Με το τελευταίο ρεβιζιονιστικό γουέστερν The Hateful Eight, ο Quentin Tarantino μας θύμισε για άλλη μια φορά τους λόγους για τους οποίους κάποτε αγαπούσαμε το συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος, και το οποίο βρίσκεται πια στα αζήτητα.
Θυμάμαι τη λατρεία του πατέρα μου για τα γουέστερν.
Ένας άνθρωπος που δεν καταλάβαινε το σινεμά, ούτε αγαπούσε ιδιαίτερα τις ταινίες, κολλούσε στην τηλεόραση όταν άκουγε πιστολίδια.
Κι εγώ, πιτσιρικάς ακόμα, έψαχνα τους Ινδιάνους για να πάρω το μέρος τους, στην αιώνια κόντρα με τους καουμπόηδες.
Ωραία χρόνια.
Η αλήθεια είναι ότι τελευταία αναθάρρησα, καθώς η χρονιά ξεκίνησε με άφθονα γουέστερν στο πρόγραμμα.
Πέρα από το Hateful Eight που εμείς είδαμε φέτος αλλά οι Αμερικανοί λίγες εβδομάδες νωρίτερα, οι κυκλοφορίες του πρώτου τριμήνου του 2016 περιλαμβάνουν το Diablo του Lawrence Roeck (με πρωταγωνιστή τον γιο του Clint Eastwood, Scott), το Jane Got A Gun του Gavin O’Connor με τη Natalie Portman και το Forsaken του Jon Cassar με …την οικογένεια Sutherland.
Με αφορμή λοιπόν και το trailer του τελευταίου, ορίστε η λίστα με τα Καλύτερα Γουέστερν στην ιστορία του σινεμά.
Να διευκρινίσω ότι προσπάθησα να βάλω μόνο κλασικά γουέστερν, και όχι ταινίες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν μεταμοντέρνα γουέστερν (όπως για παράδειγμα το The Revenant ή ακόμη και το Django Unchained).
Προσπάθησα …αλλά στο τέλος δεν άντεξα.
9. ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ - RED RIVER (1948)
Ο John Wayne σε αυτή τη λίστα θα είναι τακτικός θαμώνας.
Ο θρυλικός σκηνοθέτης Howard Hawks του έδωσε έναν από τους καλύτερους χαρακτήρες που έπαιξε ποτέ, αυτόν του ξεροκέφαλου Tom Dunson, ενός Τεξανού κτηνοτρόφου που υπερασπίζεται τη γη του, λίγο πριν έρθουν οι δύσκολες στιγμές στα χρόνια μετά τον εμφύλιο πόλεμο.
Με τη βοήθεια του υιοθετημένου γιου του Matt Garth (Montgomery Clift), θα οδηγήσει το κοπάδι του στο Μιζούρι, αλλά καθώς ο Dunson γίνεται όλο και πιο τυραννικός, αναγκάζει τον Matt να αποσπαστεί και να τον οδηγήσει σε μια αναμέτρηση πατέρα και γιου.
Στο Red River θα βρείτε μία από τις πιο χαρακτηριστικές ατάκες στην ιστορία των γουέστερν, όταν ο Wayne λέει "Take’em to Misouri, Matt!’ και αμέσως οι καουμπόηδες κούναγαν τα καπέλα τους στον αέρα φωνάζοντας ‘Yee-Haw!’.
8. RIO BRAVO (1959)
Αν στο Red River είδαμε τον John Wayne στις πιο σκοτεινές στιγμές του, στο εξαιρετικό Rio Bravo του Howard Hawks είναι το πρόσωπο που όλοι γνωρίζουμε.
Ως σερίφης John T. Chance, ο Wayne είναι καλόκαρδος, αναμφισβήτητα σκληρός αλλά και υπεύθυνος.
Ο John Chance αποδέχεται μόνο τη βοήθεια λίγων έμπιστων φίλων, όταν ο αδερφός ενός διακεκριμένου κτηματία κατηγορείται για τη δολοφονία ενός άνδρα που δεν γνωρίζουν καν.
Ο αλκοολικός πρώην πιστολέρο Dude (Dean Martin), ο άνετος νεότερος πιστολάς Colorado (Ricky Nelson) και ο παλιός σερίφης Stumpy (Walter Brennan) είναι αυτοί που εμπιστεύεται.
Το Rio Bravo κινείται στο κλασικό μοντέλο πολιορκίας, καθώς ο Chance και οι συνεργάτες του φυλούν το δολοφόνο στη φυλακή μέχρι να φτάσει ο ομοσπονδιακός σερίφης να τον πάρει.
Η τελική ανταλλαγή πυροβολισμών με τη συμμορία είναι τόσο άψογα οργανωμένη και σκηνοθετημένη που πολλοί μεγάλοι μεταγενέστεροι επηρεάστηκαν/έκλεψαν από αυτή - ο John Carpenter έκανε ουσιαστικά remake της ταινίας με τίτλο Assault on Precinct 13.
H υπόθεση μπορεί να είναι και η συνηθέστερη όλων των γουέστερν: ένας γενναίος σερίφης υπερασπίζεται την πόλη του.
Γιατί τότε, η απλότητα ήταν αρετή.
7. TOMBSTONE (1993)
Ο Kurt Russell αναλαμβάνει το ρόλο του θρυλικού ανθρώπου του νόμου Wyatt Earp.
Η ιστορία του Earp και των αδερφών του και το πιστολίδι στο Corral με τη συμμορία Clanton είναι το επιστέγασμα ενός κινηματογραφικού μύθου, που έχει μεταφερθεί πολλές φορές ακόμα, με ηθοποιούς όπως ο Henry Fonta, Burt Lancaster και Kevin Costner να έχουν αναλάβει το ρόλο σε διάφορες ταινίες.
Για μια γενιά σινεφίλ όμως, οι Russell, Kilmer, Elliot και Paxton θα παραμένουν οι απόλυτοι Earp.
Η ταινία είναι τολμηρή και διασκεδαστική, με τον Russell να δίνει μια ισχυρή και ειλικρινή απεικόνιση του Earp, του συνταξιούχου lawman που σέρνεται στη σύγκρουση με τους Clantons.
Το δεύτερο cast είναι εξαιρετικό, με τον Val Kilmer να κλέβει τη παράσταση ως οριακά ανισόρροπος τζογαδόρος και δολοφόνος Doc Holliday.
Σε μια εποχή που το είδος γνώρισε σαρωτικές αλλαγές (βλέπε Χορεύοντας με τους Λύκους), το Tombstone ήταν μια περήφανη παραδοσιακή ιστορική αναδρομή.
6. ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΤΑ ΗΤΑΝ ΥΠΕΡΟΧΟΙ - THE MAGNIFICENT SEVEN (1960)
Οι ταινίες με σαμουράι του σπουδαίου Ιάπωνα σκηνοθέτη Akira Kurosawa ήταν τόσο πρόσφορο έδαφος για τα γουέστερν που πριν ο Sergio Leone χρησιμοποιήσει το Yojimbo για το Για Μια Χούφτα Δολάρια, ο John Sturges είχε ήδη μετατρέψει τους Επτά Σαμουράι στο Και οι Επτά Ήταν Υπέροχοι το 1960.
Ο Kurosawa εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ που έδωσε δώρο στον Sturges ένα σπαθί σαμουράι.
Η ιστορία του μεξικανού χωριάτη που προσλαμβάνει έναν πιστολέρο (Yull Brynner) - που κι εκείνος προσλαμβάνει έξι ακόμη ενόπλους διαφόρων προσωπικοτήτων - για να βοηθήσει στην προστασία από τους επιδρομείς, αποδείχθηκε τεράστιο θέμα και μάλιστα, ετοιμάζεται μια νέα εκδοχή από τον Antoine Fuqua με πρωταγωνιστές τον Denzel Washington και τον Chris Pratt.
Ελάχιστα γουέστερν συνέλαβαν το πνεύμα της αντιπαράθεσης όπως το Magificent Seven, χάρη και στη μουσική του Elmer Bernstein αλλά και του φοβερού cast, με τον νεαρό Steve McQueen να κλέβει όλες τις σκηνές χωρίς διάλογο και τον απίστευτο Yull Bryner να γεμίζει την οθόνη.
5. ΓΙΑ ΜΙΑ ΧΟΥΦΤΑ ΔΟΛΑΡΙΑ - A FISTFUL OF DOLLARS (1964)
Φτιαγμένο με χαμηλό προϋπολογισμό και με αρχική κυκλοφορία στην Ιταλία το 1964, το Για Μια Χούφτα Δολάρια του Sergio Leone έδωσε στον Clint Eastwood τον πρώτο ρόλο πρωταγωνιστή και εισήγαγε τον ‘Άνθρωπο χωρίς Όνομα’ χαρακτήρα.
Ήταν ουσιαστικά ένα remake του Yojimbo του Akira Kurosawa, με τον χαρακτήρα του Eastwood να περιπλανιέται στη μέση μιας διαμάχης μεταξύ δύο παρατάξεων που μάχονταν για τον έλεγχο μιας μικρής πόλης στα σύνορα του Μεξικού.
Με αυτή τη ταινία, ο Leone επαναπροσδιορίζει ένα είδος που πίστευε ότι είχε γίνει στάσιμο, ενώ έδωσε στον κόσμο μια εντυπωσιακή νέα κινηματογραφική γλώσσα για το γουέστερν.
Η επιτυχία της ταινίας οδήγησε στη γέννηση του spaghetti western, το οποίο βέβαια περιλάμβανε το Django του Sergio Corbucci (1966), την έμπνευση του Tarantino για το Django Unchained.
4. Η ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ - THE SEARCHERS (1956)
Ο μεγάλος John Ford σκηνοθέτησε τον John Wayne σε πολλές ταινίες, αλλά ίσως η καλύτερη τους ταινία μαζί ήταν το The Searchers, όπου ο Ford διερευνά στη μεγάλη οθόνη τα σκοτεινότερα μέρη της περσόνας του Wayne, με τρόπους που σπανίως (αν όχι ποτέ) θα επανεξετάσει και πάλι.
Η ταινία περιέχει μερικές από τις πιο όμορφες και ευρέως κλασικές σκηνές στην ιστορία του κινηματογράφου, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι ο βετεράνος του Εμφυλίου Πολέμου Ethan Edwards (Wayne) ήταν ένας προκλητικός και δύσκολος κεντρικός χαρακτήρας την εποχή που κυκλοφόρησε η ταινία.
Ένας αμετανόητος πρώην στρατιωτικός, ο Edwards αποκτά έναν σκοπό στη ζωή του, όταν οι Comanche δολοφονούν την οικογένειά του αδελφού του και απαγάγουν την ανιψιά του Debbie (Natalie Wood).
Με τη βοήθεια του μισού Ινδιάνου Martin Pawley (Jeffrey Hunter), ο Edwards περνά πέντε χρόνια ψάχνοντας για την Debbie.
Η διεστραμμένη προσωπική αναζήτηση βρίσκεται στο επίκεντρο της ιστορίας και είναι συναρπαστική, με τον Edwards να μην κρύβει την αντι-Ινδιάνικη στάση του.
Και όταν ο Wayne τελικά βρίσκει την ανιψιά του (αφού θανατώσει και πάρει το σκαλπ των Comanche που την είχαν απαγάγει), σε μια απίστευτα έντονη κινηματογραφική στιγμή, της λέει ‘Let’s go home’.
Το The Searchers είναι από τα καλύτερα γουέστερν με Ινδιάνους και ίσως το πιο σκοτεινό γουέστερν που έγινε ποτέ.
3. ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΡΕΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΓΙΟΥΜΑ - 3:10 TO YUMA (2007)
Το καλύτερο κλασικό γουέστερν της περασμένης δεκαετίας ανήκει στον James Mangold και είναι μία από τις σύγχρονες παραγωγές γουέστερν που αποδεικνύουν ότι υπάρχει ακόμα ζωή στο είδος.
Στη ταινία, ο Russell Crowe είναι ο εκτός νόμου Ben Wade και ο Christian Bale είναι ο κτηματίας Dan Evans που προσπαθεί να τον φέρει στη δικαιοσύνη.
Κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2007, θεωρείται ένα από τα πιο προσεγμένα γουέστερν του νέου αιώνα και εμένα προσωπικά με ταξίδεψε σε μια λατρεμένη εποχή.
Επίσης, είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς μια σπουδαία ταινία μπορεί να οδηγήσει σε ένα εξίσου σπουδαίο (και καλύτερο) remake.
Βασισμένο στο διήγημα του Elmore Leonard, η πρώτη ταινία 3:10 to Yuma έγινε το 1957 από τον σκηνοθέτη Delmer Daves, με τον βετεράνο ηθοποιό Glen Ford ως Ben Wade και τον Van Heflin ως Dan Evans.
2. ΟΙ ΑΣΥΓΧΩΡΗΤΟΙ - UNFORGIVEN (1992)
Η καριέρα του Clint Eastwood γνώρισε σπουδαίες στιγμές ως ηθοποιός, σκηνοθέτης και παραγωγός επί πολλές δεκαετίες και με πολλά διαφορετικά είδη, αλλά το Unforgiven το 1992 σηματοδότησε την τελευταία του ανάμιξη στο γουέστερν.
Τυχαίο ότι πρόκειται ίσως για την καλύτερη ταινία του;
O William Munny είναι ένας αναμορφωμένος πρώην δολοφόνος, ο οποίος έχει γίνει πια ένας ευσεβής γεωργός.
Όταν χάνει τη γυναίκα του και περνάει κάποιες δύσκολες στιγμές, ο Munny δέχεται να κάνει άλλη μία τελευταία δουλειά με τον υπερβολικά φιλόδοξο Schofield Kid (Jaimz Woolvett) και επανασυνδέεται με τον παλιό συνεργάτη του Ned Logan (Morgan Freeman).
Θα ακολουθήσουν τον Kid όσο εκείνος κυνηγά ένα ζευγάρι καουμπόηδες για λογαριασμό μιας κακοποιημένης πόρνης στο Big Whiskey του Ουαϊόμινγκ, μια πόλη που διοικείται από τον σερίφη Little Bill Daggett (Gene Hackman).
Το Unforgiven εξετάζει τα αποτελέσματα μιας ζωής γεμάτης θανάτους, με τον Munny να ανακαλύπτει ότι δεν έχει πλέον το στομάχι για τόση βία.
1. Ο ΚΑΛΟΣ Ο ΚΑΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΣΧΗΜΟΣ - THE GOOD THE BAD AND THE UGLY (1966)
Ο Sergio Leone ολοκληρώνει την τριλογία του Man With No Name’, με το Ο Καλός ο Κακός και ο Άσχημος το 1966, που έγινε διάσημο και για το αθάνατο μουσικό ρυθμό του Ennio Morricone και που θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει το σπαγγέτι-γουέστερν υπο-είδος στην κορυφαία της μορφή.
Η ιστορία αφορά τον Clint Eastwood (καλός), τον Eli Wallach (άσχημος) και τον Lee Van Cleef (κακός) να ανταγωνίζονται για να βρουν ένα θησαυρό από την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου το 1862.
Η ‘καλύτερη σκηνοθετικά ταινία όλων των εποχών’ σύμφωνα με τον Tarantino, Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος είναι μια ταινία γεμάτη προδοσίες και μονομαχίες, με τον Leone να χρησιμοποιεί μακρινά πλάνα και close-ups για να χτίσει την ένταση.
Οι τρεις Desperados χρειάζονται ο ένας τον άλλο μέχρι να βρουν το χρυσό ...και τότε η τελική classic αναμέτρηση είναι γεγονός.
Απίστευτη σκηνή, με τους τρεις να ακροβολίζονται ο καθένας μπροστά από το λάκκο του.
Το καλύτερο γουέστερν ολόκληρης της κινηματογραφικής ιστορίας.
Ο ΚΑΛΟΣ Ο ΚΑΚΟΣ ΚΙ Ο ΠΕΡΙΕΡΓΟΣ - THE GOOD THE BAD THE WEIRD (2008)
Ήθελα να το κρατήσω στα classic γουέστερν, αλλά δεν μπορώ να μην σας αναφέρω το αριστοτεχνικό γουέστερν του Κορεάτη Kim Jee-Woon.
Πρόκειται για ένα ρεσιτάλ σκηνοθεσίας, μια επίδειξη δυνατοτήτων στο υπέρ-τεχνολογικό Hollywood, ένα φιλμ που επί δυο και πλέον ώρες γκαζώνει υπό τους ήχους ποδοβολητών, πυροβολισμών αλλά και ...μηχανών και που έχει τόσα πραγματα-σκηνες-χρωματα να δεις που μοιάζει αδύνατο να τα προλάβεις όλα.
Τρεις πιστολάδες κυνηγούν ένα χάρτη στη Μαντζουρία του 1940 με φόντο την απελευθέρωση της Κορέας από τους Γιαπωνέζους, οι οποίοι τον θέλουν επίσης.
Ο Καλός (Jung Woo-sung, Musa the Warrior) είναι ένας λιγομίλητος κυνηγός επικηρυγμένων που δε μιλάει πολύ αλλά χειρίζεται τη καραμπίνα σαν να είναι επέκταση των χεριών του.
Ο Κακός (Lee Byung-hun, ο καλός στο I Saw the Devil) είναι ένας εγωπαθής αδίστακτος ληστής με άψογο στυλ σχεδόν καρτουνιστικο, αλλά και μεγάλες εμμονές.
Ο Περίεργος (Song Kang-ho, Thirst) που θα’πρεπε να λέγεται The Funny, είναι και ο πιο διασκεδαστικός, ένας μικροαπατεωνακος που έχει τις καλύτερες ατάκες, μπλέκεται όλο σε γκάφες αλλά πάντα ξεγλιστράει από τους διώκτες του και δίνει κυριολεκτική έννοια στην ατάκα «Θα σου βάλω το σπαθί στο κ...».
Μάλιστα, καταφέρνει να τον καταδιώκουν συγχρόνως ο Κακός με τη συμμορία του, ο Καλός μόνος του, μια άλλη ομάδα ληστών που τους είχε κοροϊδέψει, και ολόκληρος ο Ιαπωνικός στρατός, με πολυβόλα, όλμους και μηχανές, σε μια απολαυστική σκηνή στην έρημο Γκόμπι.
Αυτά από μένα.
Η δική σας λίστα;