Μια θεωρητική συζήτηση που έχει διχάσει τους ειδικούς (και όχι τους ‘ειδικούς’) στις ταινίες τρόμου, είναι αυτή που καθορίζει την εθνική προέλευση του υποείδους που λέγεται slasher.
Σε περίπτωση που κάποιος δεν ξέρει, ας πούμε ότι οι ταινίες slasher (ή stab σπανιότερα) είναι εκείνες στις οποίες μια ομάδα νέων ανθρώπων πολιορκείται από έναν δολοφόνο με …έφεση στις μαχαιριές.
Ένα είδος που είχε καθολική επιτυχία με την πάροδο του χρόνου, και επεκτείνεται στην εποχή μας χάρη σε τύπους όπως ο Jason Voorhees ή ο Michael Myers, με τη μορφή sequels και remakes, όσο προβλέψιμα κι αν είναι αυτά.
Για μερικούς λοιπόν, είναι μια κατ 'εξοχήν αμερικανική υπόθεση, με πρωτότυπες ταινίες το Halloween (1978) του John Carpenter ή το Friday the 13th (1980).
Για άλλους, το slasher χρονολογείται λίγα χρόνια πιο πριν, και έρχεται από την Ιταλία, ιδιαίτερα με το A Bay of Blood του Mario Bava το 1971.
Ωστόσο, το Black Christmas του 1974, σε σκηνοθεσία Bob Clark, προσθέτει ένα νέο υποψήφιο στη συζήτηση σχετικά με τη χώρα προέλευσης του slasher.
Ίσως τελικά, το φοβερό και τρομερό subgenre να μην έρχεται από την ένοχη Αμερική ή από τους γείτονες μας, αλλά από τον ειρηνικό και γαλήνιο Καναδά.
Κι αυτό γιατί το Black Christmas έχει στερεοποιηθεί από πολλούς ως το πρότυπο που καθιέρωσε πολλούς από τους τρόπους έκφρασης και κανόνες του subgenre, και έθεσε τις βάσεις για τη μελλοντική επιτυχία του Carpenter, όταν αυτός έκανε το Halloween.
Για την ακρίβεια, ο σκηνοθέτης Bob Clark ισχυρίζεται ότι έδωσε στον Carpenter την ιδέα να δημιουργήσει το Halloween ως sequel του Black Christmas.
Κάθε ταινία είναι σημαντική, και κάθε μία πρόσθεσε νέα επίπεδα και νέες κατευθύνσεις στο είδος, αλλά και λόγω χρονολογικής σειράς, το Black Christmas αξίζει την τιμή να ηγείται των επόμενων αμερικάνικων.
Με budget $620.000 και γυρίσματα στο Τορόντο κατά τη διάρκεια οκτώ χειμωνιάτικων εβδομάδων το 1974, ο Clark συνθέτει ένα σκηνικό διακοπών, p.o.v. (point of view) πλάνα, έναν διφορούμενο χαρακτήρα ενός σεξουαλικά διαταραγμένου διώκτη, στοιχεία του final girl theory και το ανατριχιαστικό "τηλεφωνικές φάρσες στο σπίτι" μοτίβο, σε ένα υπέροχο μωσαϊκό τρόμου.
Επίσης, οι δυναμικές σκηνοθετικές δεξιότητες του Clark είναι εμφανής και στη κωμωδία, ακριβώς όπως στο δικό του αριστουργηματικό A Christmas Story το 1983 (Νο 2 στις 10 Καλύτερες Χριστουγεννιάτικες Σκηνές στην ιστορία του σινεμά).
Το Black Christmas όμως, απέκτησε πολλές ταυτότητες στη πορεία, περίπου όπως και ο δολοφόνος του.
Το πρωτότυπο σενάριο είχε τίτλο The Babysitter και στη συνέχεια μετεξελίχθηκε σε Stop Me.
Μετά εμφανίστηκε η τρέχουσα ονομασία, αλλά ο τίτλος άλλαξε σε Silent Night, Evil Night, επειδή η Warner Brothers φοβήθηκε ότι οι θεατές θα μπορούσαν να το θεωρήσουν λανθασμένα ως μια ταινία blaxploitation, κάτι που στα μέσα της δεκαετίας του ’70, ήταν πολύ πιθανό.
Ωστόσο, η ταινία έγινε δημοφιλής μόλις επανήλθε ο τίτλος σε Black Christmas – αν και αργότερα για την τηλεόραση, ο τίτλος άλλαξε ξανά, αυτή τη φορά σε Stranger in the House.
Από την αρχή της, η ταινία μας εισάγει ένα στοιχείο που έμελλε να είναι από τα πιο χαρακτηριστικά του είδους: τη χρήση της υποκειμενικής κάμερας, θύματος και δολοφόνου, χωρίς να φανερώνει τη ταυτότητά του, σε μια σκηνή που θυμίζει έντονα ένα πρώιμο Halloween (Carpenter …τη κάναμε τη copy-ά;).
Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τον τυπικό μανιακό που δολοφονεί μεθοδικά εφήβους με υπερδραστήριες ορμόνες, στην περίπτωση αυτή, τα κορίτσια μιας φοιτητικής εστίας, με την κουτσομπολίστικη γειτονιά και την αναποτελεσματική αστυνομία.
Κι αυτό δεν είναι το μόνο στοιχείο με υφολογικά χαρακτηριστικά ενός slasher.
Όπως θα συνέβαινε ασταμάτητα στο μέλλον στις ταινίες του είδους, ο Clark καταφεύγει σε απειλητικές τηλεφωνικές κλήσεις από τον δολοφόνο, ακόμη και κλήση που γίνεται από το ίδιο το σπίτι όπου το θύμα πολιορκείται.
Σας θυμίζει κάτι;
Προφανώς και σας θυμίζει, δε χρειάζεται να …Scream!
Αλλά αυτή είναι η πρώτη ταινία στην οποία συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Εντούτοις, υπάρχουν μερικά ανορθόδοξα που αργότερα θα αποτελούσαν εξαίρεση.
Για παράδειγμα, στο Black Christmas φαίνεται να συνδέεται η σεξουαλική αποχή με το θάνατο, έτσι κανείς δεν εκπλήσσεται από το γεγονός ότι ο χαρακτήρας της Barb (η νεαρή Margot Kidder λίγα χρόνια πριν γίνει η φίλη του Superman, Lois Lane) είναι ένα θύμα που λατρεύει την ηθική.
Με ιδιαίτερα λεπτό τρόπο (και όχι τόσο ηθικολογικό), η σεξουαλική απελευθέρωση και χειραφέτηση των γυναικών, απαντιέται με εχθρότητα από το αντίθετο φύλο, προσφέροντας μια πικρόχολη ματιά στο φόβο της απώλειας των παραδοσιακών προνομίων από τους άνδρες, με την μετέπειτα βίαιη και παράλογη απάντηση.
Έτσι, η απόφαση της πρωταγωνίστριας (Olivia Hussey) να αποκτήσει την αυτονομία της, αντιμετωπίζεται από το φίλο της (Keir Dullea) ως μια απαράδεκτη εγωιστική πράξη, και η σύγκρουσή τους φαίνεται να αποτελεί σχεδόν αφορμή για τις δολοφονίες (αυτός που κάνει τις απειλητικές κλήσεις φαίνεται να γνωρίζει το περιστατικό).
Ωστόσο, σε αντίθεση με ό, τι συμβαίνει συνήθως στις ταινίες του είδους, η ταυτότητα του δολοφόνου ποτέ δεν αποκαλύπτεται, έστω και αόριστα, και ολόκληρη η ταινία χαρακτηρίζεται από ασάφεια, και βρίσκεται μακριά από προφανότητες.
Όπως συνέβη και με το The Texas Chainsaw Massacre που γυρίστηκε την ίδια χρονιά, τη ταινία τη θυμόμαστε πιο αιματηρή απ’ό,τι είναι πραγματικά.
Αλλά το Black Christmas είναι ένα slasher με ασυνήθιστο περιεχόμενο, ένα classic καθόλου typical.
Ίσως γι’αυτόν τον ασυνήθιστο και ανορθόδοξο χαρακτήρα του έμεινε στην ιστορία ως ένα λατρεμένο cult horror που δεν μπορείς να αποφύγεις.
Επίσης, είναι μια καλή ταινία για να παρακολουθήσεις τη περίοδο των Χριστουγέννων, ως ένα καλό αντίδοτο στην εμπορευματοποίηση των ημερών.
Κι ας είναι ο ελληνικός τίτλος 'Τρόμος στο Παρθεναγωγείο'!
1.jpg)
