Δεν ανήκω στο οπαδικό κοινό του Jim Jarmusch, με τη φιλμογραφία του να περιέχει ταινίες που με εντυπωσίασαν, που με απογοήτευσαν αλλά και μερικές που μοιάζουν τόσο βαρετές που δεν θα τις έβλεπα ούτε αν με πλήρωναν.
Με την πιο πρόσφατη του, το Only Lovers Left Alive να ανήκει στη πρώτη κατηγορία, και το trailer της νέας του να είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, το Paterson άνοιξε με μεγάλες προσδοκίες το πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Ο Paterson είναι ένας 30άρης οδηγός λεωφορείου που ζει στη πόλη Paterson του New Jersey!
Συζεί σε ένα μικρό σπιτάκι με την τρελούτσικη κοπέλα του Laura, ξυπνάει κάθε πρωί στις 6:15 για να ετοιμαστεί για τη δουλειά του, εκεί έχει μια σύντομη συζήτηση με τον συνάδελφό του Donny, ο οποίος κάθε μέρα του αραδιάζει τα προβλήματά του, κατόπιν ξεκινάει τη βάρδια του οδηγώντας στους δρόμους της πόλης, κρυφακούγοντας τις συζητήσεις των επιβατών, επιστρέφει σπίτι του όπου η Laura τον περιμένει κάθε μέρα με μία νέα καλλιτεχνική τρέλα της, βγάζει βόλτα τον Marvin, ένα γλυκύτατο αγγλικό μπουλντόγκ και κάνει μια τελευταία στάση στο μπαρ της γειτονιάς για μια μπύρα.
Ενδιαμέσως αυτής της ρουτίνας, ο Paterson, λάτρης του ποιητή William Carlos Williams, γράφει και ο ίδιος ποιήματα σε ένα μικρό σημειωματάριο.
Ο Jarmusch, κατά τη γνωστή του συνήθεια, παίρνει ένα mainstream είδος, σε αυτή τη περίπτωση αυτό της ρομαντικής κομεντί, και το αποδομεί ώστε να το ταιριάξει στη δική του ιδιαίτερη φόρμα.
Το Paterson ακολουθεί την προαναφερόμενη λούπα για τη διάρκεια μιας εβδομάδας, με τις μικρές λεπτομέρειες που διαφέρουν ανά τις ημέρες να δημιουργούν έναν ολοκληρωμένο μικρόκοσμο γύρω από έναν χαρακτήρα, για τον οποίον ουσιαστικά δε ξέρουμε παρά ελάχιστα.
Το Paterson είναι μια πραγματικά διπρόσωπη ταινία.
Οι ιδέες που έχει ρίξει στο τραπέζι ο Jarmusch έχουν την ιδιαιτερότητα ότι είναι ανεξάρτητες, όπως και οι σκηνές του φιλμ.
Έτσι, παρότι το σενάριο σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζεται από ξεκαρδιστική και γεμάτη απλότητα ευφυΐα, κάποιες κακές επιλογές κάνουν συγκεκριμένα segments από αυτή τη λούπα ανυπόφορα.
Δε σκαμπάζω γρι από ποίηση.
Χωρίς να σνομπάρω συνολικά αυτό το είδος της τέχνης, με βρίσκει, με εξαιρέσεις φυσικά, αδιάφορο.
Ο Jarmusch προφανώς το γουστάρει, και στο Paterson επιλέγει να φέρει στο προσκήνιο, με ένα από τα βασικότερα segments να είναι οι σκηνές όπου ο ήρωας γράφει ποιήματα και εμείς ακούμε το voice over.
Να με συμπαθάτε αλλά, το μόνο που ήθελα, όσο έτρεχαν ή μάλλον σερνόταν αυτές οι σκηνές ασυνάρτητου αραδιάσματος καθημερινών λέξεων, ήταν να βροντοφωνάξω την ατάκα του Μπονάτσου ενώ άκουγε τη Βάνα Καρόλου-Λέκκα, “κι εγώ είμαι ο Βλάσσης και θα φύγω”!
Απλά ανυπόφορο.
Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα της ταινίας ήρθε από εκεί που δε το περιμέναμε, το πρωταγωνιστικό δίδυμο.
Ο χαρακτήρας του Paterson που υποδύεται ο Adam Driver (Midnight Special), είναι ένας λιγομίλητος άνδρας, όχι αντικοινωνικός αλλά μουντός και άχρωμος.
Παρότι στο προσκήνιο του κάθε πλάνου, γνωρίζουμε ελάχιστα γι’ αυτόν, δεν είναι αντιπαθητικός αλλά δε μας γίνεται και ιδιαίτερα συμπαθής.
Την ίδια στιγμή, η Laura είναι μια ελαφρόμυαλη καλλιτέχνιδα χωρίς τέχνη.
Της αρέσει το ασπρόμαυρο, φτιάχνει cupcakes, θέλει να γίνει σταρ της country μουσικής και νιαουρίζει σαν την Μενεγάκη.
Παρότι ο χαρακτήρας της έχει τη πλάκα του, η κατά τ’ άλλα ταλαντούχα Golshifteh Farahani (Exodus: Gods and Kings) αποτελεί κάκιστη επιλογή για ένα ρόλο που είναι κάτι ανάμεσα σε Britney Spears και Zooey Deschanel.
Απ’ όσα ήδη ανέφερα, ίσως δε χρειάζεται καν να αναφέρω, ότι η χημεία και των ηθοποιών αλλά και των χαρακτήρων δεν είναι απλά ανύπαρκτη αλλά αρνητική, σε σημείο που αναζητάς κάποιον κρυμμένο σκοτεινό λόγο που αυτοί οι δύο ήρωες είναι μαζί.
Μπροστά στα προαναφερόμενα εγκλήματα, η κραυγαλέα έλλειψη μουσικής επένδυσης σε σκηνές όπως εκείνες που παρακολουθούμε τον Paterson να οδηγεί στους δρόμους του New Jersey, και το βιαστικό και χωρίς φαντασία φινάλε μοιάζουν πταίσματα που απλά αφαιρούν λίγους ακόμα βαθμούς από τη διασκέδαση του θεατή.
Η κατακερματισμένη μορφή της ταινίας προσφέρει το πλεονέκτημα, τα παραπάνω προβλήματα να επηρεάζουν μονάχα συγκεκριμένα segments της, όμως το να παρακολουθείς μια πραγματικά έξυπνη και καλογραμμένη, γεμάτη χιούμορ και ευαισθησία ταινία, και ανά τακτικά διαστήματα να νοιώθεις ότι ο χρόνος σταματάει κάθε που ο ήρωας ανοίγει το μπλοκάκι του για να γράψει ποιήματα, ή κάθε που οι δυο πρωταγωνιστές συνομιλούν, ε δεν είναι και ότι καλύτερο για το θεατή.
Στους κινηματογράφους από 5 Ιανουαρίου.
Αλέξης Κυριαζής.
