Αφιέρωμα: Ένιο Μορικόνε, ο μεγάλος μαέστρος

Στις 6 Ιουλίου 2020 έφυγε από κοντά μας ο σπουδαίος Ιταλός συνθέτης Ένιο Μορικόνε, μία από τις πιο σημαντικές και θρυλικές μορφές της μουσικής.

Οι συνθέσεις του είναι ξεχωριστές και αναγνωρίσιμες και αρκεί κανείς να ακούσει τις πρώτες νότες ενός κομματιού για να καταλάβει ποιος έχει γράψει τη μουσική.

Η σύνδεση του με τον κινηματογράφο θα μείνει για πάντα στη μνήμη μας, καθώς έχει συνεργαστεί σε αμέτρητες ταινίες του ιταλικού και παγκόσμιου κινηματογράφου με παραπάνω από 500 (!) συμμετοχές, δουλεύοντας με περίπου 200 (!) διαφορετικούς σκηνοθέτες για το σινεμά και την τηλεόραση!

Τέτοιοι αριθμοί είναι πραγματικά ασύλληπτοι, εκείνος όμως το κατάφερε.

Το ξεκίνημα του Μορικόνε στον κινηματογράφο έγινε το 1960 όταν συνεργάστηκε με τον συνθέτη Μάριο Νασιμπένε στην ταινία «Morte di un Amico» / «Death of a Friend» του σκηνοθέτη Φράνκο Ρόσι.

Έκτοτε, ο Μορικόνε συνέθετε αδιάκοπα κομμάτια για τον κινηματογράφο, καταφέρνοντας να έχει μέχρι και τον αριθμό ρεκόρ των 22 μουσικών soundtrack μέσα σε μία χρονιά!

Συνεργάστηκε με πάρα πολλούς σκηνοθέτες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Οι περισσότερες συνεργασίες του στο σινεμά έγιναν με τον σκηνοθέτη Μάουρο Μπολονίνι σε συνολικά 14 ταινίες, ενώ ακολουθούν οι Τζουλιάνο Μοντάλντο και Τζουζέπε Τορνατόρε από 11 ο καθένας και ο Άλντο Λάντο με 8. Στον κινηματογράφο, επίσης, είχε από 7 συνεργασίες με τους Αλμπέρτο Νεγκρίν, Λουτσιάνο Σάλτσε, Πιέρ Πάολο Παζολίνι, Σέρτζιο Κορμπούτσι, Ρομπέρτο Φαέντσα και Αλμπέρτο ντε Μαρτίνο ενώ ακολουθούν και πολλές ακόμα με αρκετούς και διάφορους σκηνοθέτες.

Ένα χαρακτηριστικό του Μορικόνε είναι πως έγραφε μουσική για όλων των ειδών τις ταινίες. Από τα γουέστερν και τα θρίλερ μέχρι και τις ταινίες τρόμου, τα δράματα και τις κωμωδίες, το μουσικό του ταλέντο κατόρθωνε να φέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα όποιο και αν ήταν το θέμα και το είδος της ταινίας που δούλευε.

Επίσης, οι δουλειές του στον καλτ κινηματογράφο και στις ταινίες είδους έχουν αφήσει εποχή και γίνονται σημείο αναφοράς μέχρι και σήμερα. Ο ίδιος δεν φαίνεται να έδειχνε κάποια προτίμηση σε μόνο ένα είδος και έτσι το ταλέντο του και η ιδιοφυής μαεστρία του έδιναν επίπεδο και στυλ στις ταινίες.

Όποια και αν ήταν η ποιότητα των ταινιών, η μουσική του Μορικόνε σχεδόν πάντα ανέβαζε το επίπεδό τους. Άξιας αναφοράς είναι η συνεργασία του με την Έντα ντελ Όρσο, η οποία συχνά ερμήνευε φωνητικά χωρίς στίχους σε πολλές από τις συνθέσεις του.

Ο Μορικόνε αγαπούσε την πατρίδα του και, παρά τις επίμονες προτάσεις του Χόλυγουντ, είχε επανειλημμένα αρνηθεί να πάει να μείνει στην Αμερική. Λέγεται, μάλιστα, πως όταν ένα στούντιο είχε προσφερθεί να του αγοράσει μια βίλα για αυτόν, εκείνος αρνήθηκε!

Όσον αφορά την αναγνώριση για το έργο του σε αμερικάνικο έδαφος, με μεγάλη καθυστέρηση, το 2007, η Ακαδημία αποφάσισε να του δώσει τιμητικό βραβείο Όσκαρ για τη συνολική του προσφορά στον κινηματογράφο. Το βραβείο αυτό παρέδωσε στο Μορικόνε ο Κλιντ Ίστγουντ, ο οποίος και μετέφρασε επί σκηνής τον ευχαριστήριο λόγο του συνθέτη από τα ιταλικά στα αγγλικά.

Λίγα χρόνια μετά, το 2016, θα κέρδιζε το βραβείο για το soundtrack της ταινίας «Οι Μισητοί 8» του Κουέντιν Ταραντίνο, έχοντας προταθεί άλλες 5 φορές στο παρελθόν χωρίς να κερδίσει.

Θα έλεγε κανείς πως από τις ιδιαιτερότητές του ήταν να δίνει σπάνια συνεντεύξεις και πάντα στα ιταλικά. Με λίγα λόγια, υπήρξαν λίγοι οι τυχεροί που τον συνάντησαν και μίλησαν μαζί του.

Ο ίδιος υποστήριζε πως “δεν μπορείς να σώσεις μια κακιά ταινία με ένα καλό soundtrack”. Προσωπικά, δεν ξέρω αν έχει δίκιο αλλά, αν είχα την ευκαιρία, θα τον ρωτούσα – στα ιταλικά – για ποιο λόγο το είπε αυτό. Φυσικά αυτό δεν έτυχε να συμβεί!

Τέλος, κλείνοντας αυτό το κείμενο, θα κάνω μία προσωπική επιλογή 20 αγαπημένων και αξεπέραστων κινηματογραφικών soundtrack που έκανε ο μεγάλος μαέστρος στη διάρκεια της καριέρας του.

Είναι μάλλον δύσκολο να επιλέξεις τις καλύτερες του δουλειές, αφού έχει κάνει τέτοιο μεγάλο αριθμό. Οι επιλογές τοποθετούνται κατά χρονολογική σειρά παραγωγής της εκάστοτε ταινίας.

· Una Pistola per Ringo / A Pistol for Ringo (Ντούτσιο Τεσάρι, 1965)