Οι Αμερικανοί Chris Temple και Zach Ingrasci είναι οι δύο κινηματογραφιστές που αποτυπώνουν στην κάμερα τους τον Ιανουάριο του 2014 τις συνθήκες διαβίωσης Σύριων προσφύγων που διαμένουν στο Za’atari, έναν από τους μεγαλύτερους καταυλισμούς προσφύγων – 85.000 πρόσφυγες που προσπαθούν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους εκεί.
Μέσα από προσωπικές ιστορίες προσφύγων όλων των ηλικιών παρατηρούμε πως βιώνουν και επουλώνουν τις πληγές τους από τον πόλεμο και πως αντιμετωπίζουν το νέο περιβάλλον που ζουν.
Ο ρόλος των γυναικών – το 1/4 των οικογενειών των προσφύγων διοικείται από γυναίκες λόγω του ότι οι σύζυγοι παρέμειναν στη Συρία – αλλάζει, γίνεται κυρίαρχος και δυναμικός όσο αφορά τα παιδιά τους, με κύριο μέλημα την εκπαίδευσή τους και την καλύτερη περίθαλψή τους.
Ο βασικός στόχος είναι η ενημέρωση του κόσμου για την ανάγκη βοήθειας των προσφύγων όχι μόνο σε επίπεδο κρατών αλλά και σε προσωπικό, με αίσθημα ευθύνης και πίστης για την δυνατότητα αλλαγής μέσω της ατομικής δράσης.
Οι κινηματογραφιστές, ενώ αρχικά δεν ήταν αποδεκτοί από τους πρόσφυγες στην πορεία φαίνεται ότι αλλάζει αυτή η σχέση.
Παρόλ’ αυτά, καθόλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ παρατηρούμε ότι η σχέση των δύο πλευρών παραμένει μία σχέση με προκαθορισμένα όρια σε συγκεκριμένο πλαίσιο, που θα μπορούσε να οριστεί ως «Εμείς και οι άλλοι» ενώ η κατανόηση και η συμπόνοια που επιδεικνύουν οι κινηματογραφιστές, ενώ τους τραβά η κάμερα, για τα προβλήματα των προσφύγων αν δεν δημιουργούν αίσθημα υποκρισίας και αποστροφής στους θεατές, είναι μία τουλάχιστον ενοχλητική επιλογή στο ντοκιμαντέρ.
Κλείνοντας, μου θύμισε εκείνο το είδος των ντοκιμαντέρ όπου ο δημιουργός οφείλει να εκτεθεί ως μία ακόμη κινηματογραφική περσόνα, που διακρίνεται από αφέλεια για το ρόλο που υιοθέτησε στο προϊόν που μας παρουσιάζει αλλά και κρυφή ικανοποίηση για τη δόξα που αντλεί από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας.
Είναι κρίμα να μην αντιλαμβάνεται κάποιος τη σπουδαιότητα του υλικού που έχει στην κάμερα του και να θεωρεί ότι πρέπει να συμμετάσχει ως guest star για να μας πείσει για ό,τι βλέπουμε.
Περισσότερα για το American Film Showcase της Αθήνας, ΕΔΩ.
Γιώργος Λιάπης.