Σαν σήμερα, στις 25 Ιουνίου στο μακρινό 1924 γεννιέται ο Sidney Lumet.
Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς σκηνοθέτες του προηγούμενου αιώνα που ξεχώριζε χάρη στη ρεαλιστική ματιά του και την πάντα κοινωνικοπολιτική ευαισθησία που παρουσίαζαν οι ταινίες του.
Χωρίς πολλά λόγια, 5 από τις πιο γνωστές αλλά ταυτόχρονα και καλύτερες δημιουργίες του.
12 Angry Men (1957)
12 ένορκοι προσπαθούν να αποφασίσουν σε μια υπόθεση ανθρωποκτονίας.
Η απόφαση φαίνεται εύκολη για τους 11.
Ένας όμως έχει ενστάσεις.
Και η απόφαση πρέπει να είναι ομόφωνη.
12 διαφορετικοί άνθρωποι σε ένα δωμάτιο.
Διαφορετικές δουλειές, διαφορετική παιδεία, διαφορετικές απόψεις, και κάθε ένας εκπροσωπεί μια διαφορετική κοινωνική ομάδα.
Ο Sidney Lumet στην πρώτη του ταινία δημιουργεί μια μικρογραφία της κοινωνίας μέσα σε ένα δωμάτιο, αναδεικνύει όλα τα προβλήματα συνύπαρξης που μπορεί να υπάρχουν σε αυτή, και υμνεί τη δύναμη της ατομικής γνώμης και της δημοκρατίας.
Καταπληκτική θεατρική σκηνοθεσία που διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον σε αυτή την ξεχωριστή δικαστική ταινία, και ένα άψογο σενάριο.
Εξαιρετικές ερμηνείες από όλους, κυρίως όμως από Henry Fonda και Lee. J. Cobb, σε μια από τις καλύτερες (αμερικάνικες) ταινίες όλων των εποχών.
Serpico (1973)
Ο Frank Serpico είναι ένας τίμιος αστυνομικός ο οποίος κάνει τη δουλειά του όπως υπαγορεύουν οι κανονισμοί αλλά και η συνείδησή του.
Σιγά σιγά όμως αντιλαμβάνεται ότι πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα καθώς όλο και λιγότεροι είναι οι έντιμοι αστυνομικοί που συναντάει.
Ο Sidney Lumet κάνει μια βιογραφική ταινία για τον αδιάφθορο Frank Serpico με ιδιαίτερη αγάπη και σεβασμό προς τον ήρωα, και έντονη δραματικότητα γύρω από το πρόσωπο του πρωταγωνιστή.
Και τι πρωταγωνιστή!
Ο Al Pacino στα καλύτερά του με μια υπέροχη, all around ερμηνεία, δημιουργεί το πορτραίτο ενός ανθρώπου ο οποίος πάλευε μόνος του, και έφτανε στο σημείο να νιώθει ένοχος επειδή δεν ακολουθούσε όλους τους υπόλοιπους, επιλέγοντας τον δύσκολο δρόμο που όριζε η ηθική του.
Υπέροχα ταιριαστή η μουσική επένδυση δια χειρός Μίκη Θεοδωράκη.
Dog Day Afternoon (1975)
Δύο άντρες σχεδιάζουν μια ληστεία τράπεζας.
Η ελλιπής οργάνωσή τους όμως θα οδηγήσει σε μια κατάσταση ομηρίας η οποία ξεφεύγει κατά πολύ από τον έλεγχό τους.
Ο Lumet στήνει άλλο ένα κλειστοφοβικό και γεμάτο ένταση σκηνικό, διατηρώντας έναν εξαιρετικό ρυθμό που σε κάνει να ιδρώνεις όπως και οι πρωταγωνιστές του.
Μεγάλο ατού και το σενάριο το οποίο χαρίζει ρεαλιστικούς διαλόγους, προβληματίζει για τη δικαιολογημένη (;) αντίσταση απέναντι στο τραπεζικό σύστημα και το αστυνομικό σώμα, ενώ παράλληλα θέτει διακριτικά και ανέλπιστα το θέμα της ομοφυλοφιλίας σε μια ιδιαίτερα συντηρητική εποχή.
Στους πρώτους ρόλους συναντάμε τον Al Pacino στη δεύτερη συνεργασία με τον σκηνοθέτη σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες του, ενώ στο πλάι του βρίσκεται η τραγική φιγούρα του John Cazale στην προτελευταία ταινία που πρόλαβε να συμμετάσχει.
Network (1976)
Ο Sidney Lumet κάνει μια βουτιά στα backstage της τηλεόρασης, και μας παρουσιάζει άμεσα τη δύναμή της για χειραγώγηση του κοινού, την εκμετάλλευση προσώπων και καταστάσεων για την επίτευξη τηλεθέαση, και τις ακραίες παρασκηνιακές μεθόδους που ακολουθεί.
Ένα επιθετικό και επικριτικό σενάριο, αλλά και μοναδικοί χαρακτήρες που εξυψώνονται ακόμα περισσότερο από τις εξαιρετικές επιλογές ηθοποιών.
Ο Peter Finch σαν ένας τηλεοπτικός Μεσσίας γίνεται το κέντρο μιας ολόκληρης βιομηχανίας με σκοπό το κέρδος χάρης στον πύρινο λόγο του, η Faye Dunaway με μεγάλη φυσικότητα συμβολίζει όλη τη ψυχρότητα και κυνικότητα των Μ.Μ.Ε., και κάπου στη μέση ο William Holden δοκιμάζει την ηθική του και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε φιλία, επαγγελματισμό και έρωτα.
Before the Devil Knows you are Dead (2007)
Η τελευταία ταινία του σπουδαίου Sidney Lumet είναι μια σύμπραξη του δικού του Dog Day Afternoon και του Fargo των αδερφών Coen.
Μέσα από μία ληστεία που πάει πολύ στραβά, ο Lumet στήνει εξαιρετικά την αφήγησή του παίζοντας με τον χρόνο και τις διαφορετικές οπτικές, δίνοντάς μας στοιχεία για τους χαρακτήρες, το παρελθόν τους, τα κίνητρά τους, ενώ με τις ενδοοικογενειακές διαφορές και τις δυσαρμονικές σχέσεις ανεβάζει τη δραματικότητα, φτάνοντας σε σημείο να δημιουργήσει μια σύγχρονη ελληνική τραγωδία.
Σε αυτούς τους σκοτεινούς και αμαρτωλούς ρόλους βρίσκουμε τον Ethan Hawke, τη Marisa Tomei, τον βετεράνο Albert Finney, και τον Philip Seymour Hoffman, οι οποίοι φλερτάροντας με τον Διάβολο επιβεβαιώνουν τον τίτλο της ταινίας που προέρχεται από τη ρήση «Μακάρι να βρεθείς μισή ώρα στον Παράδεισο πριν ο Διάβολος μάθει ότι πέθανες».
Γιώργος Νυκταράκης.
1.jpg)
