Το φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κλείνει 21 χρόνια και μας υπόσχεται ένα γεμάτο πρόγραμμα που ξεδιπλώνεται σε πολλές και διάφορες θεματικές ενότητες.
Στο επίκεντρο του προγράμματος βρίσκουμε μια ακόμα φορά την ποικιλομορφία της ανθρώπινης ύπαρξης που συνεχίζει να κάνει την εμφάνιση της μέσα από την ταινία τεκμηρίωσης και αποτελεί μόνιμη ανησυχία των κινηματογραφιστών.
Ανάμεσα στις ενότητες που ξεχωρίζουν συναντούμε το αφιέρωμα στον Κινέζο εικαστικό καλλιτέχνη και κινηματογραφιστή Wang Bing και στον Αυστριακό δημιουργό Gustav Deutsch.
Ακόμα, στην ξεχωριστή σχέση του ανθρώπου με τα ζώα υπό τον τίτλο ‘Γιατί να κοιτάζουμε τα ζώα;’.
Επιπλέον, το φεστιβάλ φέτος δίνει λευκή επιταγή στον ελληνικής καταγωγής διακεκριμένο σκηνοθέτη και φωτογράφο Λουί Ψυχογιό ο οποίος επιλέγει 10 σπουδαία και αγαπημένα του ντοκιμαντέρ των τελευταίων χρόνων.
Τέλος, το φεστιβάλ αφιερώνει μια προβολή στον πρόσφατα εκλιπόντα σκηνοθέτη Γιώργο Καρυπίδη με την ταινία του ‘Ο Ζωγράφος Θεόφιλος’ που γυρίστηκε το 1979.
Παρακάτω παραθέτουμε τις δικές μας προτάσεις που θεωρούμε πως έχουν ενδιαφέρον και τις ξεχωρίσαμε από το πρόγραμμα του φεστιβάλ.
Διεθνές Διαγωνιστικό
 |
| Advocate |
Ανάμεσα στις 10 ταινίες του φετινού διαγωνιστικού τμήματος ξεχωρίσαμε την ταινία ‘Συνήγορος’ των Rachel Leah Jones και Philippe Bellaiche που μας δείχνει τον αγώνα μιας Ισραηλινής δικηγόρου που υπερασπίζεται τους Παλαιστίνιους και είναι υπέρμαχος της δικαιοσύνης.
Η άλλη μας επιλογή είναι η ταινία ‘Σ’ Επαφή’ του Paweł Ziemilski που καταπιάνεται με ένα μικρό πολωνικό χωριό στο οποίο έχουν μείνει πια ελάχιστοι κάτοικοι μιας και ο περισσότερος πληθυσμός του χωριού έχει μεταναστεύσει στην Ισλανδία.
Οι παλιές γενιές που μένουν πίσω επικοινωνούν μέσω skype με τις νεότερες κρατώντας έτσι την σχέση τους έστω και αν τους χωρίζουν χιλιόμετρα ολόκληρα.
Virtual Reality
Από την ενότητα Virtual Reality επιλέγουμε την ιταλική ταινία ‘Το Τελευταίο Κόκκινο Σπίτι’ της Laura Schimmenti που έχει ως ήρωα της ιστορίας τον Καρμέλο, έναν Σικελό αξιωματικό που υπηρετεί στην Κεφαλλονιά στα χρόνια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν οι Ιταλοί στρατιώτες της μεραρχίας των Άκουι αποφάσισαν να ξεσηκωθούν ενάντια στους Γερμανούς συμμάχους.
Ο Καρμέλο προχωρά ολοταχώς προς το πεπρωμένο του ενώ η αγαπημένη του γυναίκα αναζητά τα ίχνη του…
Ανθρώπινη Κατάσταση
Η γεωγραφία της ανθρώπινης κατάστασης αποτελείται από πολλά και διάφορα συναισθήματα, σκέψεις, ιδέες και πράξεις και αυτή η ενότητα έρχεται για να μας δείξει μερικά ντοκιμαντέρ που σχετίζονται με αυτό.
Εδώ ξεχωρίζουμε την ταινία ‘Άκρα’ της Δήμητρας Μπαμπαδήμα για έναν άνθρωπο που πέφτει στη θάλασσα για να διανύσει 140 χιλιόμετρα κολυμπώντας όπως και την ταινία ‘California Dreaming’ του Fabrizio Maltese που απομυθοποιεί την ειδυλλιακή πολιτεία της Καλιφόρνια για να μας δείξει μια πολιτεία χρεοκοπημένη με ένα βαλτωμένο δημόσιο τομέα και καλπάζουσα ανεργία μέσα από πέντε ιστορίες ανθρώπων που αναγκάστηκαν να αλλάξουν άρδην τη ζωή τους.
Στις ενδιαφέρουσες ιστορίες κατατάσσουμε και την ταινία ‘Το Συκόσπιτο’ του Πίτζι Καμπούρογλου για μια ομάδα δέκα ατόμων διαφορετικών εθνικοτήτων που παραμένουν επτά μήνες σε μια κατάληψη στη Θεσσαλονίκη με απώτερο σκοπό να διαφύγουν στη Γερμανία.
Μέχρι να το καταφέρουν αυτό έρχονται αντιμέτωποι με τα εμπόδια της καθημερινότητας.
Τέλος, μια ιδιαίτερη ταινία από την Ολλανδία είναι το ‘Ηρωοποιμένας’ του Ton van Zantvoort για έναν Ολλανδό παραδοσιακό βοσκό που αναγκάζεται να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες που δεν τον βρίσκουν σύμφωνο με την ιδιοσυγκρασία τον τρόπο ζωής του.
Και έτσι καλείται να επιλέξει στο δίλημμα συμβιβασμός ή αφανισμός.
Σε Μια Κόλλα Χαρτί
Αφετηρία αυτής της ενότητας είναι το τέρας που ακούει στο όνομα γραφειοκρατία.
Και η ταινία ‘Αποχαιρετιστήριο Πάρτι’ του Loghman Khaledi κάνει τη διαφορά με το θέμα του: ο ιδιοκτήτης ενός κτιρίου που για περισσότερο από εξήντα χρόνια λειτουργεί ως εκκολαπτήριο νέων καλλιτεχνών αναγκάζεται να το πουλήσει και είναι ένα βήμα πριν την κατεδάφιση.
Έτσι αποφασίζει να οργανώσει ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι σαν φόρο τιμής στην κληρονομιά του κτιρίου. Μια πραγματικά διαφορετική ταινία από το Ιράν που μας έχει συνηθίσει σε άλλες ταινίες.
Ανθρώπινα Δικαιώματα
Το σινεμά στην υπηρεσία του ανθρώπου και των δικαιωμάτων του.
Από αυτή τη ενότητα προτείνουμε την ταινία ‘Μηδενική Ανοχή’ των Nicolas Blies και Stephan Hueber-Blies, ένα ντοκιμαντέρ που στοχεύει μέσα από έξι δημοσιογραφικές έρευνες να θέσει τέλος στην ατιμωρησία των ενόχων διάπραξης σεξουαλικών εγκλημάτων εν καιρώ πολέμου.
Μνήμη/Ιστορία
Η προσωπική μνήμη αποκτά συλλογική απήχηση μέσα από το ντοκιμαντέρ.
Και μερικές από τις ταινίες αυτής της ενότητας έρχονται να το αποδείξουν με τον τρόπο τους.
Προτείνουμε το ντοκιμαντέρ ‘Τάφοι Χωρίς Όνομα’ του Rithy Panh για έναν επιζώντα στην Καμπότζη που αναζητά τους τάφους των προγόνων του που ξεκληρίστηκαν στη γενοκτονία που σχεδίασαν οι Κόκκινοι Χμερ, την συνεργασία του Werner Herzog – Andre Singer στο ‘Συναντώντας τον Γκορμπατσόφ’ για τον τελευταίο ηγέτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και το ισπανικό ‘Η Σιωπή των Άλλων’ των Almudena Carracedo και Robert Bahar για τα απάνθρωπα εγκλήματα του καθεστώτος του Φράνκο που συνεχίζουν να αποτελούν ανοιχτές πληγές για τη χώρα παρά την αποκατάσταση της δημοκρατίας.
Όλα Είναι Πολιτική
Η πολιτική πλευρά του ντοκιμαντέρ αποτυπώνεται με τον τρόπο του στην ταινία ‘Κλειστός Φάκελος Χάμαρσκελντ’ του Mads Brügger που ασχολείται με τον ανεξιχνίαστο θάνατο του Σουηδού Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Νταγκ Χάμαρσκελντ σε αεροπορικό δυστύχημα το 1961.
Μισό αιώνα μετά η υπόθεση έρχεται ξανά στο προσκήνιο.
Περιβάλλον
Το ντοκιμαντέρ νοιάζεται για τον πλανήτη Γη.
Γι’ αυτό το λόγο προτείνουμε την ταινία ‘Sharkwater: Αφανισμός’ του Rob Stewart που δείχνει τις εκατομμύρια εξολοθρεύσεις των καρχαριών που ζουν στις θάλασσες του πλανήτη μας και την τρομακτική μείωση του αριθμού τους τα τελευταία χρόνια, κάτι που διαταράσσει δραματικά την ισορροπία του οικοσυστήματος.
Ανησυχία και προβληματισμό συναντούμε και στην ταινία ‘Σογιαλισμός’ των Enrico Parenti και Stefano Liberti, μια ταινία που δείχνει το φρικτό πρόσωπο των κολοσσών της βιομηχανίας τροφίμων.
Food vs Food
Σε αυτή την ιδιαίτερη κατηγορία ξεχωρίζουμε την ταινία της Alia Yunis με τίτλο ‘Η Χρυσή Σοδειά’ η οποία υποστηρίζει ότι η ελιά είναι ένας πραγματικός θησαυρός για τους λαούς της Μεσογείου.
Τα ελαιόδεντρα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιστορία των λαών της Μεσογείου εδώ και πάρα πολλά χρόνια και συνεχίζει να αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι των διατροφικών συνθηκών αυτών των λαών.
Μουσική
Σε μια από τις πιο αγαπημένες ενότητες του φεστιβάλ, είμαστε σε θέση να ξεχωρίσουμε το ‘Οι Κιθάρες της Οδού Κάρμαιν’ του Ron Mann που μας παρουσιάζει ένα ξεχωριστό μαγαζί όπου ο ιδιοκτήτης του Ρον Κέλλι κατασκευάζει ο ίδιος τις κιθάρες που κοσμούν το κατάστημα με υλικά που βρίσκει και συλλέγει από εργοτάξια και άλλα ετοιμόρροπα κτήρια και μαγαζιά.
Επόμενη ενδιαφέρουσα επιλογή είναι η σκηνοθετημένη από τον Ισπανό Miguel Angel Cano Santizo ταινία για την ‘Ελληνική Ροκ Επανάσταση’ που ασχολείται με τις νέες ροκ μπάντες της Ελλάδας και καταγράφει τις πρόβες και τις συναυλίες των συγκροτημάτων στις περιοδείες τους στη χώρα.
Σινεμά
Το στοιχείο της αυτοαναφορικότητας υπάρχει εκτός από τις ταινίες μυθοπλασίες και στο ντοκιμαντέρ.
Σε ιστορίες που αφορούν τον κόσμο του κινηματογράφου συναντούμε το φιλόδοξο ντοκιμαντέρ ‘Love Express: Η Εξαφάνιση του Βαλέριαν Μπορόβτσικ’ του Kuba Mikurda που ασχολείται με την άνοδο και την πτώση του ανατρεπτικού Πολωνού σκηνοθέτη μέσα από τις μαρτυρίες στενών φίλων, συνεργατών και συναδέλφων που δίνουν φως στη ζωή του σκηνοθέτη.
Ακόμα, ενδιαφέρον βρίσκουμε σε δύο ταινίες για δύο ηθοποιούς που έχουμε καιρό να ακούσουμε κάτι για αυτούς.
Η μία είναι για τον ηθοποιό Μοντγκόμερυ Κλιφτ με τίτλο ‘Κατασκευάζοντας τον Μοντγκόμερυ Κλίφτ’ σε σκηνοθεσία του ανιψιού του Robert Clift και της Hilary Demmon ενώ η δεύτερη είναι για την ηθοποιό Ολυμπία Δουκάκη με τον απλό τίτλο ‘Ολυμπία’ σε σκηνοθεσία του Χάρι Μαυρομιχάλη.
Παρουσία του Καλλιτέχνη
Από αυτή την κατηγορία ξεχωρίζουμε την κινέζικη ταινία ‘Ψηλά στο Βουνό’ του Yang Zhang που μας παρουσιάζει την ιδιαίτερη ιστορία του Κινέζου ζωγράφου Σεν Τζιανχουά που πριν από αρκετά χρόνια εγκατέλειψε την Σανγκάη και εγκαταστάθηκε σε ένα απομονωμένο ορεινό χωριό όπου δημιουργούσε και παρέδιδε μαθήματα στους ντόπιους.
Η μαγευτική απλότητα της ζωής σε πρώτο επίπεδο.
Πλατφόρμα
Οι ματιές των Ελλήνων δημιουργών έρχονται για να μας ταξιδέψουν στον κόσμο γύρω μας.
Μια ασυνήθιστη ιστορία μας διηγείται το ντοκιμαντέρ ‘Τα Καναρίνια’ του Γιώργου Κυβερνήτη που ακολουθεί ένα ζευγάρι 85 χρόνων που ήταν από μικροί ερωτευμένοι αλλά οι δρόμοι τους χώρισαν για μεγάλο διάστημα.
Όμως, η μοίρα τους έφερε ξανά μαζί μετά από πολλά χρόνια να μοιράζονται την ίδια στέγη στη Σύρο.
Από Οθόνη σε Οθόνη
Η μετάβαση στη μεγάλη οθόνη από τη μικρή κρύβει εκπλήξεις όπως καταλαβαίνουμε στην περίπτωση του ‘In Vino Veritas – Η Ιστορία του Ελληνικού Κρασιού’ του Κωνσταντίνου Τσεκλένη που μας λέει για τη σημασία του κρασιού στη ζωή του Έλληνα αλλά και για τη συμβολή της χώρας μας στην παγκόσμια αγορά.
Ενδιαφέρουσα ιδέα έχει και το ντοκιμαντέρ ‘STACO (Street Art Conservators)’ του Ηλία Δημητρίου για την εθελοντική ομάδα STACO που από το 2012 έχει αναλάβει την προστασία έργων τέχνης του δρόμου που υπάρχουν στην Αθήνα.
Film Forward
Ενότητα που δίνει στο ντοκιμαντέρ μια νέα διάσταση, η ταινία ‘Όξινο Δάσος’ της Rugilė Barzdžiukaitė ξεχωρίζει βάζοντας μας να αναρωτηθούμε τι οδήγησε στην φαινομενικά αναίτια καταστροφή σε αυτή την λεπτή λωρίδα γης δίπλα στη Βαλτική Θάλασσα που μετατράπηκε άδικα σε τουριστική ατραξιόν.
Γιατί Να Κοιτάζουμε Τα Ζώα;
Σε μια από τις σημαντικότερες κατηγορίες του φεστιβάλ για φέτος δίνει το όνομα του το δοκίμιο του John Berger.
Η σημασία των ζώων που υπάρχουν στον πλανήτη μας είναι καθοριστική για το ανθρώπινο γένος και οφείλουμε να τα προστατεύουμε και να τα υπερασπιζόμαστε.
Ανάμεσα στις 5 ταινίες του αφιερώματος κάνουμε μια επιλογή και αυτή είναι η ταινία ‘Με τα Πίτουρα’ του Richard Miron που μας λέει για την Κάθι που ζει σε μια φάρμα στην πολιτεία της Νέας Υόρκης μαζί με εκατοντάδες πουλερικά που τα αγαπάει σαν παιδιά της.
Η τοπική φιλοζωική οργάνωση παρεμβαίνει και τα πράγματα για την Κάθι γυρνούν ανάποδα.
Carte Blanche στον Λουί Ψυχογιό
Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης και φωτογράφος Λουί Ψυχογιός επιλέγει 10 συναρπαστικές ταινίες που αποτελούν πηγή έμπνευσης και επιθυμίας για αλλαγή σύμφωνα πάντα με τα οικολογικά του κριτήρια και πεποιθήσεις.
Από αυτές επιλέγουμε το ντοκιμαντέρ ‘Στο Τέλος του Δρόμου’ του Rupert Murrey που μας προειδοποιεί για τους τρομακτικούς κινδύνους της υπεραλίευσης που μπορεί να φέρει την καταστροφή στις θάλασσες του πλανήτη μας σε λίγα χρόνια.
Ειδική προβολή
Τέλος, θα πραγματοποιηθεί μια προβολή-φόρος τιμής στον σκηνοθέτη Γιώργο Καρυπίδη που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή με την ταινία του ‘Ο Ζωγράφος Θεόφιλος’ που γύρισε το 1979.
Παράλληλες Εκδηλώσεις
Όσον αφορά αυτή την ενότητα, θα υπάρξει μια συζήτηση γύρω από την ενότητα ‘Γιατί να κοιτάζουμε τα ζώα;’ όπου θα συμμετέχουν ειδικοί επιστήμονες και καλλιτέχνες.
Το φεστιβάλ φέτος πραγματοποιείται το διάστημα 1 με 10 Μαρτίου.
Πάνος Μουζάκης.
1.jpg)
