εντυπωσιασμού τελειώσουν, το οικοδόμημα του Exodus ξεφτίζει με χαρακτηριστική ευκολία.
Σύντομα το μάτι του θεατή συνηθίζει το ψηφιακό της υπόθεσης που χάνει την αίγλη του και μεταμορφώνεται σε κάτι το «πλαστικοποιημένο» και φτηνό.
Όπως το έχω στο μυαλό μου τρεις είναι οι εναλλακτικές που υπάρχουν για να αντιμετωπίσεις μια ταινία σαν το Exodus: Gods and Knights.
Είτε να επιμείνεις στον Ridley Scott και να δεις το The Counselor που μπορεί να μην είναι μια καλή ταινία αλλά τουλάχιστον αντανακλά την οπτική του σκηνοθέτη της, είτε εάν θες κάτι το βιβλικό, να δεις το επίσης μέτριο Noah, για να δεις έναν σκηνοθέτη να οραματίζεται και να αποτυγχάνει - κάτι πολύ πιο τίμιο από αυτό που κάνει ο Scott με το Exodus.
Είτε να κρατήσεις τα λεφτά σου για να δεις το Foxcatcher που βγαίνει τις ίδιες μέρες στις αίθουσες.
Εγώ, μάλλον το τρίτο θα έκανα.
Από 11 Δεκεμβρίου στους κινηματογράφους.
Γιώργος Καραμάνος.
