Β. Πεγιότ και Πεγιοτισμός
Για να γίνει κατανοητό το εγχείρημα και οι επιρροές του Jarmusch στο “Dead man” απαιτείται πρωτίστως μια γενικότερη αναφορά στον όρο «πεγιότ» και το ιστορικό του background.
Το πεγιότ (επιστημονικώς ονομαζόμενο “Lophophora Williamsii”) πρόκειται για φυτό, η ονομασία του οποίου είναι ισπανικής προέλευσης και θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «κάτι που λάμπει».
Ανήκει στα ψυχοδραστικά αλκαλοειδή και είναι γνωστό, σε πρώτη φάση, για τις ψυχότροπες ιδιότητές του αλλά και τις θεραπευτικές του ικανότητες (πχ σε παθήσεις του δέρματος).
Σύμφωνα με μελέτες, κατά την κατανάλωσή του, προκαλούνται καταστάσεις βαθιάς ενδοσκόπησης και διορατικότητας, σαν παραισθήσεις, οι οποίες είναι κυρίως μεταφυσικών και πνευματικών προεκτάσεων, που πολλές φορές μπορεί να συνοδευθούν κι από ακουστικές εμπειρίες.
Οι ιδιότητές του αυτές, το κατέστησαν σε δεύτερη φάση, το καταλληλότερο φυτό ως μέσο για την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου θρησκευτικού προσανατολισμού, κυρίως από τους Ιθαγενείς της Αμερικής, δίνοντας μάλιστα το όνομά του για τον τίτλο του θρησκεύματος, το πλέον γνωστό σήμερα ως «Πεγιοτισμός».
Η παγκόσμια ονομασία του θρησκεύματος είναι “NAC” (Native American Church), έχοντας πάντα ως θεωρητική βάση τον θεό των Ιθαγενών της Αμερικής συνδυασμένος με αρκετές χριστιανικές επιρροές. (Έχουν έναν κεντρικό θεό τον οποίο αποκαλούν “Great Spirit” δίνοντάς του τριπλή υπόσταση (όπως οι χριστιανοί με την Αγ. Τριάδα): Great Spirit-Son-Holy Spirit).
Μεταξύ των διαφόρων ιδεολογιών και τελετουργιών τους, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αντίληψή τους για τον ανθρώπινο θάνατο που, όπως και στη χριστιανική θρησκεία, το πνεύμα παραμένει αέναα αθάνατο ενώ το σώμα είναι εκείνο το οποίο φθείρεται και πεθαίνει.
Σύμφωνα με τους πεγιοτιστές, όμως, το πνεύμα κατά τη μεταθανάτια μετάβαση σε έναν άλλο μεταφυσικό κόσμο, περνά από όλα τα μέρη της γης.
Αυτό το «επίγειο» ταξίδι του είναι το πιο καθοριστικό για την μεταφυσική του μετάβαση, καθώς αν αντιμετωπίσει oποιοδήποτε πρόβλημα, το πνεύμα επιστρέφει στη γη και στοιχειώνει τους ζωντανούς μέσα από ένα άλλο σώμα.
Συνεπώς, ο Jarmusch κλείνει το μάτι και αναρωτιέται: Μήπως ο William Blake είναι νεκρός;
Γ. Ο «ζωντανός νεκρός» του Jarmusch και ο ρεαλισμός του πεγιοτισμού
Λαμβάνοντας, πλέον, υπόψη την οπτικοποιημένη «πεγιοτισμική» υπόσταση των δρώμενων του «Νεκρού», απομένει η σύνδεσή της στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσωποποιημένης ιδέας μέσα από τις επιλογές των χαρακτήρων αλλά και τη διαδοχή των σεκάνς.
H πεγιοτισμική ιδεολογία, ωστόσο, δεν αποτελεί μόνο τον βασικό άξονα δράσης και εξέλιξης των 2 ηρώων, μετά τη σεκάνς άσκησης τελετής πεγιοτισμού και νεκροποίησης του κεντρικού ήρωα από τον «Κανένα», αφού ο Jarmusch επιμένει να εισαχθεί στις σκέψεις του μέσω τριών επιπλέον σεκάνς:
1. Την ανάγνωση της Βίβλου των πεγιοτιστών από τους τρεις περιπλανώμενους, ο οποίοι αμέσως μετά την τελετή αμαρτάνουν μέσα από την ασέβειά τους προς τον «ξένο» William Blake και καταλήγουν νεκροί από τον Ινδιάνο φίλο του.
2. Τις συνεχείς αναφορές του καπνού, φυτό που κατέχει μεγάλη θέση στη λατρεία των πεγιοτιστών. Λόγω της ιερότητάς του, η χρήση του ως αντικειμένου επικοινωνίας με το θεό θεωρείται αμαρτία, εκτός από την περίπτωση μετάβασης ενός νεκρού στον μεταφυσικό κόσμο, όπου εκεί η ύπαρξη ιερού αντικειμένου καθίσταται απαραίτητη.
3. Την έννοια «πατριδιοποίηση» και την αντιτιθέμενη νοηματικά αποδέσμευση της ανθρώπινης ταυτότητας από το δέσιμο με τη μητέρα-γη, μιας και ο υπαρξιακός καθορισμός κάθε ατόμου ορίζεται μόνο από το Θεό του και κανένα άλλο υλικό στοιχείο.
Η περιπετειώδης και μεταφυσική αναζήτηση του θρησκευτικού πνεύματος από τον άνθρωπο, μέσα από σύντομη εξοικείωση, προσδίδει στη θεολογική σκέψη μια εθιμοτυπική υπόσταση, καθώς απ’ ότι φαίνεται είναι η μόνη η οποία διαφοροποιείται ανάμεσα στις κουλτούρες και συνεπώς τις θρησκευτικές νοοτροπίες.
Οι διαφοροποιήσεις αυτές παρά την πλέον πολιτικοποιημένη και κοινωνικώς προωθημένη φύση τους, διαθέτουν πάντα και μια δευτερεύουσα οπτική, πιο ανθρώπινη και εσωστρεφή, εκείνη που θα αποτελέσει την κινητήριο δύναμη για την πνευματική αφοσίωση στο εκάστοτε θρήσκευμα.
Ίσως, πια, δεν έχουν τόση μεγάλη σημασία οι επωνυμίες και οι ξεχωριστές πρακτικές, όσο η κοινή εκ βάθους πηγασμένη επιθυμία για ανάδειξη ενός συμπονετικού και ευαίσθητου προτύπου πάνω από την επίγεια μνησικακία και δολοπλοκία.
Κι αν οι συμπτωματικές κακουχίες αρκούσαν για να μην επιτρέψουν στο «Νεκρό» να αναπαυθεί, ο θάνατος ενός φίλου στο τέλος του ταξιδιού του, είναι μια αδιαμφισβήτητη αιτία για να παραμείνει για πάντα «ζωντανός νεκρός».
Διαβάστε ΕΔΩ το 1ο Μέρος.
Νικόλ Φιλιπποπούλου.
1.jpg)
