Τέσσερα χρόνια μετά την αντικειμενικά πιο αδύναμη στιγμή της καριέρας του στο Regression, ο Alejandro Amenábar (Agora, Abre los Ojos) επιστρέφει στα πάτρια εδάφη με το ιστορικό δράμα Mientras Dure la Guerra.
Ιούλιος 1936. Παρά τον θάνατο του πρωτεργάτη José Sanjurjo, το πραξικόπημα των Εθνικιστών παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις, με την στρατιωτική χούντα να καταλαμβάνει όλο και περισσότερα εδάφη από τους Δημοκρατικούς του Manuel Azaña.
Αυτό φυσικά δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς έναν ηγέτη, με το δεξί χέρι του Sanjurjo, τον στρατηγό José Millán Astray να πιέζει ώστε αυτός να είναι ο Francisco Franco.
Παράλληλα, στη Salamanca ζει ο αξιοσέβαστος ποιητής, μυθιστοριογράφος, φιλόσοφος και καθηγητής Ελληνικών, Miguel de Unamuno.
Παρότι υποστήριξε την εγκαθίδρυση της Β΄ Ισπανικής Δημοκρατίας, η “κομμουνιστικοποίηση” και οι αγριότητές της τον βρίσκουν αντίθετο και πια υποστηρίζει ανοιχτά την "επανάσταση" των Εθνικιστών, υπογράφοντας μάλιστα και το μανιφέστο τους.
Αυτή η επανάσταση όμως δείχνει μέρα με τη μέρα το πραγματικό της φασιστικό πρόσωπο και όσο κι αν δεν θέλει να το παραδεχτεί, ο Unamuno αντιλαμβάνεται το λάθος του…
Με την ακροδεξιά να ανεβαίνει δυστυχώς και στην Ισπανία και εφιάλτες φασιστικών καθεστώτων να ξυπνούν, ο Alejandro Amenábar, γιος μεταναστών από τη Χιλή που εκδιώχθηκαν από την χούντα του Pinochet, δεν θα μπορούσε να μείνει αδιάφορος.
Ο Amenábar χρησιμοποιεί το χαρακτηριστικό παράδειγμα του Miguel de Unamuno, ενός διανοούμενου παγκοσμίου φήμης, ενός ανθρώπου χωρίς πολιτικά στεγανά, που θέλει το καλό της χώρας του μακριά από ιδεολογίες, για να μας δώσει ένα σημαντικό και άκρως επίκαιρο μάθημα.
Ο Unamuno ήταν υπερασπιστής της δημοκρατίας, όμως αυτή τον πρόδωσε, του κόστισε μέλη της οικογένειάς του, τον εξόργισε και όταν ήρθε η ώρα της επανάστασης τον παρέσυρε, την υποστήριξε χωρίς να κοιτάξει δεύτερη φορά ποιοι βρίσκονται πίσω της.
Το πείσμα και η οργή του τον τύφλωσαν, τον έκαναν αυτό ακριβώς που μισούσε, όμως έστω και αργά δε μπορούσε παρά να δει και να παραδεχτεί την αλήθεια κατάματα, και να μιλήσει.
Αυτό είναι το ένα κομμάτι της ταινίας, με το δεύτερο που τρέχει παράλληλα, να επικεντρώνεται στον Franco και μέσα από τη διαδικασία “εκλογής” του να τον αποδομεί, να παρουσιάζει το “ανθρωπάκι” που στη πραγματικότητα ήταν.
Όπως προείπα, το Mientras Dure la Guerra έχει έντονα ύφος “μαθήματος”.
Όχι, δεν είναι άγαρμπα διδακτικό αλλά μας διηγείται μία ιστορία στην οποία τη μεγαλύτερη σημασία έχει το αποτέλεσμα, το συμπέρασμα και όχι αυτή καθ’ αυτή η ιστορία.
Το κομμάτι του Unamuno είναι σίγουρα το πιο ενδιαφέρον παρουσιάζοντας με μεγάλο ρεαλισμό τη πορεία της σκέψης ενός αξιοσέβαστου ανθρώπου που πνίγεται από την ίδια του τη χώρα και πιστεύει πως το χέρι που απλώνεται μπροστά του θα τον σώσει, χωρίς να κοιτάξει σε ποιον ανήκει αυτό, το αρπάζει όμως στη συνέχεια έρχεται η αμφισβήτηση, η εικονική υποταγή, μέχρι να κάνει τη δική του επανάσταση.
Αντίθετα, οι σκηνές που στο προσκήνιο περνάει η άνοδος του Franco -που χρονικά είναι σχεδόν το μισό φιλμ, παρουσιάζουν πολύ μικρότερο ενδιαφέρον, με την ταινία να μας δείχνει τη διαδικασία εκλογής του με πολλές αχρείαστες μυθοπλαστικά λεπτομέρειες και πολλούς χαρακτήρες που είναι άγνωστοι στους αδαείς την ισπανικής ιστορίας (τους περισσότερους μη-Ισπανούς θεατές δηλαδή), και το χειρότερο είναι πως το σενάριο δεν μπαίνει καν στο κόπο να δώσει οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία γι’ αυτούς, έστω και με τη μορφή ενός απλού υπότιτλου.
Τεχνικά το Mientras Dure la Guerra είναι αψεγάδιαστο, όμως καταφέρνει να ξεχωρίσει μονάχα στο μακιγιάζ που έκανε τους ηθοποιούς ρεαλιστικά αγνώριστους.
Ίδια η κατάσταση και στις ερμηνείες με τον Karra Elejalde (100 Metros) να είναι ικανοποιητικότατος αλλά τη παράσταση έκλεψε, κυρίως λόγο φιγούρας και παρουσιαστικού ο άγνωστος Santi Prego στο ρόλο του Franco.
Η τεχνική αρτιότητα και φυσικά το πολύ σημαντικό και επίκαιρο μήνυμά του, κάνουν το Mientras Dure la Guerra μια αξιόλογη ταινία, η οποία όμως πάσχει από έλλειψη πυκνότερης πλοκής, ιστορικού βάθους και δραματικότητας, που το εμποδίζουν να κάνει το βήμα παραπάνω.
Από τις 22 Απριλίου, στην streaming πλατφόρμα της Strada
Αλέξανδρος Κυριαζής
1.jpg)
