Ο Απόστρατος ακολουθεί τον Άρη (Μιχάλης Σαράντης), έναν τριαντάρη δήθεν επιχειρηματία, ο οποίος καθώς βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας μετακομίζει στο σπίτι του αποθανών παππού του, Αριστείδη, στην Παπάγου, μια συντηρητική περιοχή της Αθήνας.
Ο παππούς του ήταν απόστρατος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, καθώς είχε φιλικές σχέσεις με έναν πρώην συναγωνιστή του στην αντίσταση και καταγραμμένο κουμουνιστή, τον Βάσο (Θανάσης Παπαγεωργίου).
Ο Άρης σύντομα θα ξανασμίξει με παιδικούς φίλους, αλλά και με τον Βάσο.
Η νέα ταινία του Ζαχαρία Μαυροειδή, αποτελεί μια φρέσκια ματιά σε ζητήματα που μας φαίνονται πλέον σάπια, φανερώνοντας μας πως με κάθε γενιά, αυτά αναδύονται με νέους τρόπους.
Όπως και το σπίτι του παππού του Άρη, ξεχασμένο και βρόμικο, η ιστορία (στην περίπτωση της ταινίας, η ιστορία της Ελλάδας επί χούντας) χρειάζεται συχνά να διερευνάται εκ νέου και να ξαναζωντανεύει.
Αυτή η διαλεκτική ανάγνωση της ιστορίας φαίνεται να βρίσκεται στο επίκεντρο της ιστορίας του Μαυροειδή, καθώς μας παρουσιάζει πως η γνώση μας περί αυτής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από υποβόσκουσες ιδεολογίες.
Ταυτόχρονα, η ιστορία (της Ελλάδας) δεν υφίσταται αντικειμενική.
Κάποια στοιχεία της χρειάζονται και το απαραίτητο κοινωνικό υπόστρωμα για να μπορέσουν να αναδυθούν.
Ο παππούς του Άρη, για παράδειγμα, δεν είχε κοιτάξει καμία άλλη γυναίκα από τότε που πέθανε η γυναίκα του, αρκετά νέα.
Οι φίλοι του Άρη στην Παπάγου τον θαυμάζουν για αυτό.
Θεωρούν πως ήταν πιστός, ένας σωστός ήρωας.
Ο Άρης όμως, θα ανακαλύψει μια άλλη πραγματικότητα, έναν άλλο λόγο που ο παππούς του δεν βρήκε άλλη γυναίκα.
Ο ίδιος λόγος που συνέχιζε την στενή επαφή με έναν κομμουνιστή.
Η αντιμετώπιση αυτής της πραγματικότητας, καθώς και η σύγκρουση του με τους παιδικούς του φίλους, αλλά και με τον Βάσο, θα συνθέσουν τη νέα πραγματικότητα και θα επιτρέψουν τελικά στην ιστορία να προχωρήσει μπροστά.
Ο σύγχρονος Άρης, θα συνθέσει και τον εαυτό του με τον ίδιο τρόπο, και ενδεχομένως θα αναγεννηθεί.
Η επιμονή του να αναφέρει σε όλους πως θα μείνει μόνο για λίγες μέρες, και να παρουσιάζει τον εαυτό του ως έναν πολυταξιδεμένο επιχειρηματία, μια ανούσια προσπάθεια να διαχωρίσει τον εαυτό του από τους οπισθοδρομικούς κατοίκους της Παπάγου, αρχίζει να εξασθενεί, και ο ίδιος να βρίσκει εκεί ένα νέο εαυτό.
Φαίνεται πάντως πως το τελικό μήνυμα αγάπης που εκφράζεται στην ταινία, κοινότοπο μεν, εφαρμόζεται στα κοινωνικό-ιστορικά της δεδομένα με μεγάλη ευκολία.
Το ιδεολογικό υπόβαθρο, και κυρίως εκείνο που αφορά θέματα εθνικής ταυτότητας, βρίσκεται βαθιά ριζωμένο μέσα μας και επηρεάζει τις ανθρώπινες σχέσεις με απροσδόκητους τρόπους.
Αλλά ο Μαυροειδής δεν φαίνεται να στηρίζει ούτε την αποπολιτικοποίηση ούτε και την απομάκρυνση από τις ρίζες μας.
Αντιθέτως, μας ζητά να αφήσουμε τις ρηχές και πομφολυγώδεις διαμάχες, και να επικεντρωθούμε στην μεγάλη εικόνα.
Στους κινηματογράφους από 20 Φεβρουαρίου.
Αντριάν Σαλτέ.