Υποψηφιότητα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας
Βραβεία Όσκαρ 2021
Υποψηφιότητα Καλύτερου Ντοκιμαντέρ
Βραβεία Όσκαρ 2021
Βραβείο Καλύτερου Ευρωπαϊκού Ντοκιμαντέρ
Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου
Βραβείο Κοινού LUX
Βραβεία LUX 2021
Υποψηφιότητα Καλύτερου Ντοκιμαντέρ
Βραβεία BAFTA 2021
Σύνοψη
Το 2015, μία πυρκαγιά στο κλαμπ Colectiv στο Βουκουρέστι αφήνει 27 νεκρούς και 180 τραυματίες. Σύντομα, περισσότεροι από τους τραυματίες αρχίζουν να πεθαίνουν στα νοσοκομεία από τραύματα που δεν θα έπρεπε να είναι θανατηφόρα. Μία γιατρός σπάει τη σιωπή και μιλάει σε μια ομάδα δημοσιογράφων. Η μία αποκάλυψη οδηγεί στην άλλη, καθώς οι δημοσιογράφοι αρχίζουν να ανακαλύπτουν μία τεράστια ιατρική απάτη. Ένας νέος υπουργός υγείας, μόλις διορίζεται, προσφέρει άνευ προηγουμένου πρόσβαση στην προσπάθειά του να μεταρρυθμίσει ένα διεφθαρμένο σύστημα, αλλά και στα εμπόδια που αντιμετωπίζει. Παρακολουθώντας δημοσιογράφους, μάρτυρες, θύματα και κυβερνητικούς αξιωματούχους, το Κολέκτιβ είναι μια αντισυμβατική ματιά πάνω στο αντίκτυπο που μπορεί να έχει το ερευνητικό ρεπορτάζ στα καλύτερά του.
Οι πρωταγωνιστές
ΚΑΤΑΛΙΝ ΤΟΛΟΝΤΑΝ (47 ετών) – ερευνητικό και αθλητικό ρεπορτάζ
Ο Τολοντάν είναι αθλητικογράφος και εκδότης της καθημερινής εφημερίδας Gazeta Sporturilor. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός τα τελευταία χρόνια, καθώς ηγήθηκε μιας έρευνας πάνω στη διαφθορά στον αθλητισμό και την πολιτική στη Ρουμανία η οποία οδήγησε στις παραιτήσεις πολλών υπουργών και σε μια σειρά δικαστικών υποθέσεων που κατέληξαν σε φυλάκιση αρκετών πολιτικών.
Μετά την πυρκαγιά στο κλαμπ Colectiv, αυτός και η ομάδα του, Μιρέλα Νέαγκ (47) και Ράζβαν Λούτακ (21), ξεκίνησαν να ερευνούν τον ρόλο των κρατικών υπηρεσιών που εμπλέκονταν σε αυτήν την τραγωδία. Η έρευνά τους για την ιατρική περίθαλψη των θυμάτων της πυρκαγιάς στα νοσοκομεία του Βουκουρεστίου είναι μία από τις σημαντικότερες δημοσιογραφικές έρευνες που διεξάχθηκαν ποτέ στη Ρουμανία. Η ενδελεχής έρευνά τους για την εταιρεία HEXI PHARMA διέλυσε ολόκληρο το σύστημα υγείας.
ΚΑΜΕΛΙΑ ΡΟΪΓΙΟΥ (47 ετών) – αναισθησιολόγος στο Νοσοκομείο Εγκαυμάτων του Βουκουρεστίου
Η Ροϊγιού έγινε η πρώτη Ρουμάνα που έσπασε τη σιωπή μετά την πυρκαγιά στο Colectiv. Αποφάσισε να αποκαλύψει στον Καταλίν Τολοντάν και την ομάδα του ένα καλά κρυμμένο μυστικό των ρουμανικών αρχών για τις αιτίες θανάτου των ασθενών με εγκαύματα. Το θάρρος της ενέπνευσε γιατρούς και άλλους να μιλήσουν κι αυτοί για τη διαφθορά στο Σύστημα Υγείας της Ρουμανίας.
ΤΕΝΤΙ ΟΥΡΣΟΥΛΕΑΝΟΥ (29 ετών) - αρχιτέκτονας
Η Τέντι είναι επιζήσασα της πυρκαγιάς. Η εμφάνισή της άλλαξε δραματικά, καθώς υπέστη σοβαρά εγκαύματα στο κεφάλι και το σώμα της, ενώ τα δάχτυλά της ακρωτηριάστηκαν. Παρόλα αυτά, παραμένει αισιόδοξη και είναι χαρούμενη που είναι ζωντανή. Αποδέχεται τον νέο της εαυτό και θέλει να γίνει παράδειγμα για άλλους χρησιμοποιώντας την τέχνη για να γιατρέψει τις πληγές της.
ΒΛΑΝΤ ΒΟΪΤΣΟΥΛΕΣΚΟΥ (33 ετών) – οικονομολόγος, φιλάνθρωπος, Υπουργός Υγείας (Μάιος – Δεκέμβριος 2016)
Ο Βοϊτσουλέσκου εργαζόταν στη Βιέννη ως αντιπρόεδρος του τμήματος επενδύσεων της Erste Bank για πολλά χρόνια. Μέχρι την ηλικία των 27, είχε ιδρύσει το «κυτταροστατικό δίκτυο», μια ομάδα δεκάδων ανθρώπων που μετακινούσαν, λαθραία, αντικαρκινικά φάρμακα από την Αυστρία, τη Γερμανία και την Ουγγαρία στη Ρουμανία με σκοπό να τα δώσουν σε ασθενείς που δεν είχαν πρόσβαση σε αυτά.
Ως πρώην ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ασθενών, έγινε ο νέος Υπουργός Υγείας όταν ο προκάτοχός του αναγκάστηκε σε παραίτηση. Άνοιξε την πόρτα του υπουργικού του γραφείου στον Αλεξάντερ Ναναού, δίνοντάς του πρωτοφανή και συνεχή πρόσβαση στο Υπουργείο Υγείας.
ΝΑΡΣΙΣ ΧΟΓΚΕΑ (49 ετών) - μηχανικός
Ο Χογκέα είναι ο πατέρας του ΑΛΕΞ ΧΟΓΚΕΑ (19)
Ο γιος του υπέστη σοβαρά εγκαύματα στην πυρκαγιά στο Colectiv και μεταφέρθηκε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Βουκουρεστίου. Όταν ο Ναρσίς θέλησε να μεταφέρει τον γιο του στο Γενικό Νοσοκομείο Βιέννης (ΑΚΗ), η διεύθυνση του νοσοκομείου στο Βουκουρέστι αρνήθηκε το αίτημά του. Τελικά, ο Άλεξ μεταφέρθηκε στη Βιέννη μια βδομάδα μετά την πυρκαγιά, όπου και κατέληξε στις 22 Νοεμβρίου λόγω μολύνσεων από πολυανθεκτικά βακτήρια.
Σημείωμα του σκηνοθέτη Αλεξάντερ Ναναού
Καμία συνέντευξη, καμία αφήγηση. Η μέθοδός μου στη σκηνοθεσία ντοκιμαντέρ είναι αυτή της καθαρής παρατήρησης. Με τη μέθοδο αυτή μαθαίνεις από τη ζωή των άλλων κι εξελίσσεσαι σε προσωπικό επίπεδο με το να έρχεσαι όσο πιο κοντά γίνεται, μέχρι το σημείο της απόλυτης ταύτισης, με τους πρωταγωνιστές που έχεις επιλέξει. ‘όταν ξεκινάω να γυρίζω μια ιστορία, στην αρχή, δεν θέλω να ξέρω πολλά από – ή για – τους χαρακτήρες μου. Ποτέ δεν ξέρω στα σίγουρα αν, από τη στιγμή που θα μπω στη ζωή τους, θα προκύψει κάτι που να αξίζει κινηματογραφικά. Αλλά αυτό που βιώνω κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, προσπαθώ να το αποδώσω με έναν τρόπο που θα κάνει τους θεατές να νιώσουν σαν να ζουν πλάι στους χαρακτήρες και να τους ανακαλύπτουν. Ο θεατής θα έπρεπε να νιώθει ότι γίνεται μάρτυρας της δικής του διαδικασίας προσωπικής εξέλιξης μέσα από τη ζωή των άλλων. Αυτό θα έπρεπε να κάνει ο κινηματογράφος, κατά τη γνώμη μου.
Γεννήθηκα στη Ρουμανία. Έζησα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου στη Γερμανία, αλλά στο τέλος του 2015, όταν η ρουμανική κοινωνία είχε συγκλονιστεί από την τραγωδία στο Colectiv, είχα επιστρέψει στο Βουκουρέστι. Επειδή ήμουν εκεί, έζησα στο έπακρο το πλήγμα που υπέστη μια δημοκρατική Ευρωπαϊκή κοινωνία που δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι δεκάδες πολίτες θα μπορούσαν να πεθάνουν, βγαίνοντας να διασκεδάσουν. Η πυρκαγιά στο Colectiv ήταν ένα εθνικό τραύμα. Έμοιαζε σαν όλη η χώρα να συμμετέχει σε αυτό.
Όπως κάθε τραυματισμένο άνθρωπο, έτσι και μια τραυματισμένη κοινωνία είναι εύκολο να τη χειραγωγήσεις και να την παραπλανήσεις. Έγινα μάρτυρας, τις μέρες μετά την πυρκαγιά, ενός θεσμικού ψέματος για το πόσο καλά χειρίζονται οι αρχές την τραγωδία. Ένα ψέμα που επαναλαμβανόταν συνεχώς σε μια κοινωνία που πενθεί, μέσα από όλα τα μέσα. Αυτή η χειραγώγηση οδήγησε τους ανθρώπους στη σιωπή και τους απέτρεψε από το να κάνουν ερωτήσεις για ένα διάστημα. Κι όλο αυτό, ενώ νέοι άνθρωποι που τραυματίστηκαν στη φωτιά, πέθαιναν στα νοσοκομεία.
Η πρώτη μου προσπάθεια ήταν να καταλάβω το ακριβές αντίκτυπο της τραγωδίας στις προσωπικές ζωές των επιζώντων και των οικογενειών που είχαν χάσει τα παιδιά τους στα νοσοκομεία, μετά τη φωτιά. Ο Μιχάι Γκρετσέα, κινηματογραφιστής και ο ίδιος, είναι επιζών του Colectiv, που ήρθε στην ομάδα μου μόλις ξύπνησε από το κώμα. Μαζί με τον Μιχάι, βυθιστήκαμε στη μεγάλη οικογένεια των θυμάτων του Colectiv. Έμεινα όσο πιο κοντά τους μπορούσα, μέσα στο πένθος και τον αγώνα τους να καταλάβουν γιατί έπρεπε να χάσουν τους αγαπημένους τους, βδομάδες μετά τη φωτιά, αν η ιατρική περίθαλψη η οποία λάμβαναν ήταν τόσο καλή όσο ισχυρίζονταν οι αρχές. Η μεγαλύτερη πρόκληση για μένα, ως πατέρα, ήταν να βλέπω τον πόνο που ζούσαν οι γονείς που έχασαν τα παιδιά τους. Τον πόνο του να μην έχεις καταφέρει να σώσεις τη ζωή του ίδιου σου του παιδιού, ενώ ακόμη θα ήταν δυνατό, εξαιτίας της εξουσίας και της ψευτιάς των κρατικών αρχών.
Επειδή είχα επίγνωση ότι μια μέρα κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί και σε μένα, χρειαζόμουν να καταλάβω πιο πολλά, να ψάξω πιο βαθιά και να προσπαθήσω να τραβήξω ό,τι ήταν καλά κρυμμένο. Ήταν μια φυσική απόφαση, να ακολουθήσω τους πολύ λίγους που επίσης αμφισβητούσαν την επίσημη εκδοχή των γεγονότων. Αυτούς που ρωτούσαν τις απρόσμενες, αλλά απλές ερωτήσεις. Έτσι βρέθηκα στο γραφείο ερευνητικού ρεπορτάζ των δημοσιογράφων στη Sports Gazette, που είχαν αρχίσει να ερευνούν τον ρόλο των αρχών στην τραγωδία αμέσως μετά τη φωτιά. Ήταν το καλύτερο μέρος για να ξεκινήσω να κινηματογραφώ το κομμάτι της ιστορίας που προσπαθούσα να καταλάβω.
Αν και είχαν ξεκινήσει αναζητώντας απλές απαντήσεις, οι δημοσιογράφοι σύντομα βυθίστηκαν όλο και πιο βαθιά σε ένα δίκτυο από ψέματα και διαφθορά εντός του συστήματος υγείας. Ακόμα και όταν όλοι τους αμφισβητούσαν, δεν εγκατέλειψαν τον στόχο τους. Παίρνοντας θάρρος από την ξεροκεφαλιά των δημοσιογράφων, μια γιατρός ήρθε στα γραφεία της εφημερίδας και ξεσκέπασε την πραγματική κατάσταση των νοσοκομείων στη Ρουμανία και την ανικανότητά τους να φροντίσουν ακόμα και έναν ασθενή με εγκαύματα. Ακολούθησαν και άλλοι μάρτυρες.
Οι έρευνες άρχισαν να φέρνουν στο φως μια σειρά συνταρακτικών αποκαλύψεων για τη διαφθορά στο σύστημα υγείας, η οποία έβαζε σε κίνδυνο ζωές ασθενών για χρόνια. Εγώ ήδη τραβούσα τη δουλειά των δημοσιογράφων με την κάμερά μου, καθώς βρέθηκαν μπροστά σε ένα τσουνάμι αποκαλύψεων που έφτανε μέχρι τα υψηλότερα κλιμάκια της κυβέρνησης. Ακολουθούσα κάθε βήμα και μοιραζόμουν κάθε ρίσκο που έπαιρναν. Ως σιωπηλός μάρτυρας, εξοπλισμένος με την κάμερά μου, μπορούσα να βιώσω και να αποδώσω την αυθεντική κι ενδόμυχη ζωή των δημοσιογράφων και να καταλάβω τη διαδικασία του πώς γεννιούνται οι ειδήσεις. Από την πρώτη, απλή ερώτηση που ο δημοσιογράφος ρωτάει τον εαυτό του, στην έρευνα, το ρεπορτάζ, τη συλλογή αποδείξεων, την επαλήθευση, την επικοινωνία με τις πηγές, μέχρι και τις αποφάσεις για τη διάταξη της σελίδας, την εκτύπωση και την κυκλοφορία.
Με την αλλαγή του Υπουργού Υγείας, άρπαξα την ευκαιρία να δω με τον φακό μου στις εσωτερικές λειτουργίες της κυβέρνησης. Ήμουν τυχερός, γιατί είχα την εμπιστοσύνη ενός ανοιχτόμυαλου νέου Υπουργού, που μου έδωσε πρωτοφανή πρόσβαση στο σύστημα εκ των έσω. Έφερα την κάμερά μου σε συναντήσεις με συμβούλους, σε συσκέψεις, σε συναντήσεις προετοιμασίας πριν από συνεντεύξεις τύπου. Ήμουν αυτόπτης μάρτυρας σε αποφάσεις διαχείρισης κρίσεων και προσωπικής κατάρρευσης. Εγώ τραβούσα, καθώς μια πικρή αλήθεια ερχόταν στο φως για το πόσο εύθραυστες είναι οι δημοκρατίες και οι κρατικοί μηχανισμοί χωρίς συνεχή έλεγχο από τα Μ.Μ.Ε. και τους πολίτες.
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσαμε στο μοντάζ ήταν να εξισορροπήσουμε τα πραγματικά γεγονότα, ιδωμένα από διαφορετικές οπτικές, και να προσφέρουμε μια καλύτερη αίσθηση των δυνάμεων που καθορίζουν τις προσωπικές μας ζωές στο πλαίσιο μιας κοινωνίας.
Όταν ξεκίνησα να δουλεύω αυτή την ταινία στις αρχές του 2016, δεν φανταζόμουν ότι η χρονιά εκείνη θα ήταν ορόσημο για τη δημοκρατία παγκοσμίως. Ποτέ δεν θα υποπτευόμουν ότι, μέχρι την ολοκλήρωση της παραγωγής, τα περισσότερα που ίσχυαν για τη Ρουμανία θα ίσχυαν και για παλαιότερες, πιο εδραιωμένες δημοκρατίες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Η.Π.Α., η Ιταλία, η Βραζιλία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Τουρκία κ.λπ.. Λαϊκιστές ηγέτες έπαιρναν την εξουσία, έλεγαν ψέματα κι επιτίθονταν στον ελεύθερο τύπο, χρησιμοποιούσαν τον κρατικό μηχανισμό προς ίδιον όφελος και διαστρέβλωναν το ίδιο το νόημα των φιλελεύθερων αξιών και κοινωνικών δομών. Το 2016 δοκίμασε τις δημοκρατίες παγκοσμίως, αλλά δοκίμασε και τον κάθε έναν από εμάς.
-Αλεξάντερ Ναναού
Βιογραφικό σκηνοθέτη Αλεξάντερ Ναναού
Ο Αλεξάντερ Ναναού είναι Γερμανο-Ρουμάνος σκηνοθέτης. Γεννήθηκε στη Ρουμανία και σπούδασε σκηνοθεσία στην Ακαδημία Κινηματογράφου και Τηλεόρασης του Βερολίνου (DFFB). Το ντοκιμαντέρ του, The World According To Ion B κέρδισε ένα Διεθνές Βραβείο Έμμυ το 2010. Το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ του, Toto And His Sisters, ήταν υποψήφιο για Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας το 2015. Η ταινία είχε ευρεία διεθνή διανομή και επιτυχημένη πορεία σε φεστιβάλ παγκοσμίως. Ο Αλεξάντερ ήταν διευθυντής φωτογραφίας στο γαλλογερμανικό ντοκιμαντέρ Nothingwood, που γυρίστηκε στο Αφγανιστάν κι έκανε πρεμιέρα στις Κάννες στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών το 2017. Το τελευταίο του μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ, Collective, έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας του 2019, εκτός διαγωνισμού, και είναι συμπαραγωγή με τη Samsa Film (Λουξεμβούργο) και την HBO Europe.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Αλεξάντερ Ναναού
Δραματουργία: Αντοανέτα Οπρίς
Παραγωγοί: Αλεξάντερ Ναναού, Μπιάνκα Οάνα, Μπέρναρντ Μισό, Χάνκα Καστέλκοβα
Διεύθυνση Παραγωγής: Cinephil Φίλιπα Κοβάρσκι
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Αλεξάντερ Ναναού
Πρωτότυπη Μουσική: Κιάν Μπαγιάνι
Μοντάζ: Αλεξάντερ Ναναού, Τζωρτζ Κραγκ, Ντάνα Μπουνέσκου
Διάρκεια: 109’
Έτος Παραγωγής: 2019
Ο Αλεξάντερ Ναναού είναι Γερμανο-Ρουμάνος σκηνοθέτης. Γεννήθηκε στη Ρουμανία και σπούδασε σκηνοθεσία στην Ακαδημία Κινηματογράφου και Τηλεόρασης του Βερολίνου (DFFB). Το ντοκιμαντέρ του, The World According To Ion B κέρδισε ένα Διεθνές Βραβείο Έμμυ το 2010. Το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ του, Toto And His Sisters, ήταν υποψήφιο για Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας το 2015. Η ταινία είχε ευρεία διεθνή διανομή και επιτυχημένη πορεία σε φεστιβάλ παγκοσμίως. Ο Αλεξάντερ ήταν διευθυντής φωτογραφίας στο γαλλογερμανικό ντοκιμαντέρ Nothingwood, που γυρίστηκε στο Αφγανιστάν κι έκανε πρεμιέρα στις Κάννες στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών το 2017. Το τελευταίο του μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ, Collective, έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας του 2019, εκτός διαγωνισμού, και είναι συμπαραγωγή με τη Samsa Film (Λουξεμβούργο) και την HBO Europe.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Αλεξάντερ Ναναού
Δραματουργία: Αντοανέτα Οπρίς
Παραγωγοί: Αλεξάντερ Ναναού, Μπιάνκα Οάνα, Μπέρναρντ Μισό, Χάνκα Καστέλκοβα
Διεύθυνση Παραγωγής: Cinephil Φίλιπα Κοβάρσκι
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Αλεξάντερ Ναναού
Πρωτότυπη Μουσική: Κιάν Μπαγιάνι
Μοντάζ: Αλεξάντερ Ναναού, Τζωρτζ Κραγκ, Ντάνα Μπουνέσκου
Διάρκεια: 109’
Έτος Παραγωγής: 2019
1.jpg)
